Το πόρισμα της Αρχής κατά της Διαφθοράς – «Δεν διαπιστώνεται το ενδεχόμενο ύπαρξης αδικήματος διαφθοράς…» – Ξεκαθαρίζεται πως διαφθορά είναι και η κατάχρηση εξουσίας είτε υπάρχει είτε όχι ίδιον όφελος – Μετέωρα τα ερωτηματικά για την παρέμβαση Κατσουνωτού «εκτός αρμοδιότητας» για αναστολή δίωξης κατηγορούμενου – Σκιά, η αναστολή δίωξης προσώπου που υπήρξε πελάτης του Σάββα Αγγελίδη, όταν δικηγορούσε. Δε τον θυμήθηκε δήλωσε ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας
Του Μανώλη Καλατζή
Η χθεσινή ανακοίνωση της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς (ΑΑΔ), θυμίζει κατά κάποιον τρόπο την ανακοίνωση των εκλογικών αποτελεσμάτων. Όλοι δηλώνουν ικανοποιημένοι, όλοι ισχυρίζονται πως πήραν το μήνυμα και όλοι δηλώνουν έτοιμοι να μελετήσουν το αποτέλεσμα. Στην πραγματικότητα, η κατάληξη της έρευνας που διεξήχθη για τις καταγγελίες κατά του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα, αποτέλεσαν την πρώτη αποτυχία στην πρώτη απόπειρα της ΑΑΔ να δείξει πως υφίσταται ως επαρκής θεσμός. Η ανακοίνωση αν και δεν επιδέχεται πολλών ερμηνειών, η αποσπασματική ανάγνωση της μπορεί να δώσει διαφορετική έως και αντιφατική εικόνα, κάτι που αποδεικνύεται και από τις ανακοινώσεις που ακολούθησαν από τους άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενους. Ο καθένας έκανε την δική του ανάγνωση, και ουδείς (πλην μια αναφορά του Γενικού Ελεγκτή) αναφέρθηκε σε ένα σημαντικό στοιχείο της ανακοίνωσης, το οποίο ήταν η γνωμάτευση για την κατάχρηση εξουσίας, η οποία χαρακτηρίζεται ως διαφθορά, είτε υπάρχει είτε δεν υπάρχει ίδιον όφελος.
Η κατάχρηση εξουσίας είναι διαφθορά
Όπως σημεώνεται, δεν διαπιστώνεται το ενδεχόμενο ύπαρξης αδικήματος διαφθοράς σε οποιαδήποτε από αυτές, ούτε αναφορικά με τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα, ούτε με τον Αξιωματικό της Αστυνομίας.
Οι τρεις Νομικοί που διορίστηκαν από την (ΑΑΔ) είχαν επιφορτιστεί και με το καθήκον να συντάξουν γνωμάτευση σε σχέση με την κατάχρηση εξουσίας και κατά πόσον αυτή συνιστά διαφθορά.
Όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση που εκδόθηκε χθες «το Άρθρο 105, του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, καθιστά την κατάχρηση εξουσίας ως ποινικό αδίκημα και τη διαχωρίζει σε περιπτώσεις που αυτή γίνεται χωρίς ίδιον όφελος, που είναι πλημμέλημα (φυλάκιση μέχρι 2 έτη) και σε περιπτώσεις που υπάρχει ίδιον όφελος που αποτελεί κακούργημα (φυλάκιση μέχρι 7 έτη).
Η Αρχή είχε, εξαρχής, την άποψη ότι, οποιαδήποτε εκδήλωση κατάχρησης εξουσίας αποτελεί αδίκημα διαφθοράς, ως αυτό καθορίζεται από το Ν.19(I)/2022. Με δεδομένο ότι σχεδόν όλες οι Καταγγελίες που έχει ενώπιόν της η Αρχή, καταλήγουν σε κατάχρηση εξουσίας χωρίς ίδιον όφελος, οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία θα οδηγούσε σε απόρριψή τους λόγω έλλειψης αρμοδιότητας. Την άποψη αυτή εξέφρασαν και οι Λειτουργοί Επιθεώρησης στη Γνωμάτευσή τους με αναφορά σε Κυπριακή νομολογία και αποφάσεις, σε Αγγλική νομολογία και νομολογία άλλων χωρών και σε Συνθήκες και Κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Από τη γνωμάτευση καθίσταται σαφές ότι αυτός που καταχράται την εξουσία που διαθέτει, είτε έχει είτε δεν έχει ίδιον όφελος διαπράττει αδίκημα διαφθοράς.
