Η μήνυση που κατέθεσε ο Τούρκος απόστρατος υποναύαρχος, Τζιχάτ Γιαϊτζί, κατά του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, δεν είναι μια τυχαία κίνηση ενός γραφικού εθνικιστή. Πρόκειται για ακόμη ένα κρίκο, σε μια αλυσίδα αμφισβήτησης της Οικουμενικότητας του Πατριαρχείου και του Πατριάρχη, η οποία έχει βαθιές ρίζες.
Του Μανώλη Καλατζή
Κύκλοι προσκείμενοι στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, ανέφεραν στη Cyprus Times, πως μια τέτοια κίνηση τους μόνους που εξυπηρετεί είναι την Άγκυρα και τη Μόσχα και πιο συγκεκριμένα τους ακραίους Τούρκους εθνικιστές και το Πατριαρχείο της Ρωσίας.
Μήνυση κατά του Οικουμενικού Πατριάρχη είχε κατατεθεί και πριν λίγα χρόνια όταν απέδωσε τον Τόμο Αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας, προκαλώντας την οργή του Πατριαρχείου Μόσχας και της Ρωσίας. Την μήνυση τότε, την είχε κάνει το λεγόμενο «Τουρκορθόδοξο πατριαρχείο», το οποίο από τις αρχές του 20ου αιώνα ταυτίστηκε με τις πιο σκοτεινές ραδιουργίες της Άγκυρας κατά την Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Τόσο η μήνυση του 2018 όσο και αυτή που κατατέθηκε τη περασμένη εβδομάδα, έχουν σαφή πολιτικά κίνητρα και σχεδόν καμία σχέση με την ίδια της θρησκεία.
«Δεν είναι Οικουμενικός»
Στη μήνυση που κατέθεσε στις εισαγγελικές αρχές της Κωνσταντινούπολης, ο απόστρατος υποναύαρχος, Τζιχάτ Γιαϊτζί, υποστηρίζει πως ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, «ενήργησε εκτός των ορίων της δικαιοδοσίας του».
Ο απόστρατος υποναύαρχος, Τζιχάτ Γιαϊτζί
Όπως αναφέρει η εθνικιστική εφημερίδα «Γενί Ακίτ», η μήνυση υπεβλήθη εκ μέρους της «Ένωσης Παγκόσμιας Στρατηγικής και Ναυτιλίας Γαλάζια Πατρίδα» και μεταξύ άλλων αναφέρεται πως, «ο Πατριάρχης και Αρχιεπίσκοπος του Ορθοδόξου Πατριαρχείου της Ιστανμπούλ, Βαρθολομαίος Α’, αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως ‘Οικουμενικός’ και αντιμετωπίζεται ως αρχηγός κράτους 300 εκατομμυρίων Ορθοδόξων. Επιπλέον, ο ύποπτος, εκτός από τη φράση ‘Οικουμενικός Πατριάρχης’, χρησιμοποιεί και τον τίτλο ‘Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως και Νέας Ρώμης’».
Σύμφωνα με το λεκτικό της μήνυσης ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, «με τις οικουμενικές του αξιώσεις αμφισβητεί τη Συνθήκη της Λωζάννης και όλες αυτές οι ενέργειες του, αποσκοπούν στη διατάραξη της ενότητας και της εδαφικής ακεραιότητας της Δημοκρατίας της Τουρκίας».
Στη μήνυση περιλαβάνεται και απαίτηση για έρευνα και του Αρχιεπισκόπου Βορείου και Νοτίου Αμερικής Ελπιδοφόρου (κατά κόσμον Ιωάννη Λαμπριανίδη), ο οποίος είναι όπως και ο Οικουμενικός Πατριάρχης, Τούρκος υπήκοος.
Και στους δύο αποδίδονται αδικήματα,«παράνομης ανάληψης δημοσίου αξιώματος» και «Διατάραξης της ενότητας και ακεραιότητας του τουρκικού κράτους».
Η αμφισβήτηση της Οικουμενικότητας του Πατριαρχείου, είναι μόνιμη πρακτική για το πατριαρχείο Μόσχας και το Ρωσικό κράτος, από την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Η Μόσχα έκτοτε επιχείρησε πολλές φορές να επιβάλλει το αφήγημα της ηγέτιδας ορθόδοξης Εκκλησίας, γιατί διαθέτει το μεγαλύτερο ποίμνιο. Την περίοδο της τουρκοκρατίας επικαλείτο και το γεγονός ότι το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως βρισκόταν κάτω από τον πλήρη έλεγχο του τουρκικού χαλιφάτου και δήθεν δεν μπορούσε να ασκήσει του Οικουμενικό του ρόλο.
Η πρόσφατη κίνηση, εκτιμάται πως αν δεν έχει την καθοδήγηση της Ρωσίας, έχει σίγουρα τη στήριξη της, καθώς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, έχει ταχθεί σθεναρά κατά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, στηρίζοντας την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της χώρας υπό τον Μητροπολίτη Επιφάνιο.
