«Μέχρι το τέλος του 2021 θα έχουμε ολοκληρώσει τον Κοινωνικό Διάλογο και εντός του 2022 θα μπορούμε να προχωρήσουμε με την εφαρμογή της σημαντικής αυτής πολιτικής» δηλώνει για τον Κατώτατο Μισθό η Υπουργός Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Zέτα Αιμιλιανίδου. Σε συνέντευξη στη Cyprus Times η υπουργός αναφέρεται στις προσπάθειες για άμβλυνση του προβλήματος της έλλειψης εργατικού δυναμικού και στα σχέδια στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων λόγω της έκτακτης ανάγκης που προκάλεσε η πανδημία. «Από την πρώτη στιγμή της ανάληψης της διακυβέρνησης του τόπου το 2013, έχουμε ως Κυβέρνηση θέσει σε ύψιστη προτεραιότητα τις πολιτικές για την Κοινωνική Πρόνοια και την Κοινωνική Συνοχή» διαβεβαιώνει.
Τα ειδικά σχέδια στήριξης επιχειρήσεων και εργαζομένων λόγω της πανδημίας περιόρισαν σε μεγάλο βαθμό την ανεργία, αφού η διατήρηση των θέσεων εργασίας ήταν βασικός όρος για την καταβολή κυβερνητικής βοήθειας. Θα πρέπει να αναμένουμε αύξηση της ανεργίας με την απόσυρση των σχεδίων, δεν νομίζετε;
Πρέπει καταρχάς να σημειωθεί ότι τα Ειδικά Σχέδια Στήριξης που εφαρμόστηκαν για 20 συνεχόμενους μήνες, από τον Μάρτιο 2020 μέχρι και τον Οκτώβριο 2021, επανεξετάζονταν πάντοτε σε μηνιαία βάση με έκδοση νέων Σχεδίων με ισχύ ενός μήνα, ανάλογα με τις επικρατούσες επιδημιολογικές συνθήκες και τα ισχύοντα μέτρα για ανάσχεση της πανδημίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, η σταδιακή απόσυρση της έκτακτης στήριξης των εργαζομένων και των εργοδοτών μέσω των Ειδικών Σχεδίων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας έχει αρχίσει από τον Ιούνιο 2021, εφόσον οι επιδημιολογικοί δείκτες και το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης έχουν επιτρέψει τη σταδιακή χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων και η ανάγκη για στήριξη συγκεκριμένων κλάδων της οικονομίας δεν ήταν πλέον τόσο μεγάλη.
Παρά το γεγονός αυτό όμως, η ανεργία κατά τους μήνες από τον Ιούνιο 2021 μέχρι τον Οκτώβριο 2021 έχει ακολουθήσει κάθετη πορεία πτώσης και βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο χαμηλότερο σημείο που έχει βρεθεί την τελευταία εικοσαετία, με ανεργία της τάξης του 3,6% που μεταφράζεται σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης. Αυτό ήταν αναμενόμενο και εξηγείται από τη γενικότερη καλή εικόνα της κυπριακής οικονομίας που σημειώνει σημαντική ανάπτυξη καθώς εξερχόμαστε της πανδημίας, αλλά και από το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις ήταν σε καλή θέση να ανακάμψουν μετά την πανδημία καθώς έχουν στηριχθεί σημαντικά μέσα από τα Ειδικά Σχέδια ως προς τους εργοδοτούμενους τους, ώστε να μην υπάρξουν απολύσεις, κατά την προηγούμενη δύσκολη περίοδο. Επιπλέον, το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων υλοποιεί σειρά στοχευμένων Σχεδίων επιδότησης της απασχόλησης και των νέων προσλήψεων, τα οποία αξιοποιούνται πλήρως από τους εργοδότες για νέες προσλήψεις με αποτέλεσμα την αύξηση των απασχολούμενων και τη μείωση της ανεργίας.
