Κι αν είναι κάτι να κάνεις στη ζωή, κάνε αυτό που αγαπάς. Ακόμη κι αν όλα δείχνουν ότι οι συνθήκες δε θα σε ευνοήσουν, προσπάθησε το. Η Κυριακή Κουντούρη έκλεισε τα αφτιά σε όσους την απέτρεπαν, βρήκε αποκούμπι στην οικογένειά της και σήμερα είναι μία από τις ελάχιστες Κύπριες μαέστρους.
Της Γεωργίας Μιχαήλ
Στα 26 χρόνια έχει κάνει βήματα – θεμέλια για μία επιτυχημένη πορεία. Παρά το γεγονός ότι κανείς στην οικογένειά της δεν είχε επαγγελματική σχέση με τη μουσική, η ίδια έδειξε από νωρίς την κλίση της. Πριν ακόμη αποφοιτήσει από το Δημοτικό σχολείο ξεκίνησε μαθήματα πιάνου και θεωρίας σε Ωδείο.
Ένιωσε τότε ότι δεν ήταν απλά ένα χόμπι. Έτσι συνέχισε στο Μουσικό Σχολείο της Πάφου. Η τοποθεσία διαμονής της ωστόσο δεν της επέτρεψε να συνεχίσει. «Δυστυχώς δεν κατάφερα να ολοκληρώσω τη φοίτηση μου στο Μουσικό Σχολείο. Έμενα στην Πόλη Χρυσοχούς οπόταν όπως φάνηκε στην πορεία ήταν αρκετά δύσκολο με την απόσταση. Έτσι συνέχισα την επαφή μου με τη μουσική μέσω του Ωδείου».
Παρά τα όσα άκουγε, δε σκέφτηκε άλλη επιλογή
Όταν έφθασε στην ηλικία που θα έπρεπε να αποφασίσει τι θα σπουδάσει παρά τα όσα άκουγε από τους γύρω της, σε καμία στιγμή δε σκέφτηκε κάτι άλλο από τη μουσική.
«Κανείς από την οικογένεια μου δεν ασχολείται με τη μουσική αλλά είχα πάρα πολύ στήριξη από το οικογενειακό μου περιβάλλον και ειδικά από τους γονείς μου. Εννοείται ότι αρκετοί δικοί μου άνθρωποι μου έλεγαν ότι με τη μουσική δε μπορώ να βιοποριστώ και γιατί να το επιλέξω και μου πρότειναν να ακολουθήσω κάτι πιο οικονομικά ασφαλές». Αν και η ίδια, όπως μας εξομολογήθηκε, γνώριζε ότι αυτές οι ανησυχίες είχαν κάποιο υπόβαθρο πλέον νιώθει ευγνώμον που οι γονείς της, της έδωσαν την ελευθερία να ασχοληθεί με αυτό που αγαπάει.
«Δεν αναγκάστηκα να έχω εναλλακτικές γιατί είδα ότι οι γονείς μου με στήριζαν από την αρχή. Αν έπρεπε να κάνω κάτι άλλο ίσως να το σκεφτόμουν. Όπως και να έχει σε μικρότερη ηλικία σκεφτόμαστε τα πάντα πιο ρομαντικά έτσι δεν υπάρχει τόσο πολύ το άγχος επιβίωσης. Ωστόσο επειδή είχα κι αυτή την αισιοδοξία από το οικογενειακό μου περιβάλλον, ένιωθα ότι αν το θέλω πραγματικά, το δουλέψω σκληρά και καταβάλω μεγάλη προσπάθεια θα καταφέρω να ζω από αυτό. Τα έβλεπα όλα πολύ αισιόδοξα».
Και αυτό έκανε… Στόχευσε και πέτυχε την πρώτη της επιλογή! Τμήμα Μουσικών Σπουδών στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο της Κέρκυρας.
