Το αποτέλεσμα των χθεσινών εκλογών στην Ελλάδα ήταν εν μέρει αναμενόμενο.
Του Μανώλη Καλατζή
Η Νέα Δημοκρατία και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, με σχετική άνεση κατάφεραν να επικρατήσουν και να επιτύχουν την αυτοδυναμία, η οποία καθιστά εφικτή την δημιουργία σταθερής κυβέρνησης για τα επόμενα 4 χρόνια.
Αυτό που δεν ήταν αναμενόμενο, ήταν η οκτακομματική Βουλή, με την είσοδο τεσσάρων μικρών κομμάτων, τα οποία δεν έχουν τη δυνατότητα κάποιας ουσιαστικής παρέμβασης στα πολιτικά πράγματα, πλην της εκπροσώπησης περιθωριακών και ενίοτε επικίνδυνων τάσεων της κοινωνίας.
Κυρίαρχη η Νέα Δημοκρατία
Αυτό που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, είναι η παγίωση του πρωταγωνιστικού ρόλου της Νέας Δημοκρατίας και του Κυριάκου Μητσοτάκη, κάτι που συναρτάται ευθέως από την αδυναμία των υπόλοιπων κομμάτων και ιδιαιτέρως του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα, να πείσουν.
Όσο και αν η χθεσινή επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας, φαίνεται ως φυσιολογική εξέλιξη των πραγμάτων, δεν ήταν καθόλου εύκολη, λαμβάνοντας υπόψη την διαχρονική συμπεριφορά των Ελλήνων ψηφοφόρων.
Από το 1974 και μετά, όλα τα κόμματα εξουσίας, υφίσταντο φθορά και παρουσίαζαν πτώση στις εκλογικές αναμετρήσεις που ακολουθούσαν μια κυβερνητική θητεία. Μοναδική εξαίρεση η δεύτερη εκλογή του Κώστα Σημίτη και του ΠΑΣΟΚ, τη δεκαετία του ’90, σε συνθήκες πολύ ομαλότερες από τις σημερινές.
Η ψήφος των Ελλήνων πολιτών σε αυτές τις εκλογές, δεν ήταν ψήφος διαμαρτυρίας, αντίδρασης ή τιμωρίας. Ήταν ψήφος επιβράβευσης και εμπιστοσύνης, σε μια κυβέρνηση και έναν πρωθυπουργό που κατάφερε να επαναφέρει τη χώρα στην κανονικότητα, κάνοντας παράλληλα βήματα προς τα εμπρός με τον εκσυγχρονισμό του κράτους.
Αντίπαλος του Κυριάκου Μητσοτάκη υπήρξε η οικονομική κρίση, η κρίση της πανδημίας και η παγκόσμια κρίση, λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Δεν έλειψαν επίσης και τα μεγάλα προβλήματα, που είχαν να κάνουν κυρίως με την επιθετικότητα της Τουρκίας και το μεταναστευτικό.
Σε όλες τις περιπτώσεις, η αντιμετώπιση της κατάστασης υπήρξε από ικανοποιητική έως επαρκής ή ανεκτή. Αποφεύχθηκαν τα μεγάλα λάθη και οι περιπέτειες και δημιουργήθηκαν προοπτικές οι οποίες είχαν άμεση αντανάκλαση στην καθημερινότητα των πολιτών. Το πλέον σημαντικό όμως, ήταν η δημιουργία αισθήματος σταθερότητας.
Οι Έλληνες ψηφοφόροι στις εκλογές της 21ης Μαΐου απέρριψαν το πείραμα της ακυβερνησίας με το σύστημα της απλής αναλογικής και επέλεξαν σταθερότητα με την επαναβεβαίωση της ψήφου τους χθες.
Η Νέα Δημοκρατία με 158 έδρες έχει μεν μια άνετη πλειοψηφία στη Βουλή, αλλά δεν μπορεί να λειτουργήσει με αλαζονεία, καθώς έχει απέναντι της μια κατακερματισμένη αλλά και απρόβλεπτη αντιπολίτευση.
Οι αλλαγές που θα γίνουν στο κυβερνητικό σχήμα, θα δώσουν το πρώτο στίγμα προθέσεων του Κυριάκου Μητσοτάκη, χωρίς όμως θεαματικές εισόδους ή εξόδους. Οι περισσότεροι υπουργοί, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες έχουν δώσει δείγμα γραφής, και αλλάζουν χαρτοφυλάκιο. Οι επιλογές για τα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας, θα είναι αυτές που θα στείλουν το μήνυμα της συνέχειας αλλά και της βούλησης για συνέχιση της ίδιας πολιτικής, σε ένα ασταθές διεθνές περιβάλλον.