Ωστόσο ο Γενικός και ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας, ακριβώς ένα χρόνο πριν στις 21 Δεκεμβρίου 2022, στην ανακοίνωση τους για το πόρισμα Αιμιλιανίδη, είχαν διατυπώσει διαφορετική θέση. Στην βάση εκείνης της θέσης είχαν δικαιολογήσει την απόφαση τους να μην ασκήσουν δίωξη στον Μιχάλη Κατσουνωτό, παρά το ότι ο Αχιλλέας Αιμιλιανδής είχε διαπιστώσει αδίκημα κατάχρησης εξουσίας. Οι κύριοι Σαββίδης και Αγγελίδης είχαν ισχυριστεί πως από την στιγμή που δεν προέκυπτε ίδιον όφελος, δεν υπήρχε θέμα διαφθοράς. Η Ανεξάρτητη Αρχής κατά της Διαφθοράς όμως έχει την αντίθετη άποψη και διερωτάται κάποιος, αν η περσινή απόφαση θα αναθεωρηθεί;
Πέρυσι στην ανακοίνωση τους ο Γενικός και ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας, ανέφεραν: «Έχοντας υπόψη τα δημοσιεύματα σε διάφορα ΜΜΕ σε σχέση με την καταγγελία, καθώς και τα συμπεράσματα του κ. Αιμιλιανίδη, ξεκαθαρίζουμε εξ αρχής ότι ούτε ο κ. Αιμιλιανίδης, ούτε οι λειτουργοί της Νομικής Υπηρεσίας που μελέτησαν τα ενώπιον τους στοιχεία, αποφάνθηκαν ή εισηγήθηκαν ότι στοιχειοθετείται οποιοδήποτε αδίκημα διαφθοράς εκ μέρους του κ. Κατσουνωτού, με την έννοια του ότι αυτός απέβλεπε με κάποια πράξη του σε κέρδος. Ο κ. Αιμιλιανίδης ανέφερε ότι θεωρεί ότι ο κ. Κατσουνωτός πιθανόν να διέπραξε το αδίκημα της κατάχρησης εξουσίας με βάση την πρώτη παράγραφο του άρθρου 105 του Ποινικού Κώδικα…». Στη συνέχεια οι κύριοι Σαββίδης και Αγγελίδης έλεγαν πως στην «απουσία στοιχείων που στοιχειοθετούν πράξη διαφθοράς, όπως επεξηγήθηκε προηγουμένως, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι δεν εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον με την προώθηση ποινικής υπόθεσης εναντίον του κ. Κατσουνωτού».
Με βάση τη γνωμάτευση των Νομικών της Αρχής κατά της Διαφθοράς, η κατάχρηση εξουσίας που είχε διαπιστωθεί στην περίπτωση Κατσουνωτού, αποτελούσε πράξη διαφθοράς και ως εκ τούτου μένει μετέωρη η απόφαση για μη δίωξη του με την επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος.
Αναστολές διώξεων και σύγκρουση συμφέροντος
Ως προς το κύριο μέρος της έρευνας των Νομικών της ΑΑΔ, η χθεσινή ανακοίνωση αν και είναι προσεκτικά διατυπωμένη, αφήνει αιχμές για τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα Σάββα Αγγελίδη, σε σχέση με μια εκ των τριών υποθέσεων αναστολής ποινικής δίωξης. Στην περίπτωση του Μιχάλη Κατσουνωτού, η Αρχή εισηγείται την ποινική του δίωξη, για την άρνηση του να απαντήσει στις ερωτήσεις που του υποβλήθηκαν, ενώ σημειώνει πως η στάση του προκάλεσε κωλυσιεργία στην έρευνα.