«Ξεκίνησα τις σπουδές μου και μετά αποφάσισα ότι θα ασχοληθώ με τη Διεύθυνση Ορχήστρας. Ευτυχώς το συγκεκριμένο πανεπιστήμιο δίνει την επιλογή να αποφασίσεις στην πορεία πού θα εξειδικευτείς. Σπούδασα έχοντας ως Καθηγητή έναν από τους πιο διακεκριμένους Έλληνες μαέστρους, τον Μίλτο Λογιάδη. Έπαιζα πιάνο, κάτι που είναι πολύ βοηθητικό για κάποιον που θέλει να γίνει μαέστρος. Παρόλα αυτά δεν ήμουν σίγουρη αν ήθελα εξειδικευτώ στο πιάνο και να γίνω σολίστ. Οπόταν είχα ανοιχτά τα μάτια μου στο Πανεπιστήμιο. Ήρθα σε επαφή με τον συγκεκριμένο καθηγητή και διαπίστωσα ότι το να είσαι μαέστρος είναι ένα επάγγελμα που σου επιτρέπει να εξελίσσεις διάφορες πτυχές του εαυτού σου. Εκείνο που με κέρδισε ήταν το πόσο πολύπλευρο ήταν ως επάγγελμα. Χρειάζεσαι να έρχεσαι σε επαφή με κόσμο, να έχεις καλή σχέση με τους συνεργάτες σου καθώς είναι και μία ηγετική θέση, πρέπει να έχεις καλό αφτί, πρέπει να έχεις μουσικότητα, ωραία κινησιολογία. Είναι ένας τομέας που χρειάζεται να έχεις γκάμα δεξιοτήτων κι αυτό ως σκέψη, μου φαινόταν πολύ ενδιαφέρουσα ώστε να εξελίξω αυτά τα στοιχεία της προσωπικότητας μου. Θεώρησα ότι έχει μία μαγεία το επάγγελμα. Το θετικό ήταν πως είχα αποκτήσει κάποιες από αυτές τις δεξιότητες από μαθήματα που είχα κάνει προηγουμένως και δούλεψα στο Πανεπιστήμιο πάνω σε αρκετά κενά που είχα. Έτσι έδωσα ακρόαση, με δέχθηκε ο καθηγητής στην τάξη του και κάπως έτσι εξειδικεύτηκα στη Διεύθυνση Ορχήστρας».
Η απότομη προσγείωση που… δεν κράτησε πολύ
Οι δυσκολίες ήρθαν μετά το πτυχίο. «Υπήρξε απότομη προσγείωση καθώς το τέλος των σπουδών συνέπεσε με την έναρξη της πανδημίας. Οπότε αντιλαμβάνεστε ότι ήταν ανησυχητικό. Εκμεταλλεύτηκα όμως όλο αυτό το κλείσιμο και επένδυσα αρκετό χρόνο στο να εξελιχθώ ακόμη περισσότερο στο πιάνο».
Ευτυχώς όταν η κατάσταση άρχισε να ομαλοποιείται, το νερό άρχισε να κυλάει στο ποτάμι. Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Συμφωνικής Ορχήστρας της Φιλαρμονικής Εταιρείας της Κέρκυρας, Άλκης Μπαλτάς, έψαχνε για βοηθό μαέστρου και έτσι έγινε η αρχή. «Ανέλαβα τη θέση για περίπου ένα χρόνο, μετά προέκυψε μία άλλη σημαντική ευκαιρία στην Αθήνα και έτσι μετακόμισα μόνιμα στην ελλαδική πρωτεύουσα. Το φθινόπωρο του 2022 η Εθνική Λυρική Σκηνή έψαχνε μαέστρο για να διευθύνει παραστάσεις μίας σύγχρονης όπερας στα πλαίσια του προγράμματος «Η Όπερα διαδραστικά στα σχολεία». Ουσιαστικά ήταν περιοδεία σε όλη την επικράτεια της Ελλάδας».
Ένα «ταξίδι» που κράτησε περίπου ένα χρόνο. Ταυτόχρονα ξεκίνησε και συνεργασία και με τη Συμφωνική Ορχήστρα Νέων Κύπρου αφού ανέλαβε τα καθήκοντα βοηθός μαέστρου για μία συναυλία που γίνεται κάθε χρόνο στη Βιέννη. «Τον Μάιο 2023 έλαβα πρόσκληση από τη Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου να αναλάβω μία σειρά συναυλιών κοινωνικής προσφοράς. Επρόκειτο για το «Orchestra for all», που πραγματοποιήθηκε αρχές Ιουνίου. Έλαβα και δεύτερη πρόσκληση τον Νοέμβριο για ένα διαφορετικό πρόγραμμα με έργα Κυπρίων συνθετών. Έπειτα ακολούθησε η πρωτότυπη εκδήλωση με θέμα «Ισότητα στο πόντιουμ» που παρουσιάστηκε ένα σύντομο μουσικό πρόγραμμα υπό τη διεύθυνση μου μαζί με την Ελληνίδα συνάδελφο μου Ζωή Ζενιώδη».
Πλέον, δεν είναι αποτρεπτικό για μία γυναίκα
Τελικά υπάρχει ισότητα φύλων στο πόντιουμ; Η Κυριακή Κουντούρη λέει πως όντως είναι ανδροκρατούμενο το επάγγελμα, όχι όμως όπως ήταν παλαιότερα.
