«Φαίνεται, ή είναι σαφές πως η απαξίωση καλύπτει πλήρως το πολιτικό και κομματικό φάσμα και εντείνεται» υποστηρίζει ο Χριστόφορος Χριστοφόρου, πολιτικός αναλυτής και Εμπειρογνώμονας Συμβουλίου της Ευρώπης στα ΜΜΕ και τις Εκλογές. Σε συνέντευξη στη Cyprus Times υποστηρίζει ότι η αποχή δεν αποκλείεται να ξεπεράσει το 40%. Σχολιάζει την προεκλογική αντιπαράθεση και μιλά για την αδυναμία κομμάτων να παρουσιάσουν ολοκληρωμένο πρόγραμμα με θέσεις.
Η προεκλογική εκστρατεία διεξάγεται υπό τις πρωτόγνωρες συνθήκες της πανδημίας και σίγουρα δημιουργεί νέες οργανωτικές και επικοινωνιακές ανάγκες. Προσαρμόστηκαν στη νέα αυτή συνθήκη τα κόμματα και οι υποψήφιοι;
Σε παρόμοιες περιστάσεις είναι αδύνατο να μιλήσουμε για προσαρμογή. Μάλλον υποταγή υπήρξε, με άκρως μειωμένη τη διαπροσωπική επαφή, η οποία αποτελεί την κατ’ εξοχή μορφή επικοινωνίας για αποτελεσματικότητα. Κυριάρχησε η επαφή με τη διαμεσολάβηση των ΜΜΕ και των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, στα οποία η επικοινωνία έχει χαρακτήρα φευγαλέο ή και επιδερμικό. Φυσικά, μόνο όταν υπάρχει παραγωγή πολιτικής, προτάσεις συγκεκριμένες ως απάντηση σε προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες και η κοινωνία έχουμε πιθανότητες για ουσιαστική επικοινωνία. Στην πραγματικότητα καταλήγουμε σε μονολόγους ή άγονες, κενές περιεχομένου ανταλλαγές, όπως πάντα.
Πώς κρίνετε την προεκλογική συζήτηση; Είναι προφανές ότι κυριάρχησε η σκανδαλολογία, η διαφθορά. Έγινε διάλογος επί της ουσίας ή εξαντλήθηκε στις εντυπώσεις;
Αναμενόμενο και φυσιολογικό να περιστραφεί η συζήτηση σε σοβαρά θέματα, τα οποία μάλιστα είναι στην επικαιρότητα τα τελευταία δύο χρόνια, με νέες πτυχές να αναδεικνύονται συνεχώς. Αναμενόμενο επίσης το ότι δεν υπήρξαν ανταλλαγές που να αγγίξουν την ουσία, και περιορίστηκαν σε τοποθετήσεις του τύπου «μα εσείς είσαστε μπλεγμένοι στην α΄ ή στην β΄ υπόθεση διαφθοράς» ή «εσείς κάνατε χειρότερα». Προσωπικά, βλέπω δυο σημαντικά προβλήματα, πρόβλημα εντιμότητας (της απουσίας της φυσικά!) και πρόβλημα διαστροφικών συμπεριφορών, απότοκο του πρώτου. Ουδείς έντιμος άνθρωπος μπορεί να δικαιολογεί τις πράξεις του υποδεικνύοντας τα κακά του άλλου. Ουδείς έντιμος μπορεί να δεχθεί πολιτικό λόγο του τύπου «εμποδίσατε τη μάχη κατά της διαφθοράς γιατί δεν ψηφίσατε το νομοσχέδιο μας». Μα ήδη υπάρχουν νόμοι και… χάρτες συμπεριφοράς, ήδη αρνούνται πως η διαφθορά είναι διαφθορά! Και είναι ακραία μορφή διαστροφής, ταλαιπωρία της λογικής να κάνει παντιέρα κατά της διαφθοράς οποιοδήποτε από τα τέσσερα βασικά κόμματα, κάστρα της διαφθοράς. Γιατί; Μα δεν είναι αυτά που αποφυλάκισαν με νόμο, τους δικούς τους αξιωματούχους που καταδικάστηκαν για διαφθορά, πριν εκτίσουν τη μισή ποινή τους;
Φυσικά, θα υπήρχε σοβαρή ελπίδα, αν η παρούσα κυβέρνηση, παραδεχόταν πως οι ενέργειες της, με συμμετοχή και του Προέδρου, αποτελούν διαφθορά, και αυτές εξευτέλισαν τον τόπο διεθνώς. Όμως, αρνούνται τη διαφθορά τους! Ήδη ανέφερα πως απουσιάζει σχεδόν πλήρως η παραγωγή πολιτικής. Τα κοινοβουλευτικά κόμματα στερούνται οποιουδήποτε οράματος και, με εξαίρεση το ΑΚΕΛ, στερούνται προγράμματος. Δεν ενδιαφέρουν τα έπεα πτερόεντα στην τηλεόραση ή σε άλλα μέσα, απαιτείται να δώσουν σε μορφή προγράμματος το όραμα τους και τα στοιχεία που το συνθέτουν. Είναι προσβλητικό για το λαό ολόκληρο να χρηματοδοτεί με εκατομμύρια το χρόνο τα κόμματα και να τον κοροϊδεύουν με 15-20 γραμμές «προτάσεις» για τις εκλογές. Το ίδιο ζήσαμε και στις ευρωεκλογές 2019. Ναι, υπάρχουν νέα κόμματα και σχήματα, μα η παρουσία τους για μερικούς μήνες μόνο, μετατρέπουν το πρόγραμμα τους σε «λέξεις στο χαρτί». Χωρίς βιώματα, εναπόκειται στην πίστη του καθενός παρά στην πειθώ να τα δεχτεί.
