«Το κράτος μας πρέπει να εκσυγχρονιστεί άμεσα, τόσο όσον αφορά την εσωτερική του λειτουργία, όσο και τις υπηρεσίες που προσφέρει στον Κύπριο πολίτη και τις επιχειρήσεις» δηλώνει στη Cyprus Times o υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, Κυριάκος Κόκκινος, τονίζοντας ότι στόχος είναι να μπορούν οι πολίτες με ένα κλικ να λάβουν κάθε είδους πληροφόρηση, να εκτελέσουν κάθε είδους συναλλαγή, αλλά και να έχουν μία αμφίδρομη επικοινωνία με το Δημόσιο. «Θεωρώ πως είμαστε έτοιμοι και ως κράτος και ως κοινωνία, οι σχεδιασμοί υπάρχουν, η βούληση υπάρχει και ο κόσμος το επιζητεί» σημειώνει. Ο κ. Κόκκινος αναφέρεται στις πολλαπλές προκλήσεις που ανέδειξε η κρίση του κορωνοϊού, σχολιάζει τις ψηφιακές ανισότητες στον πληθυσμό ενώ απαντά και στις ανησυχίες για το 5G.
Η πανδημία λειτουργεί πλέον σαν κίνητρο για να επισπεύσουμε αλλαγές που καθυστερούσαν για χρόνια. Μια τέτοια μεγάλη πρόκληση είναι η προσαρμογή στην ψηφιακή εποχή. Πόσο έτοιμοι είμαστε ως κράτος αλλά και ως κοινωνία;
Όντως η πανδημία έχει λειτουργήσει ως επιταχυντής για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, μετατρέποντας μία μεγάλη εκκρεμότητα σε μία κοινώς αναγνωρισμένη αναγκαιότητα. Η επόμενη μέρα μάς βρίσκει αντιμέτωπους με μεγάλες προκλήσεις για σταδιακή υλοποίηση του προγράμματός μας για πλήρη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Στόχος μας, να χωρέσει το δημόσιο στην οθόνη μίας ηλεκτρονικής συσκευής, ενός υπολογιστή, ενός tablet, ενός κινητού. Να μπορούν οι πολίτες με ένα κλικ να λάβουν κάθε είδους πληροφόρηση, να εκτελέσουν κάθε είδους συναλλαγή, αλλά και να έχουν μία αμφίδρομη επικοινωνία με το Δημόσιο. Το κράτος μας πρέπει να εκσυγχρονιστεί άμεσα, τόσο όσον αφορά την εσωτερική του λειτουργία, όσο και τις υπηρεσίες που προσφέρει στον Κύπριο πολίτη και τις επιχειρήσεις. Και αυτό είναι κάτι που πλέον ενστερνίζονται όλοι οι πολίτες, αλλά και το ίδιο το δημόσιο. Λόγω των περιορισμών που επιβλήθηκαν εν μέσω πανδημίας, με την τεχνολογία να αποτελεί τη μόνη ασφαλή μέθοδο διεκπεραίωσης της ανθρώπινης επικοινωνίας, εργασίας, εκπαίδευσης αλλά και ψυχαγωγίας, τόσο η δημόσια υπηρεσία όσο και η ευρύτερη κοινωνία έχουν πλέον εξοικειωθεί αρκετά με τα ψηφιακά μέσα, έχουν αναπτύξει βασικές δεξιότητες, και έχουν συνειδητοποιήσει τη σημασία του ψηφιακού μετασχηματισμού. Άρα ναι, θεωρώ πως είμαστε έτοιμοι και ως κράτος και ως κοινωνία, οι σχεδιασμοί υπάρχουν, η βούληση υπάρχει και ο κόσμος το επιζητεί.