«Αποφοίτησα πρόσφατα και σε αυτό το διάστημα που έχω επαγγελματική ενασχόληση δεν βλέπω να υπάρχει μεγάλη διάκριση στο εάν είσαι γυναίκα ή άνδρας μαέστρος. Δε βίωσα κάτι ακραίο. Πλέον θεωρώ ότι δεν είναι τόσο αποτρεπτικό ως επάγγελμα για μία γυναίκα. Σαφώς και υπάρχουν ακόμη και σήμερα, άνθρωποι που πιστεύουν ότι δε μπορεί μία γυναίκα να γίνει μαέστρος αλλά δεν αποτελούν την πλειονότητα. Κι αυτό γιατί για να είσαι μαέστρος χρειάζεσαι ηγετικές ικανότητες, να έχεις πυγμή και τέτοιες θέσεις παραδοσιακά θεωρείτο ότι είναι πιο κοντά στα χαρακτηριστικά ενός άντρα».
Μάλιστα, αισθάνεται ευγνώμων στις γυναίκες μαέστρους που κατάφεραν να ανατρέψουν αυτό το στερεότυπο. «Έγινε αγώνας από πολλές γυναίκες μαέστρους για να έχουμε τα σημερινά αποτελέσματα. Γνωστές Κύπριες μαέστροι είναι η Σάρα Ιωαννίδη που ζει στο εξωτερικό, η Χριστίνα Αθηνοδώρου που είναι και συνθέτης. Υπάρχουν και αυτές που σπουδάζουν. Η αλήθεια όμως είναι ότι στην Κύπρο δεν έχουμε ούτε πολλούς άντρες μαέστρους. Γενικά είναι ένα σπάνιο επάγγελμα, αν και πλέον μεγαλώνει η οικογένεια».
«Παιδεία υπάρχει… στόχος να φέρεις εσύ την κλασική μουσική κοντά στον κόσμο»
Ζώντας έστω και λίγο, ως επαγγελματίας πλέον, το κυπριακό κοινό πιστεύει ότι μπορεί να μην είναι μέσα στην παράδοση μας ωστόσο οι Κύπριοι έχουν τη μουσική παιδεία ώστε να απολαύσουν και κλασική μουσική.
«Δεν είναι ότι δεν υπάρχει η παιδεία αλλά επειδή απέχει από την κουλτούρα μας θα ήταν καλό να γίνουν κάποια βήματα μέσω της εκπαίδευσης, των δράσεων που διοργανώνονται από τη Συμφωνική Ορχήστρα και αντίστοιχους οργανισμούς. Αν γίνουν τα κατάλληλα βήματα το κοινό μεγαλώνει, ο κόσμος έρχεται πιο κοντά στην κλασική μουσική. Μπορεί να υπάρχουν κάποιες δυσκολίες σε σχέση με άλλες χώρες του εξωτερικού ωστόσο θεωρώ ότι είναι σημαντικό να γίνονται συχνά εκδηλώσεις για τον κόσμο και να μπορεί εύκολα να παρακολουθήσει. Δηλαδή όπως έγινε και με το πρόγραμμα «Orchestra for all», που η είσοδος ήταν ελεύθερη, πολλές φορές οι συναυλίες γίνονταν σε πλατείες διαφόρων κοινοτήτων του νησιού. Είναι ένα εξαιρετικό βήμα για να έρθει ο κόσμος σε επαφή με αυτό το είδος μουσικής. Είναι δύσκολο να απαιτήσεις από έναν άνθρωπο που δεν έχει σχέση με αυτό το είδος μουσικής, να πληρώσει εισιτήριο, να διανύσει απόσταση για να παρακολουθήσει μία συναυλία. Στόχος είναι να φέρεις εσύ τη μουσική κοντά στον κόσμο. Έτσι σιγά- σιγά θα γίνει πιο οικείο για να το αγαπήσει ο κόσμος περισσότερο. Αν επενδύσει η πολιτεία σε αυτού του τύπου τις δράσεις ο κόσμος θα έρθει πιο κοντά μας».
Παρά το νεαρό της ηλικίας της, η Κυριακή Κουντούρη απέδειξε ότι δουλεύοντας σκληρά, με αγάπη και επιμονή όλα μπορούν να γίνουν κατορθωτά. Ωστόσο γνωρίζοντας ότι η ζωή είναι απρόβλεπτη, κρατάει την αισιοδοξία της, βάζει μικρούς και εφικτούς στόχους και συνεχίζει ευχόμενη να «διευθύνει» την πορεία με τρόπο ώστε να είναι πάντα μελωδική γι’ αυτή αλλά και για τους γύρω της.
