Αυτό που ζούμε τις τελευταίες ημέρες, με τη σύγκρουση Γενικού και Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα με τον Γενικό Ελεγκτή, δεν είναι πρωτοφανές.
Του Μανώλη Καλατζή
Το βιώνουμε ως φαινόμενο, σχεδόν από την ημέρα διορισμού των νέων επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας και η ευθύνη ανήκει πρωτίστως σε αυτόν που διόρισε και τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη, αλλά και τους Γιώργο Σαββίδη και Σάββα Αγγελίδη. Ευθύνη όμως έχει και το πολιτικό σύστημα συνολικά, καθώς δεν επέδειξε την απαραίτητη πολιτική βούληση, ώστε να εκσυγχρονίσει τους δύο θεσμούς, οι οποίοι είναι σχεδόν ανεξέλεγκτοι.
Ένα κεφαλαιώδους σημασίας ατόπημα ήταν η επιλογή δύο υπουργών για τις θέσεις του Γενικού και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα. Δεν έχει σημασία η νομική τους επάρκεια, αλλά η προφανής σύγκρουση συμφέροντος, την οποία αντιμετωπίζουμε τώρα με την υπόθεση των «χρυσών διαβατηρίων». Οι δύο υπουργοί που είχαν εγκρίνει την πολιτογράφηση κάποιων ανθρώπων, έχουν μετατραπεί τώρα σε κατηγορούσα αρχή, και στο εδώλιο «κάθονται» οι ίδιες οι αποφάσεις τους!
Από την άλλη, η επιλογή του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, υπήρξε περίπου ένα «ρουσφέτι» του Αβέρωφ Νεοφύτου, που τον πρότεινε γιατί τον γνώριζε από τη θητεία του στο υπουργείο Συγκοινωνιών. Ας μην ξεχνάμε πως ο κ. Μιχαηλίδης είναι Πολιτικός Μηχανικός και ανέλαβε ένα σημαντικό ρόλο που αφίσταται του επαγγελματικού του τομέα.
Συνεπώς, ο τρόπος που οι τρεις αξιωματούχοι βρέθηκαν στις θέσεις που υπηρετούν, είναι εκ των πραγμάτων προβληματικός.
Το Σύνταγμα του ‘60 παρέχει ευρείες εξουσίες τόσο στον Γενικό Εισαγγελέα όσο και στον Γενικό Ελεγκτή, αλλά μετά την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων το 1963, δεν υπάρχουν οι απαραίτητες δικλείδες ασφαλείας, ώστε να υφίστανται κάποιας μορφής ελέγχου.
Για παράδειγμα, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, επί Κώστα Κληρίδη είχε αφήσει τη Νομική Υπηρεσία στο απυρόβλητο, παρά τα προφανή στραβοπατήματα, τα οποία δεν είναι της παρούσης να υπενθυμίσουμε. Μετά τον διορισμό του Γιώργου Σαββίδη, ο Γενικός Ελεγκτής ανακάλυψε παθογένειες στις οποίες έκλεινε τα μάτια προηγουμένως. Δεν έδωσε εξηγήσεις ποτέ για αυτή την επιλεκτική στάση του.
Αν το πολιτικό σύστημα είχε προχωρήσει στην αντικατάσταση του θεσμού του Γενικού Ελεγκτή με Ελεγκτικό Συνέδριο και αν καθοριζόταν θητεία και όχι «ισόβια» παρουσία, θα δημιουργούσε τις συνθήκες περιορισμού της αλαζονείας, της επιλεκτικότητας και της αμετροέπειας.
Επίσης, αν καθοριζόταν θητεία και για τον Γενικό Εισαγγελέα, αλλά και δικλείδες ασφαλείας που θα επέβαλλαν τη λογοδοσία, δεν θα ζούσαμε την κωμωδία του κάνω ότι θέλω και επικαλούμαι γενικώς και αορίστως το δημόσιο συμφέρον.
Αν οι διορισμοί όλων των προσώπων που στελεχώνουν τους ανεξάρτητους Θεσμούς, απαιτούσαν την έγκριση της Βουλής, πιθανότατα δεν θα διορίζονταν δύο πρώην υπουργοί και ένας φίλος του Αβέρωφ Νεοφύτου, ο οποίος έχει τη τάση να υπερβαίνει τα όρια των εξουσιών του.
Από την άλλη, το πρόβλημα δεν το δημιουργούν μόνο, οι μηχανισμοί επιλογής των αξιωματούχων, αλλά και η προσωπικότητα των ατόμων που επιλέγονται.
Ουδείς εκ των τριών μερών της σύγκρουσης, ανέχεται τη κριτική και τον έλεγχο. Σε κάθε περίπτωση, αντιδρούν με τρόπο που δείχνει ότι δεν έχουν καμία πρόθεση να επιτρέψουν αμφισβήτηση των ενεργειών τους, ακόμα και όταν αυτές είναι καταφανώς προβληματικές.
Οι δημόσιες κοκορομαχίες πλήττουν και τους ίδιους τους θεσμούς αλλά και την εμπιστοσύνη των πολιτών σε αυτούς. Η πολιτική ηγεσία (κυβέρνηση και κόμματα) δεν μπορεί να παρακολουθεί από τη κερκίδα. Με σεβασμό στη διάκριση των εξουσιών και στην ανεξαρτησία των Θεσμών, οφείλει να αναλάβει πρωτοβουλίες που θα βάζουν οριστικό τέλος σε αυτά τα φαινόμενα.