Ο Παπα – Εφτίμ
Το 2018 είχε κατατεθεί και πάλι μήνυση κατά του Οικουμενικού Πατριάρχη από τη Σεβγκί Ερένερολ, η οποία είναι εκπρόσωπος της «Τουρκορθόδοξης Εκκλησίας», η οποία δεν αναγνωρίζεται από κανέναν. Η Ερένορολ είναι εγγονή του Παπα-Εφτίμ, ο οποίος από υπάλληλος σε υφασματοπωλείο έγινε ιερέας για να γλιτώσει τη στράτευση κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήταν τουρκόφωνος Πόντιος και ονομαζόταν Παύλος Καραχισαρίδης. Στη συνέχεια άλλαξε το επώνυμο του σε Καραχισαρίογλου και αργότερα σε Ζεκί Ερενερόλ. Τον διαδέχθηκαν ως «Πατριάρχες» τα παιδιά και ο εγγονός του, φέροντας τον τίτλο Παπα-Εφτίμ Β’, Γ’ και Δ’. Το 1968 έγινε «Πατριάρχης» ο γιός του, Τουργκούτ και, όταν πέθανε και εκείνος το 1991, τον αντικατέστησε ο άλλος γιος του Παπα -Εφτίμ, ο Σελτσούκ Ερενερόλ. Μετά το θάνατο του Σελτσούκ, τον διαδέχτηκε ο γιος του, ο Πασά Ερενερόλ που ηγείται σήμερα.
Την περίοδο του διωγμού των Ελλήνων, από τον Κεμάλ Ατατούρκ (με τη στήριξη των Ρώσων Μπολσεβίκων του Λένιν) , ο Παπα -Εφτίμ Α’ συνεργάστηκε με το τουρκικό καθεστώς και επιχείρησε να καταλάβει το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Δεν κατάφερε να προσελκύσει τους Ορθόδοξους Έλληνες της Μικράς Ασίας, οι οποίοι τον θεωρούσαν προδότη και προτίμησαν την απέλαση τους στην Ελλάδα. Δεν μπόρεσε να προσεγγίσει ούτε καν του Ορθόδοξους τουρκόφωνους Γκαγκαούζους.
Το Τουρκικό κράτος παρά την αντίθεση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, επέβαλλε τη ταφή του Παπα-Εφτίμ και των διαδόχων του στο ελληνικό κοιμητήριο της Κωνσταντινούπολης. Μάλιστα στον τάφο του Παπα – Εφτίμ γράφτηκε η φράση του Κεμάλ Ατατούρκ ότι, «Ο Παπα-Εφτίμ έχει προσφέρει στη χώρα μας όσο μια μεραρχία».
Στο πλευρό της Μόσχας
Η εγγονή του Παπα-Εφτίμ, Σεβγκί Ερένορολ, με τη μήνυση που έκανε το 2018 κατά του Οικουμενικού Πατριάρχη, επιχείρησε να υποστηρίξει τα επιχειρήματα του Πατριαρχείου Μόσχας, το οποίο ισχυρίζεται ότι ο Βαρθολομαίος δεν μπορεί να δίνει αυτοκεφαλία σε άλλες ορθόδοξες τοπικές Εκκλησίες και συνεπώς παρανόμως ανακήρυξε Αυτοκέφαλη την Εκκλησία της Ουκρανίας.
Η Σεβγκί Ερένορολ
Η Σεβγκί Ερένορολ, είχε γίνει πρώτο θέμα στα ρωσικά ΜΜΕ όπως το πρακτορείο TASS, το Sputnik και το Russia Today, δηλώνοντας πως σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης, το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης στην πραγματικότητα απώλεσε την εξουσία του και μετατράπηκε σε κατ’ όνομα Εκκλησία για τη λειτουργία της θρησκευτικής μειονότητας των ορθοδόξων της Ινσταμπούλ (Κωνσταντινούπολης). Με άλλα λόγια, κατά την Ερένορολ, μετά την υπογραφή της Συνθήκη της Λωζάνης, η Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης (Οικουμενικό Πατριαρχείο) «δεν είχε οποιαδήποτε επίσημη εξουσία να εκχωρεί αυτοκεφαλία και να λαμβάνει αποφάσεις στον τομέα των διεθνών υποθέσεων». Είχε υποστηρίξει πως η εκχώρηση καθεστώτος αυτοκεφαλίας στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, υπό τον Επιφάνιο, φέρνει την Τουρκία σε δύσκολη θέση, σε μια περίοδο που «οι ρωσοτουρκικές σχέσεις αναπτύσσονται ταχύτατα σε επίπεδο στρατηγικής συνεργασίας». Η Ερένορολ είχε πει στα ρωσικά ΜΜΕ πως η κίνηση του Πατριάρχη Βαρθολομαίου «είναι εξαιρετικά λανθασμένη και επικίνδυνη» καθώς κατά την εκτίμηση της, στόχος ήταν να ενταθούν οι διαφορές μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ, και να αποσυνδεθούν οι Ουκρανοί από το Πατριαρχείο της Μόσχας, εντασσόμενοι στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης.
Χαρακτήρισε επίσης παράνομη την πρόσκληση του Οικουμενικού Πατριάρχη προς τον Πρόεδρο της Ουκρανίας, λέγοντας πως μόνο ο Πρόεδρος της Τουρκίας μπορεί να προσκαλεί κάποιον ομόλογο του.
Με τη μήνυση η «Τουρκορθόδοξη εκκλησία» ζητούσε από τη τουρκική δικαιοσύνη, «το συντομότερο δυνατό, να σταματήσει τέτοιες παράνομες ενέργειες του αρχιερέα της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης».
Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι η εγγονή του Παπα-Εφτίμ, ήταν υποψήφια βουλευτής του φασιστικού κόμματος της Τουρκίας και είχε συλληφθεί το 2008 μαζί με εκατοντάδες άλλους, για τη συνομωσία «Εργκένεκον» και τον σχεδιασμό τρομοκρατικών ενεργειών αι δολοφονιών. Το κέντρο της οργάνωσης αυτών τω ενεργειών βρισκόταν στην εκκλησία που βρίσκεται η έδρα της «Τουρκορθόδοξης εκκλησίας» στη Κωνσταντινούπολη.