Σε ποιούς τομείς θα πρέπει κατά τη γνώμη σας να δοθεί προτεραιότητα για μετάβαση στη ψηφιακή εποχή;
Η μετάβαση στη ψηφιακή εποχή αποτελεί δύσκολο εγχείρημα, αρκετά πολύπλοκο θα έλεγα, και δεν αφορά μόνο τεχνολογική αλλαγή. Απαιτεί βελτίωση των υφιστάμενων υποδομών, ανασχεδιασμό διαδικασιών και μεθόδων, εκτεταμένη πρόσβαση στην τεχνολογία και αναβαθμισμένη συνδεσιμότητα και επένδυση στις ψηφιακές δεξιότητες των πολιτών. Ακόμη, προνοεί την ανάπτυξη και αξιοποίηση προηγμένων τεχνολογιών όπως τεχνητή νοημοσύνη, blockchain, big data, για εφοδιασμό του κράτους με πολύτιμα εργαλεία για ανάκαμψη, ανάπτυξη και προετοιμασία για αντιμετώπιση μελλοντικών προκλήσεων όπως η σημερινή πανδημία. Κυρίως όμως, απαιτεί αλλαγή κουλτούρας και στήριξη, όχι μόνο από πλευράς Πολιτείας, αλλά από τους ίδιους τους πολίτες, τους τελικούς χρήστες και αποδέκτες της αλλαγής. Ο μετασχηματισμός δεν αφορά μόνο το κράτος, αλλά την κοινωνία, την επιχειρηματική κοινότητα, την οικονομία, και κυρίως τους νέους μας, το μέλλον αυτού του τόπου.
Για μια μεγάλη μερίδα του κόσμου υπάρχει προκατάληψη, ίσως και φοβία σε πτυχές της τεχνολογίας, όπως για παράδειγμα το ηλεκτρονικό εμπόριο, οι τραπεζικές συναλλαγές. Σε ποιό βαθμό υφίσταται αυτό το πρόβλημα και πώς θα αντιμετωπιστεί;
Όπως καθετί καινούριο, έτσι και η τεχνολογία προκαλεί ανησυχίες, εγείρει προβληματισμούς, δημιουργεί προκαταλήψεις, και εκάστοτε συνωμοσιολογία. Γι’ αυτό και, όπως έχω πει, η μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι η αλλαγή κουλτούρας και η εξασφάλιση της στήριξης της κοινωνίας στην προσπάθεια αυτή. Παράλληλα με την ανάπτυξη και χρήση συστημάτων και τεχνολογιών επικοινωνιών και πληροφορίας, σίγουρα αυξάνεται και η ανάγκη προστασίας των ηλεκτρονικών συστημάτων ούτως ώστε να εξασφαλίζεται η πλήρης εμπιστευτικότητα, ακεραιότητα, ασφάλεια και αξιοπιστία των υποδομών, των δικτύων και των δεδομένων. Ως Υφυπουργείο, αποδίδουμε τη μέγιστη σημασία στην στρατηγική κυβερνοασφάλειας, για προστασία του κράτους, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας, αλλά και τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος που να αποτελεί πυρήνα ώθησης για οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική ευημερία.
Το ζήτημα της προκατάληψης αποτυπώνεται και σε μια σειρά από γεγονότα που δεν αρμόζουν σε σύγχρονες κοινωνίες, όπως για παράδειγμα η καταστροφή κεραιών τηλεφωνίας με πρόσχημα το φόβο για παρενέργειες από την ακτινοβολία 5G.
Καταρχάς να ξεκαθαρίσω πως παράνομες πράξεις βανδαλισμού είναι καταδικαστέες υπό οποιεσδήποτε συνθήκες και μόνο αρνητικά αποτελέσματα μπορούν να επιφέρουν, όπως, σε αυτή την περίπτωση, τη στέρηση του πολύτιμου αγαθού της επικοινωνίας από συμπολίτες μας, εν μέσω περιοριστικών μέτρων. Αποτελούν όμως ένδειξη της στάσης και των αντιλήψεων μικρής μερίδας των πολιτών για σημαντικά θέματα και καταδεικνύουν την ανάγκη παροχής ολοκληρωμένης πληροφόρησης και έγκυρης και συνεχούς ενημέρωσης προς τον πολίτη για σχετικές εξελίξεις. Όσον αφορά την ανάπτυξη και λειτουργία των δικτύων 5G, δεν έχουν μέχρι σήμερα χορηγηθεί σχετικές άδειες. Εντούτοις, η Πολιτεία, σε πλήρη εναρμόνιση με τις Ευρωπαϊκές οδηγίες και βάσει των συστάσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), παραμένει δεσμευμένη στην υλοποίηση του προγράμματος για αδειοδότηση των δικτύων 5G, που αναμένεται να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στην ανάπτυξη μίας δυναμικής και ψηφιακής οικονομίας, και να αποτελέσει βασικό πλεονέκτημα για την ανταγωνιστικότητα της Κύπρου αλλά και της Ευρώπης στην παγκόσμια αγορά. Τονίζω πως πρώτιστο μέλημά μας είναι η προστασία της δημόσιας υγείας και ξεκαθαρίζω πως, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, τα πορίσματα επιστημονικών ερευνών δεν καταδεικνύουν συσχέτιση μεταξύ της χρήσης ασύρματων τεχνολογιών και αρνητικών επιπτώσεων στη δημόσια υγεία, νοουμένου ότι τηρούνται τα Εθνικά Όρια Έκθεσης, τα οποία η Κύπρος θα τηρήσει απόλυτα.