Πέραν της βιομηχανίας του τουρισμού, όπου υπάρχει η διαχρονική στήριξη μέσω του σχεδίου μερικής αναστολής εργασίας σε ορισμένες περιοχές κατά τη χειμερινή περίοδο, εντοπίζετε να υπάρχει η ανάγκη στήριξης σε άλλους τομείς;
Όλοι οι τομείς της οικονομίας στηρίζονται μέσα από οριζόντια Σχέδια και πολιτικές της κυβέρνησης. Για παράδειγμα, σε περιόδους μειωμένης επιχειρηματικής δραστηριότητας, οι εργοδότες αξιοποιούν τα Σχέδια Κατάρτισης Εργαζομένων που υλοποιεί η Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού. Αυτά είναι είτε μονοεπιχειρησιακά για μεγάλους οργανισμούς είτε πολυεπιχειρησιακά όπου λαμβάνουν στοχευμένη κατάρτιση εργαζόμενοι από διάφορους οργανισμούς σε συγκεκριμένα θέματα. Επιπρόσθετα, υλοποιούνται από το Υπουργείο σειρά Σχεδίων επιδοτούμενης απασχόλησης από τα οποία μπορούν να επωφεληθούν όλοι οι εργοδότες. Τα Σχέδια αυτά αφορούν επιδότηση του συνολικού εργατικού κόστους για εργοδότηση ανέργων, για εργοδότηση νέων ηλικίας 15-29 ετών, για πρόσληψη ατόμων με χρόνιες παθήσεις και για πρόσληψη ατόμων με αναπηρία.
Έχετε προχωρήσει στην έκδοση διατάγματος απλοποίησης των διαδικασιών εργοδότησης αιτητών πολιτικού ασύλου για την αντιμετώπιση του προβλήματος της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού σε επιχειρήσεις σε πολλούς κλάδους της οικονομίας. Πώς αποτιμάται αυτή η ενέργεια; Υπάρχει κάποια άμβλυνση του προβλήματος της έλλειψης εργατικών χεριών;
Η απλοποίηση των διαδικασιών υπέρ του πολίτη και υπέρ των επιχειρήσεων είναι ένας από τους διαχρονικούς και σημαντικούς στόχους αυτής της Κυβέρνησης. Σε αυτό το πλαίσιο έχουν απλοποιηθεί πολλές από τις διαδικασίες που εφαρμόζονται, έχουν αξιοποιηθεί μηχανογραφικά συστήματα και γενικότερα η τεχνολογία με τη μηχανογράφηση διαδικασιών και της υποβολής αιτήσεων, ενώ συνεχώς επανεξετάζονται υφιστάμενες διαδικασίες εκεί που υπάρχουν περιθώρια βελτίωσής τους. Η απλοποίηση της διαδικασίας εργοδότησης αιτητών πολιτικού ασύλου εντάσσεται σε αυτή την ευρύτερη προσπάθεια και από τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα φαίνεται να έχει βοηθήσει ιδιαίτερα, τόσο τους εργοδότες κατά τη διαδικασία υποβολής των αιτημάτων για εργοδότηση αυτών των προσώπων, όσο και το ίδιο το Τμήμα Εργασίας που εφαρμόζει τις διατάξεις της νομοθεσίας για τη διεκπεραίωση των αιτημάτων που υποβάλλονται.
Με ποιους άλλους τρόπους μπορεί να επιλυθεί το πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού;
Σε αυτή τη φάση γίνεται μια χαρτογράφηση των πραγματικών αναγκών σε ανθρώπινο δυναμικό, με δεδομένο ότι οι όποιες πιθανές επιπρόσθετες ανάγκες δεν αφορούν την τρέχουσα περίοδο που τα περισσότερα ξενοδοχεία και τουριστικές επιχειρήσεις είναι σε αναστολή εργασιών, αλλά αφορούν την άνοιξη του 2022 με το ξεκίνημα της νέας τουριστική περιόδου. Αναλόγως των δεδομένων που θα διαπιστωθούν σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, σίγουρα θα εργοδοτηθούν κατά προτεραιότητα οι Kύπριοι και κοινοτικοί εργαζόμενοι και ιδιαίτερα αυτοί που διαχρονικά εργάζονται στην τουριστική βιομηχανία και, ακολούθως, εάν υπάρχουν επιπρόσθετες ανάγκες θα εξεταστούν οι οποιεσδήποτε άλλες λύσεις.
