Πολύ συχνά ακούμε για το πόσο σημαντικό είναι να έχουμε καλό μεταβολισμό, ότι κάποιος χάνει εύκολα και γρήγορα βάρος επειδή έχει καλό μεταβολισμό και άλλοτε ακούμε ότι κάποιος δεν μπορεί να χάσει βάρος επειδή δεν έχει καλό μεταβολισμό. Ας δούμε όμως με απλά λόγια τι είναι ο μεταβολισμός.
Ένα σύνολο παραγόντων όπως η ηλικία, το φύλο, η λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα, η σωματική σύσταση, η ισορροπημένη διατροφή, ο προγραμματισμός της διατροφής μας, η διατροφική μας κατάσταση (κατάσταση θρέψης), η ποιότητα ύπνου και η καθημερινή μας δραστηριότητα, είναι παράγοντες που έχουν άμεση σχέση με τη λειτουργία του μεταβολισμού μας.
Ας δούμε αναλυτικότερα όμως όλα τα παραπάνω και την επίδρασή τους στον μεταβολισμό.
Ηλικία: Ο άνθρωπος, από την παιδική ηλικία μέχρι και την ενηλικίωση, αναπτύσσει τα κύτταρά του με ταχύ ρυθμό. Αυτό καθιστά τον μεταβολισμό του επίσης ταχύ. Όσο προχωράμε όμως ηλικιακά η ταχύτητα ανάπλασης των κυττάρων μειώνεται και ανάλογα μειώνεται και ο μεταβολισμός.
Φύλο: Οι άντρες κατά γενικό κανόνα έχουν πιο γρήγορο μεταβολισμό σε σχέση με τις γυναίκες και αυτό οφείλεται στη διαφοροποιημένη σύνθεση του σώματός τους. Η διαφοροποίηση έγκειται στο μεγαλύτερο ποσοστό μυϊκής μάζας που έχουν οι άντρες, στο μεγαλύτερο ποσοστό οστικής μάζας αλλά και στο μειωμένο ποσοστό λιπώδους μάζας τους. Ακρογωνιαίος λίθος η μυϊκή μάζα. Η μυϊκή μάζα έχει άμεση σχέση με τον μεταβολισμό. Είναι πιο «ενεργή» απ’ ό,τι η λιπώδη μάζα, διότι οι μύες χρειάζονται ενέργεια για κάθε τους σύσπαση, κάτι που δεν ισχύει για τη λιπώδη μάζα. Ταυτόχρονα, πάνω από το 75% των μεταβολικών διαδικασιών πραγματοποιούνται διαμέσου του μυϊκού συστήματος, αλλά σημαντικό δεδομένο είναι και το ότι όσο μεγαλύτερο ποσοστό μυϊκής μάζας έχει ένας άνθρωπος τόσο περισσότερη ενέργεια χρειάζεται για να διατηρήσει και να θρέψει τους μυς του. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ξεχνάμε και τη συσχέτιση της μυϊκής μάζας με την κατανάλωση οξυγόνου από έναν άνθρωπο. Όσο μεγαλύτερη ποσότητα μυϊκής μάζας έχουμε τόσο μεγαλύτερη είναι η κατανάλωση οξυγόνου και, όπως γνωρίζουμε, το οξυγόνο αποτελεί στοιχείο απαραίτητο για τις καύσεις.
Σωματική σύσταση: Ο άνθρωπος στη σύστασή του έχει μυϊκό ιστό, λιπώδη ιστό, οστά και σωματικά υγρά. Η λειτουργία του μεταβολισμού συσχετίζεται σημαντικά με την ποσότητα της μυϊκής μάζας του ανθρώπου και με την κατάσταση ενυδάτωσής του. Όπως αναφέρθηκε, ο μυϊκός ιστός είναι πολύ περισσότερο ενεργός μεταβολικά σε σχέση με τον λιπώδη ιστό. Όσο μεγαλύτερο μέρος του σώματός μας καλύπτεται από μυϊκή μάζα τόσο πιο ενεργός είναι ο μεταβολισμός μας. Σε ό,τι αφορά την κατάσταση ενυδάτωσης, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η κατάσταση ενυδάτωσης του οργανισμού αποτελεί και κατάσταση εκτίμησης σωματικής υγείας. Άξιο αναφοράς άλλωστε είναι ότι ο άνθρωπος χωρίς τροφή μπορεί να ζήσει μέχρι και 2 μήνες, ενώ χωρίς νερό δεν μπορεί να ζήσει πάνω από 10 μέρες. Επομένως, θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι η σωστή ενυδάτωση αποτελεί «κλειδί» για την άρτια λειτουργία του οργανισμού μας και κατ’ επέκταση και του μεταβολισμού μας.
Κατανάλωση συχνών γευμάτων: Ο οργανισμός χρειάζεται συνέχεια ενέργεια. Αν τον αφήσουμε για πολλές ώρες χωρίς τροφή (όπως κάνουν ορισμένοι, νομίζοντας ότι «θα φάω λιγότερο, άρα θα χάσω περισσότερα κιλά») τότε αδρανοποιείται μεταβολικά.
Καθημερινή δραστηριότητα: Όσο περισσότερο δραστήριος είναι ο άνθρωπος τόσο περισσότερο κινητοποιείται ο μυϊκός ιστός και με αυτόν τον τρόπο αυξάνεται και ο μεταβολισμός.
Συμπερασματικά, για να αυξήσουμε τον μεταβολισμό μας, καλό είναι να:
– Καταναλώνουμε πολλά γεύματα την ημέρα
– Πίνουμε επαρκή ποσότητα νερού κατά τη διάρκεια της ημέρας
– Προσπαθούμε να γυμναζόμαστε καθημερινά, έστω και μισή ώρα την ημέρα
– Μην καταφεύγουμε σε στερητικές δίαιτες – Φροντίζουμε η διατροφή μας να είναι πλούσια σε όλα τα θρεπτικά συστατικά, μικροθρεπτικά και μακροθρεπτικά
– Κοιμόμαστε καθημερινά 7 ώρες
Πηγή: Ελληνικό Ινστιτούτο Διατροφής