Η ηλεκτρονική υπογραφή είναι πλέον γεγονός. Την ίδια όμως ώρα βλέπουμε να υπάρχουν πολίτες χωρίς στοιχειώδεις δεξιότητες. Yπάρχει μια τεράστια αντίφαση και ένα μεγάλο κενό.
Η ηλεκτρονική υπογραφή, η πρώτη φάση του έργου των ηλεκτρονικών ταυτοτήτων, αποτελεί ορόσημο για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και ισχυρό εργαλείο στα χέρια του δημοσίου, των πολιτών και των επιχειρήσεων. Επιτρέπει την εκτέλεση συναλλαγών με ευκολία, ευελιξία, και ασφάλεια από όπου κι αν βρίσκεται κανείς. Με την πλήρη υλοποίηση του έργου περί τα τέλη του χρόνου, οπόταν θα τεθεί στην υπηρεσία του πολίτη και η ηλεκτρονική ταυτοποίηση, εισερχόμαστε σε ένα νέο κεφάλαιο στο δρόμο προς ένα σύγχρονο και φιλικό προς τον πολίτη κράτος, με διαφάνεια, αποτελεσματικότητα και ποιότητα στη λειτουργία και την εξυπηρέτηση του πολίτη. Εντούτοις, αναγνωρίζουμε την αναντίρρητη ανάγκη για βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων των πολιτών, ούτως ώστε να μπορούν να αξιοποιήσουν στο έπακρον τις δυνατότητες αυτές που προσφέρει η τεχνολογία, και επεξεργαζόμαστε, σε συνεργασία και με άλλους φορείς, σχετικές δράσεις για γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος.
Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι δεδομένη στον ιδιωτικό τομέα αλλά όχι στο δημόσιο σχολείο. Πότε πιστεύετε ότι θα γεφυρωθεί αυτό το χάσμα;
Στις δύσκολες συνθήκες που βιώσαμε ως κράτος και ως κοινωνία, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για συνέχιση, έστω και με συμβιβασμούς της εκπαίδευσης των παιδιών μας, ειδικότερα για την Γ’ Λυκείου. Ο ιδιωτικός τομέας όντως ήταν προετοιμασμένος και είχε στη διάθεσή του τα απαραίτητα εργαλεία για την επιτυχή εφαρμογή της μεθόδου αυτής. Σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, και με τη θετική διάθεση και ανταπόκριση των εκπαιδευτικών, καταφέραμε να εφαρμόσουμε την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και στο δημόσιο, παρέχοντας τις απαραίτητες τεχνολογικές υποδομές καθώς και στήριξη στους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές που δεν είχαν τις απαραίτητες δεξιότητες για πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχονται. Για να μπορέσει όμως η εξ αποστάσεως εκπαίδευση να εφαρμοστεί αποτελεσματικά και να έχει πραγματική παιδαγωγική αξία, θα πρέπει να προσαρμοστεί ο τρόπος διδασκαλίας αλλά και το εκπαιδευτικό υλικό, με τρόπο που να είναι συμβατός με την τεχνολογική προσέγγιση.