Υπάρχουν περιπτώσεις ανέργων που αρνούνται να ανταποκριθούν σε προσφορά εργασίας;
Σε περιπτώσεις ανέργων που αρνούνται να ανταποκριθούν σε προσφορά εργασίας, η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης εφαρμόζει συγκεκριμένες διαδικασίες, όπου επιχειρείται αρχικά εξατομικευμένη προσέγγιση. Δηλαδή, εξειδικευμένοι Σύμβουλοι Απασχόλησης που το Υπουργείο έχει προσλάβει από το 2019 για αυτόν ειδικά τον λόγο, επικοινωνούν με αυτούς τους άνεργους και μέσα από μια δομημένη διαδικασία προτείνουν ευκαιρίες απασχόλησης ή και κατάρτισης που ταιριάζουν στα προσόντα και στο προφίλ του κάθε ανέργου. Περιπτώσεις προσώπων που εγγράφονται ως άνεργοι για οποιοδήποτε άλλο λόγο χωρίς όμως πραγματικά να ενδιαφέρονται για εξεύρεση εργασίας, μέσα από αυτή τη διαδικασία και αφού εξαντληθούν όλες οι προσπάθειες, διαγράφονται από το μητρώο των ανέργων.
Ενώπιον των κοινωνικών εταίρων εκκρεμεί το θέμα του εθνικού κατώτατου μισθού. Χρονικά πότε βλέπετε να ολοκληρώνεται ο διάλογος και πόσο αισιόδοξη είστε ότι θα υπάρξει αίσια κατάληξη;
Όλες οι μελέτες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα καταδεικνύουν ότι μόνο θετικά θα προκύψουν στην κυπριακή κοινωνία και οικονομία μέσα από την καθιέρωση του Κατώτατου Μισθού. Με αυτό το δεδομένο, πιστεύω ότι με την καλή θέληση που επιδεικνύεται από όλους τους Κοινωνικούς Εταίρους και παρά τις επιμέρους διαφορετικές απόψεις, μέχρι το τέλος του 2021 θα έχουμε ολοκληρώσει τον Κοινωνικό Διάλογο στο πλαίσιο του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος. Η εισαγωγή του Κατώτατου Μισθού αποτελεί προγραμματική θέση της Κυβέρνησης του Νίκου Αναστασιάδη και έχει περιληφθεί από το 2018 στο πρόγραμμα διακυβέρνησης. Το 2019 ολοκληρώθηκαν οι μελέτες για την εφαρμογή του Κατώτατου Μισθού, οι οποίες έγιναν με τη συμμετοχή της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, λαμβάνοντας δεδομένα και καλές πρακτικές από 8 ευρωπαϊκές χώρες με παρόμοια εργασιακά συστήματα όπως το δικό μας. Οι έκτακτες καταστάσεις που δημιουργήθηκαν λόγω της ανάγκης αντιμετώπισης των συνεπειών της πανδημίας δεν επέτρεψαν τη διεξαγωγή του Κοινωνικού Διαλόγου κατά το 2020, όμως με την υποχώρηση των καταστάσεων αυτών και την επιστροφή της οικονομίας σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης, θεωρώ ότι μέχρι το τέλος του 2021 θα έχουμε ολοκληρώσει τον Κοινωνικό Διάλογο και εντός του 2022 θα μπορούμε να προχωρήσουμε με την εφαρμογή της σημαντικής αυτής πολιτικής.
Πέραν του νομοσχεδίου για αύξηση της άδειας μητρότητας, το οποίο εγκρίθηκε από τη Βουλή, έχετε δηλώσει ότι το υπουργείο σας επεξεργάζεται και νομοσχέδιο για την γονική άδεια, ώστε και οι δύο γονείς θα δικαιούνται επιπρόσθετη άδεια για ενάμιση μήνα μέχρι την ηλικία 8 ετών των παιδιών. Υπάρχει κάτι νεότερο γι᾽ αυτό το θέμα; Έχετε κάποιο χρονοδιάγραμμα για την πρωτοβουλία αυτή;
Η νομοθεσία που ετοίμασε η Κυβέρνηση για την αύξηση της άδειας μητρότητας κατά 4 βδομάδες για το δεύτερο παιδί και κατά 8 βδομάδες για κάθε επόμενο παιδί έχει εγκριθεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και ήδη από τις 5/11/2021 βρίσκεται σε ισχύ. Αξίζει να σημειωθεί ότι με σχετική τροποποίηση που καταθέσαμε κατά τη συζήτηση στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή, επωφελούνται της νέας αυτής νομοθεσίας και όσες μητέρες βρίσκονταν ήδη με άδεια μητρότητας κατά τις 5/11/2021, ημερομηνία δημοσίευσης της νομοθεσίας. Η αύξηση αυτή αφορά επίσης και την απόκτηση δεύτερου και πλέον παιδιού μέσω υιοθεσίας ή και μέσω παρένθετης μητέρας.