Όπως όλα δείχνουν θα επιχειρηθεί και μια περαιτέρω διεύρυνση προς τα κεντροαριστερά, με την αξιοποίηση πρώην στελεχών του ΠΑΣΟΚ, όπως ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και η Άννα Διαμαντοπούλου.
ΣΥΡΙΖΑ: Δεν έπεισε και κατέρρευσε
Η ήττα που υπέστη το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ιστορική. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε περίπου 750.000 ψηφοφόρους από τις εκλογές του 2019 και σχεδόν το 50% της δύναμης του από το 2015. Το 18% που κατάφερε να συγκεντρώσει χθες, τον διατηρεί στη δεύτερη θέση, αλλά σε καμία περίπτωση δεν προεξοφλεί τη δυνατότητα του να ανακάμψει και να καταστεί εκ νέου κόμμα εξουσίας. Αν ληφθεί υπόψη η σχετική άνοδος του ΠΑΣΟΚ, είναι προφανές ότι θα υπάρξει μια πραγματική μάχη επικράτησης στη κεντροαριστερά, με μικρές όμως δυνατότητες διεύρυνσης της εκλογικής βάσης, αφού η Νέα Δημοκρατία έχει εισχωρήσει σημαντικά στον χώρο που κάλυπτε το παραδοσιακό ΠΑΣΟΚ.
Ο Αλέξης Τσίπρας, σε αυτές τις εκλογές πλήρωσε την αναξιοπιστία του και ο ΣΥΡΙΖΑ την κυβερνητική του ανεπάρκεια την περίοδο της συγκυβέρνησης με τους ΑΝ.ΕΛ του Πάνου Καμμένου.
Παρά το ότι πριν από τις εκλογές της 21ης Μαΐου είχε δηλώσει ως όποιος χάσει με διαφορά που θα ξεπερνάει το 6% θα έχει επιπτώσεις, ο ίδιος δεν παραιτήθηκε. Η διαφορά με τη Νέα Δημοκρατία είναι πλέον 23%, σχεδόν 4 φορές μεγαλύτερη από το όριο των επιπτώσεων που είχε θέσει ο Αλέξης Τσίπρας, με τον ίδιο να παραμένει στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, εκφράζοντας την πρόθεση να επαναδιεκδικήσει την προεδρία του κόμματος.
Λόγω της φύσης του ΣΥΡΙΖΑ (συνένωση συνιστωσών), αναμένεται πως θα δημιουργηθούν φυγόκεντρες τάσεις και αμφισβήτηση του Αλέξη Τσίπρα. Κάτι τέτοιο, εκ των πραγμάτων, θα οδηγήσει σε εσωστρέφεια που δεν θα επιτρέψει την άσκηση ικανοποιητικής αντιπολίτευσης.
Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, αν δεν κάνει δραστικές αλλαγές, μεταξύ των οποίων και αλλαγή ηγεσίας, είναι καταδικασμένος να συρρικνωθεί περαιτέρω, προς όφελος του ΠΑΣΟΚ αλλά και του ΚΚΕ. Αυτό που σημειώνουν είναι ότι πρόκειται για ένα κόμμα το οποίο γιγαντώθηκε ως δύναμη διαμαρτυρίας και «ξεφούσκωσε» ως δύναμη εξουσίας.
Μεταξύ των πολλών μηνυμάτων που έστειλε η κάλπη στον ΣΥΡΙΖΑ, είναι και η αποτυχία κορυφαίων στελεχών του να επανεκλεγούν. Παρά το ότι τα μηνύματα προς την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ είχαν σταλεί εδώ και καιρό, φαίνεται πως αγνοήθηκαν και οι ψηφοφόροι αποφάσισαν να τιμωρήσουν το κόμμα, το οποίο δεν μπόρεσε να ξεφύγει από τον λαϊκισμό και πολυγλωσσία. Το πλήρωσαν, η Πόπη Τσαπανίδου, ο Νίκος Φίλης, ο Πάνος Σκουρλέτης, ο Κώστας Ζαχαριάδης, ενώ κινδύνεψε ο Παύλος Πολάκης.