Ποιο εκτιμάτε ότι είναι το διακύβευμα των εκλογών;
Το μόνο διακύβευμα των βουλευτικών είναι η κατάκτηση εδρών, κάτι που δεν έχει νόημα. Απομένει η εκλογή προέδρου της Βουλής, διαδικασία που τα τελευταία 20 χρόνια, ιδιαίτερα το 2016, δεν υπήρξε κολακευτική για την εικόνα του πολιτικο-κομματικού συστήματος. Ο τόπος χρειάζεται κάτι άλλο από το να πορεύεται με μοναδικό γνώμονα τις αλληλο-εξυπηρετήσεις ή τη διανομή των λαφύρων εξουσίας, κάτι που αποκτά, δυστυχώς, χαρακτήρα ‘κανονικότητας’ στη ζωή μας. Δεν είναι θέμα νέων προσώπων (είχαμε 30 «νέα» πρόσωπα στη Βουλή…), μα ριζικής αλλαγής αντιλήψεων, γιατί έχει ανάγκη ο τόπος ηγεσία που να υπηρετεί τους πολίτες, και προπάντων αυτούς που θα έλθουν! Τι υπόσχεται η προεκλογική;
Η συμπολίτευση θέτει το δίλημμα σοβαρότητα ή λαϊκισμός και η αντιπολίτευση ζητά ενισχυμένη ψήφο με φόντο τις προεδρικές του 2023. Είναι όντως πρόκριμα των προεδρικών αυτές οι βουλευτικές;
Κατ’αρχήν, το ίδιο το σύνθημα υποδεικνύει σαφώς και με απόλυτο τρόπο έλλειψη σοβαρότητας. Απαξιώ να το εξηγήσω, όταν μια παράταξη που κυβερνά οκτώ χρόνια προβάλλει παρόμοιες «λογικές». Είναι δυνατόν οι βουλευτικές να ‘στρώνουν’ το δρόμο για τις προεδρικές, μα τα βήματα και τα στάδια μέχρι το 2023 είναι πολλά. Την ίδια ώρα, ο κατακερματισμός πολιτικών δυνάμεων ρίχνει βαριές σκιές αμφιβολίας για την επιτυχία οποιωνδήποτε υπολογισμών. Η εκλογή προέδρου της Βουλής και οι εκλογές τοπικής αυτοδιοίκησης του Δεκεμβρίου ίσως δώσουν κάποιες ενδείξεις.
Ο ΔΗΣΥ προειδοποιεί για πολυκομματική Βουλή-Bαβέλ. Ασπάζεστε αυτή την ανησυχία;
Τα περί Βαβέλ προσβάλλουν την έννοια της Δημοκρατίας, υποδεικνύουν νοοτροπίες αυταρχισμού και υποκρύπτουν τάσεις αυθαιρεσίας. Την ίδια ώρα προδίδουν έλλειψη οράματος, επιχειρημάτων, ακόμα και λογικής. Με το ίδιο σύνθημα, ο ΔΗΣΥ προώθησε την αύξηση του εκλογικού ορίου το 2015, το διπλασίασε και, αντί να αποκλείσει τους Οικολόγους (ναι αυτοί είναι στο στόχαστρο του από το 1996), έφερε οκτώ κόμματα στη Βουλή, έκανε πρόεδρο της τον Συλλούρη, ενίσχυσε και ενισχύει το ΕΛΑΜ. Δεν προάγουν τη Δημοκρατία αυτές οι τακτικές. Η πολυφωνία είναι πρόκληση για διαβούλευση, για εξεύρεση τρόπων και μέσων εξυπηρέτησης όλων των ομάδων πολιτών, όχι για επιβολή της βούλησης της πλειοψηφίας ή των συμφερόντων μικρών ομάδων. Ακριβώς, εδώ έγκειται το πρόβλημα. Σε σοβαρά θέματα, ο ΔΗΣΥ και η κυβέρνηση αντιμετωπίζουν πρόβλημα αξιοπιστίας. Επίσης, επιχείρησαν να επιβάλουν τα σχέδια τους, μάλιστα κατά παρέκκλιση από νόμους και το σύνταγμα. Μόνο με εγκατάλειψη πράξεων που υποδηλώνουν αυταρχισμό, μόνο με αποδοχή της άλλης άποψης αποφεύγονται πολωτικές καταστάσεις και η… Βαβέλ, διευκολύνοντας συνεννόηση που να υπηρετεί τον πολίτη.
Για μια ακόμη φορά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το φάσμα της αποχής. Πού νομίζετε ότι θα κυμανθεί και που την αποδίδετε;
Φαίνεται, ή είναι σαφές πως η απαξίωση καλύπτει πλήρως το πολιτικό και κομματικό φάσμα και εντείνεται. Σημαντικός επίσης παράγοντας που δεν ευνοεί τη συμμετοχή είναι η κρίση. Και οι δύο αυτοί παράγοντες αποξενώνουν πιο πολύ τον πολίτη από την πολιτική δραστηριότητα και τη συμμετοχή σε εκλογές. Ορισμένοι ίσως στραφούν σε νέα σχήματα, μα σημαντικό μέρος, μάλλον θα ενισχύσει την αποχή. Δεν είναι απομακρυσμένο σενάριο να αγγίξει το 40%, μια και πλείστα κόμματα όχι μόνο ουδέν ουσιαστικό βήμα έκαναν για μείωση της αποχής, μα δεν έχουν ούτε πρόγραμμα.
Προβλέπετε εκπλήξεις στην κάλπη της Κυριακής;
Μη έχοντας συγκεκριμένες προσδοκίες ή προβλέψεις, δεν μπορώ να μιλήσω για εκπλήξεις. Μόνη έκπληξη για μένα θα ήταν τυχόν στασιμότητα της αποχής.