Όσον αφορά στην καθιέρωση της γονικής άδειας μετ’ απολαβών, βρίσκεται υπό επεξεργασία το σχετικό νομοσχέδιο και με βάση το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί, η νομοθεσία αυτή θα έχει τεθεί σε ισχύ το αργότερο μέχρι τον Αύγουστο 2022, ή και νωρίτερα εάν είναι δυνατό. Επί του παρόντος εξετάζονται διάφορα σενάρια για το σύνολο των προϋποθέσεων και παραμέτρων που θα ισχύουν. Η γονική άδεια μετ’ απολαβών θα αφορά εξ’ ίσου και τους δύο γονείς, δηλαδή θα μπορεί να λάβει την άδεια αυτή και ο πατέρας και η μητέρα του παιδιού, ξεχωριστά.
Πόσο η δημιουργία του υφυπουργείου Πρόνοιας έχει συμβάλει στον περιορισμό του φόρτου εργασίας στο υπουργείο σας, το οποίο έχει πολλούς τομείς αρμοδιοτήτων και ευθυνών;
Η δημιουργία του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας δεν ήταν ποτέ θέμα φόρτου εργασίας, ο οποίος είναι δεδομένος για ένα Υπουργείο με αρμοδιότητες που αφορούν την καθημερινότητα του κάθε πολίτη, περιλαμβανομένης της κοινωνικής ασφάλισης, της αγοράς εργασίας, της διασφάλισης των δικαιωμάτων των εργαζομένων, της επιθεώρησης εργασίας για ασφάλεια και υγεία, καθώς και τα θέματα των ατόμων με αναπηρία και πολλά άλλα. Η δημιουργία του Υφυπουργείου αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό βήμα στις συνεχείς δράσεις της Κυβέρνησης για την αναβάθμιση του τομέα της Κοινωνικής Πρόνοιας. Στο Υφυπουργείο έχουν μεταφερθεί σε πρώτο στάδιο οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, ενώ στη προβλέπεται η μεταφορά και της Υπηρεσίας Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας από την 1η Ιανουαρίου 2022.
Από την πρώτη στιγμή της ανάληψης της διακυβέρνησης του τόπου το 2013, έχουμε ως Κυβέρνηση θέσει σε ύψιστη προτεραιότητα τις πολιτικές για την Κοινωνική Πρόνοια και την Κοινωνική Συνοχή. Οι μεταρρυθμίσεις και πολιτικές που προωθήθηκαν κατά τα προηγούμενα χρόνια περιλάμβαναν πάρα πολλές δράσεις όπως:
· Την εισαγωγή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος,
· Την Εθνική Στρατηγική και Σχέδιο Δράσης για Καταπολέμηση Σεξουαλικής Κακοποίησης και Εκμετάλλευσης Παιδιών,
· Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια,
· Το πλαίσιο για την προστασία των παιδιών «Σπίτι του Παιδιού»,
· Την Αναθεώρηση εγχειριδίου Διατμηματικών Διαδικασιών για την Αντιμετώπιση Περιστατικών Βίας Στην Οικογένεια,
· Την Προστασία Γυναικών από Βία στην Οικογένεια με τη δημιουργία του πλαισίου «Σπίτι της Γυναίκας»,
· Την εφαρμογή του Σχεδίου «Προίκα του Μωρού».
Από την πρώτη στιγμή θέσαμε στο επίκεντρο τον άνθρωπο. Αυτό σημαίνει Κράτος Πρόνοιας: Η στήριξη όλων των ανθρώπων που τη χρειάζονται, η στήριξη των παιδιών, των ηλικιωμένων και της οικογένειας.