Σε σχέση με την σύγκρουση συμφέροντος του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα, στην ανακοίνωση αναφέρεται πως «είναι παραδεκτό ότι ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας είχε λάβει και υπογράψει την απόφαση για αναστολή ποινικής δίωξης του Κατηγορουμένου, τον οποίο είχε εκπροσωπήσει σε προγενέστερο χρόνο ως δικηγόρος σε άλλη ποινική υπόθεση. Επί τούτου, η θέση του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέως ήταν ότι, επειδή η εισήγηση για αναστολή ποινικής δίωξης είχε γίνει από συγκεκριμένο Τμήμα της Αστυνομίας, δεν συνέδεσε το εν λόγω πρόσωπο και όνομα με αυτό του πρώην πελάτη του. Στην Έκθεση για την τρίτη Καταγγελία, επί των πιο πάνω σημείων, καταγράφεται η ανησυχία (concern) των Λειτουργών Επιθεώρησης για τη μη ύπαρξη θεσμοθετημένης διαδικασίας για διαπίστωση περιπτώσεων σύγκρουσης συμφέροντος. Με το υπάρχον σύστημα, τέτοια θέματα επαφίενται αποκλειστικά στην ικανότητα μνήμης των αξιωματούχων κάτι το οποίο δεν είναι ικανοποιητικό. Παρά τις πιο πάνω θέσεις, οι Λειτουργοί Επιθεώρησης, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει επαρκής μαρτυρία για την ύπαρξη αδικημάτων διαφθοράς αναφορικά με την τρίτη Καταγγελία». Είναι σαφές πως η Αρχή, διαπιστώνει ότι υπάρχει θέμα, αλλά επιλέγει να δεχθεί ως γνήσια την δικαιολογία του κ. Σάββα Αγγελίδη, ότι δεν θυμόταν ότι είχε εκπροσωπήσει ως δικηγόρος τον κατηγορούμενο στον οποίο ανέστειλε την ποινική δίωξη.
Για τις άλλες δύο υποθέσεις αναστολής δίωξης οι Νομικοί της ΑΑΔ δεν διαπίστωσαν κανένα θέμα κατάχρησης εξουσίας, αν και σημείωσαν ότι έλαβαν υπόψη τους το ανέλεγκτο στις εξουσίες του Γενικού και Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα.
Αυτό που δεν διαπιστώνεται από τις ανακοινώσεις που εκδόθηκαν χθες είναι η οποιαδήποτε πρόθεση να «διορθωθούν» τα κενά που δημιουργούν το ανέλεγκτο του Γενικού και Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα και η εκ των προτέρων ανίχνευση ύπαρξης σύγκρουσης συμφέροντος, ώστε να μην βασίζεται το σύστημα στη μνήμη (ασθενή ή ισχυρή) του εκάστοτε αξιωματούχου.
Ικανοποιημένος και ο Κατσουνωτός
Οι νομικοί σύμβουλοι του Μιχάλη Κατσουνωτού, με δική τους ανακοίνωση, εξέφρασαν ικανοποίηση για την ανακοίνωση της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς. Η έρευνα δεν στοιχειοθέτησε αδίκημα διαφθοράς, αλλά κατά τ’ άλλα, γίνεται εισήγηση για ποινική του δίωξη.
Όπως αναφέρεται στη χθεσινή ανακοίνωση, «ο εν λόγω Αξιωματικός καταγγέλθηκε ότι, μεσολάβησε εκτός των πλαισίων των καθηκόντων του προς το Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα, για να δοθεί αναστολή ποινικής δίωξης στον Κατηγορούμενο. Προσερχόμενος για κατάθεση ο Αξιωματικός, παρουσίασε προς τους Λειτουργούς Επιθεώρησης δύο έγγραφα, αλλά αρνήθηκε να απαντήσει στις ερωτήσεις που του υπεβλήθησαν, επικαλούμενος ότι τα έγγραφα αφορούσαν σε “ευαίσθητα θέματα” (sensitive matters).
Στην Έκθεση αναφέρεται ότι ο Αξιωματικός με την άρνησή του δημιούργησε κωλυσιεργία στην Έρευνα (was being obstructive) και ότι δεν υπήρχε εύλογη αιτία (legitimate reason) για την άρνησή του αυτή. Η Έκθεση καταλήγει ότι τέτοια συμπεριφορά ενδεχομένως να αποτελεί αδίκημα δυνάμει του Άρθρου 8 (β), του Ν.19(I)/2022 (…) η Αρχή, θα προωθήσει όλα τα σχετικά έγγραφα προς τον Γενικό Εισαγγελέα με την εισήγηση για ποινική δίωξη του εν λόγω Αξιωματικού».
Προκύπτουν διάφορα θέματα που μένουν μετέωρα, όπως ότι υπήρξε παρέμβαση του Μ. Κατσουνωτού «εκτός πλαισίου των καθηκόντων του», για αναστολή ποινικής δίωξης σε κατηγορούμενο, χωρίς να απαντήσει στις ερωτήσεις για να εξηγήσει, γιατί το έπραξε.