ΠΑΣΟΚ – ΚΚΕ με μικρά κέρδη
Παρά την εντυπωσιακή πτώση του ΣΥΡΙΖΑ, τα όμορα κόμματα δεν κατάφεραν να εισπράξουν σημαντικά εκλογικά οφέλη. Το ΠΑΣΟΚ έχει παρουσιάσει μια μικρή άνοδο αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί κανείς να μιλάει για το κόμμα του Ανδρέα Παπανδρέου ή του Κώστα Σημίτη που κυριάρχησε στις δεκαετίες του ’80 και ’90. Ο Νίκος Ανδρουλάκης, απέφυγε τα σημαντικά λάθη και μπόρεσε να κεφαλαιοποιήσει ένα μέρος των απογοητευμένων ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ. Πρόκειται ουσιαστικά για επαναπατρισμό ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ που είχαν «μετακομίσει» κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης.
Το ΚΚΕ, επίσης παρουσίασε μικρή άνοδο, αλλά σε καμία περίπτωση τέτοια, που να δικαιολογεί το όραμα του Δημήτρη Κουτσούμπα για ανατροπή του πολιτικού συστήματος. Παραμένει ένα μικρό κόμμα διαμαρτυρίας, εκφράζοντας κυρίως ανθρώπου που έχουν συνδεθεί συναισθηματικά με την πορεία της ελληνικής αριστεράς.
«Σπαρτιάτες» με έγκλειστο Λεωνίδα
Το κόμμα που προκάλεσε την μεγαλύτερη έκπληξη ήταν οι «Σπαρτιάτες», που ουσιαστικά αποτελούν μια συνέχεια της «Χρυσής Αυγής». Πρόκειται για δημιούργημα του κατάδικου Ηλία Κασιδιάρη, ο οποίος – άγνωστο γιατί – μπόρεσε να κάνει προεκλογική εκστρατεία μέσα από τις φυλακές. Οι «Σπαρτιάτες» ουσιαστικά εκφράζουν ένα μικρό ποσοστό της ελληνικής κοινωνίας που διαπνέεται από ακροδεξιά έως νεοναζιστικά οράματα. Αυτοί οι άνθρωποι, είναι δύσκολο να επαναλάβουν αυτό που έκανε η Χρυσή αυγή, καθώς λείπει ο μηχανισμός που στήριζε το κόμμα του Μιχαλολιάκου. Εκτιμάται ότι θα λαθροβιώσουν στη πολιτική σκηνή ως μια ομάδα γραφικών ακροδεξιών, που θα επικεντρωθεί σε επίδειξη ρατσισμού μέσα από τη Βουλή. Η πιθανότητα να ξαναδούμε στους δρόμους «τάγματα εφόδου», είναι μηδαμινή.
Ο Ηλίας Κασιδιάρης ο οποίος είναι ατύπως ο ηγέτης αυτού του νέου μορφώματος, θα παραμείνει έγκλειστος μέχρι την ολοκλήρωση της ποινής του χωρίς να έχει τη δυνατότητα επανεκλογής, λόγω της καταδίκης του.
Μικροί και γραφικοί
Τα υπόλοιπα κόμματα που εξασφάλισαν την είσοδο τους στη Βουλή, δεν έχουν σαφές ιδεολογικό στίγμα, αλλά έχουν μια διακριτή τοποθέτηση στον πολιτικό χάρτη. Το κόμμα του Βελόπουλου και η «Νίκη» είναι σαφώς κόμματα της ακροδεξιάς χωρίς ισχυρή βάση αλλά με σημαντική απήχηση σε ανθρώπους που ταυτίζουν την πολιτική με τη θρησκεία και τις δοξασίες για ανασύσταση μια Ελλάδας τω δύο Ηπείρων και τω πέντε θαλασσών.
Γραφική φιγούρα και η Ζωή Κωνσταντοπούλου, η οποία έφτιαξε ένα οικογενειακό κόμμα, φροντίζοντας να τοποθετήσει σε εκλόγιμες θέσεις στα ψηφοδέλτια, τον σύντροφο της και φίλους της. Η πρώτη τοποθέτηση της ότι η ίδια κάνει για 100 βουλευτές, δίνει και το στίγμα των όσων θα βιώσουμε εντός του κοινοβουλίου, κάτι που είναι λίγο πολύ γνωστό από την περίοδο που η κα Κωνσταντοπούλου ήταν πρόεδρος του Σώματος.
Μεγάλος χαμένος ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο οποίος μένει εκτός πολιτικού νυμφώνος έχοντας εξαντλήσει κάθε περιθώριο, να πείσει για τη σοβαρότητα του.