Από την πρώτη μέρα της ανάληψης των καθηκόντων σας κληθήκατε να υπηρετήσετε σε ένα πολύ δύσκολο περιβάλλον, εξαιτίας της κρίσης που προκάλεσε η πανδημία. Ωστόσο το περιβάλλον αυτό αναδεικνύει ακριβώς και τη σημασία του χαρτοφυλακίου σας.
Ήταν σίγουρα μία δύσκολη περίοδος, που μας βρήκε σχετικά απροετοίμαστους, και ειδικά για το δικό μας Υφυπουργείο, που μετρούσε μόλις κάποιες μέρες ζωής. Εντούτοις, θεωρώ πως επιδείξαμε γρήγορα αντανακλαστικά και ανταποκριθήκαμε επαρκώς στις απαιτήσεις των καιρών, με τις όποιες ελλείψεις και προβλήματα παρουσιάστηκαν στην πορεία. Το στοίχημα τώρα είναι να κάνουμε αποφασιστικά το επόμενο βήμα για την πραγμάτωση των στόχων μας. Προχωρούμε άμεσα, με προσεκτικούς σχεδιασμούς, στη ψηφιοποίηση ζωτικών υπηρεσιών του δημοσίου, προς βελτίωση της εξυπηρέτησης που παρέχεται στον πολίτη, ενώ συνεχίζουμε την υλοποίηση νευραλγικών μεταρρυθμίσεων σε μακροπρόθεσμο επίπεδο στους τομείς της υγείας, της παιδείας και της δικαιοσύνης. Όραμά μας, ένα σύγχρονο, ανταγωνιστικό κράτος, μία δυναμική ψηφιακή οικονομία, μία Κύπρος ευημερούσα.
Πέραν του σημαντικού τομέα της τεχνολογίας, έχετε την αρμοδιότητα για τον εξίσου νευραλγικό τομέα της έρευνας και καινοτομίας. Η Κύπρος χρειάζεται πολλή δουλειά σε αυτό τον τομέα, έτσι δεν είναι;
Στην εποχή μας, είναι εμφανής σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας η στροφή γύρω από την ενίσχυση της δημιουργικής σκέψης και η προσπάθεια ανάδειξης της καινοτόμου φύσης του ανθρώπου. Η έρευνα και η καινοτομία, και συγκεκριμένα η συνύπαρξη των δύο, αποτελούν τη βάση για την επίτευξη προόδου, και τη δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης και ευημερίας. Ο τομέας της έρευνας και της καινοτομίας είναι επίσης άμεσα συνυφασμένος με την ψηφιακή πολιτική, αφού η ίδια η τεχνολογία είναι αποτέλεσμα επιστημονικής έρευνας και καινοτόμου δραστηριότητας. Είναι γεγονός ότι, τόσο η επένδυση όσο οι επιδόσεις μας στους τομείς αυτούς είναι ιδιαίτερα χαμηλές σε σύγκριση με άλλα Ευρωπαϊκά κράτη. Θεωρώ, όμως, πως υπάρχει η πρώτη ύλη για αξιοποίηση της επιστημονικής έρευνας, μετατροπή της γνώσης που παράγεται μέσα από αυτή σε καινοτομία, και, συνεπακόλουθα, σε πραγματικό όφελος για την οικονομία και την κοινωνία. Εναπόκειται λοιπόν σε εμάς, να παρέχουμε τα απαραίτητα εφόδια προς αυτή την κατεύθυνση, και αυτό ακριβώς σκοπεύουμε να κάνουμε. Μέσω της υποστήριξης του υψηλής ποιότητας επιστημονικού δυναμικού που διαθέτουμε ως χώρα, της προώθησης της καινοτομίας στις επιχειρήσεις, και συνεργειών με διεθνή οικοσυστήματα, στοχεύουμε στη διεύρυνση της επιστημονικής μας βάσης, στην ανάπτυξη ενός αειφόρου συστήματος καινοτομίας, και τέλος, στη δημιουργία μίας κοινωνίας της γνώσης, όπου θα καλλιεργείται και θα ενθαρρύνεται η δημιουργική σκέψη και δραστηριότητα και θα καλλιεργούνται οι απαραίτητες δεξιότητες που θα δώσουν τη δυνατότητα στους νέους μας να επιτύχουν στον 21ο αιώνα.