Στην περίπτωση αυτή υπάρχει μια σαφής επιπλοκή.
- Γατί η εισήγηση έγινε από τον Μ. Κατσουνωτό και όχι από τον αρμόδιο αξιωματικό που χειριζόταν την υπόθεση του συγκεκριμένου κατηγορούμενου;
- Γιατί ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας περιορίστηκε στην εισήγηση του Μ. Κατσουνωτού, ενώ δεν θυμόταν πως ο συγκεκριμένος κατηγορούμενος υπήρξε πελάτης του όταν δικηγορούσε;
- Γιατί δεν απαντήθηκαν τα ερωτήματα και προκλήθηκε πρόβλημα και καθυστέρηση στην έρευνα της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς;
- Υπάρχει συνάφεια της υπόθεσης αυτής, με την απόφαση του Γενικού και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα να μην διώξουν τον Μ. Κατσουνωτό παρά τις εισηγήσεις Α. Αιμιλιανίδη;
- Η στάση του Μ. Κατσουνωτού ενώπιον της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς ευνόησε τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα;
Αυτά τα ερωτήματα χρήζουν απαντήσεων, οι οποίες μέχρι χθες δεν δόθηκαν και ευλόγως δημιουργούν ερωτηματικά που δεν πρέπει να αφεθούν να αιωρούνται.
Αναπάντητο παραμένει και το ερώτημα αν ο Γενικός Εισαγγελέας θα ασκήσει αυτή τη φορά ποινική δίωξη στη βάση της εισήγησης της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς, με δεδομένο ότι είχε αρνηθεί να το πράξει στο παρελθόν παρά την εισήγηση Αιμιλιανίδη. Ισχύουν και τώρα οι λόγοι δημοσίου συμφέροντος;
Άνοιξαν πάλι παλιές πληγές
Τις χθεσινές ανακοινώσεις της Ανεξάρτητης Αρχής ακολούθησαν δηλώσεις του Γενικού και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα, του Γενικού Ελεγκτή και των Νομικών Συμβούλων του Μ. Κατσουνωτού. Κατά παράδοξο τρόπο όλοι δήλωσαν ικανοποιημένοι και δικαιωμένοι:
- Γενικός Εισαγγελέας: «Είναι με ιδιαίτερη ικανοποίηση που χαιρετίζουμε τη σημερινή απόφαση της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς…».
- Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας: «Η Απόφαση της Ανεξάρτητης Αρχής Κατά της Διαφθοράς ότι δεν διαπιστώνεται οποιοδήποτε αδίκημα διαφθοράς, είναι μερική απάμβλυνση και ικανοποίηση για τον διασυρμό που πέρασε ο θεσμός και τον εξευτελισμό που πέρασα προσωπικά…».
- Δικηγόροι Μ. Κατσουνωτού: «Με ιδιαίτερη ικανοποίηση χαιρετίζουμε την απόφαση της Αρχής…».
- Γενικός Ελεγκτής: «Συγχαίρουμε κατ’ αρχάς την Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς («η Αρχή») για τη σημερινή έκθεσή της και τον επαγγελματισμό με τον οποίο ενήργησαν…».
Και παρά το ότι όλοι έμειναν ικανοποιημένοι, άρχισε ο χαρτοπόλεμος δηλώσεων, ανακοινώσεων και αναρτήσεων, με τον οποίο αναζωπυρώνεται η κόντρα Νομικής και Ελεγκτικής Υπηρεσίας, με χαρακτηρισμούς και αιχμές.
Επειδή εκκρεμούν και άλλες υποθέσεις που διαβίβασε ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, ενώπιον της Αρχής, αναμένεται και συνέχεια στη σύγκρουση με αντικείμενο τις αρμοδιότητες του κάθε θεσμού και τον τρόπο με τον οποίο τις ασκεί.
Ο Γενικός Ελεγκτής επισημαίνει το θέμα με το ανέλεγκτο του Γενικού Εισαγγελέα, παρά το ότι και ο ίδιος, ως θεσμός είναι ανέλεγκτος, και αντιδρά σε κάθε προσπάθεια ελέγχου των χειρισμών του.
Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, η κυβέρνηση έλαμψε δια της απουσίας της, χωρίς καμία επίσημη τοποθέτηση. Το ίδιο έπραξαν και τα κόμματα, πλην του Κινήματος Οικολόγων.
