Στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων σε Λονδίνο και Μάντσεστερ οι Βρετανοί προσέρχονται σήμερα στις κάλπες για να επιλέξουν την κυβέρνηση η οποία θα ολοκληρώσει τη διαδικασία του Brexit.
Οι ψηφοφόροι θα ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα από τις 7 το πρωί έως τις 10 το βράδυ.
Το αποτέλεσμα της κάλπης δύσκολα μπορεί να εκτιμηθεί, ακόμη και από τους πιο καλούς γνώστες της πολιτικής κατάστασης στη χώρα, καθώς οι πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις λειτούργησαν καταλυτικά στην εκλογική βάση.
Μάλιστα αρκετοί πολίτες αξίωναν, μέσω διαδικτύου, ακύρωση της εκλογικής αναμέτρησης.
Τον Απρίλιο, όταν η βρετανίδα πρωθυπουργός, Τερέζα Μέι κήρυττε πρόωρες εκλογές, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν το κόμμα της να συγκεντρώνει 330 έδρες. Ουκ ολίγοι έκαναν λόγο, τότε, για ‘περίπατο’.
Όμως, τα τρία τρομοκρατικά χτυπήματα τους τελευταίους τρείς μήνες – δύο στο Λονδίνο και ένα στο Μάντσεστερ – άλλαξαν την πολιτική ατζέντα.
Βασικό θέμα πλέον για τους πολίτες είναι η ασφάλεια. Το Brexit έπεται.
Η ψαλίδα μεταξύ Συντηρητικών και Εργατικών έκλεισε αρκετά και τάχιστα.
Το προφίλ της πρωθυπουργού «τραυματίστηκε» μετά την καταγγελία του επικεφαλής των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν, ότι κατά τη διάρκεια της θητείας της στο υπουργείο Εσωτερικών, από το 2010 ως το 2016, ο αριθμός των αστυνομικών μειώθηκε κατά 20.000.
Η εταιρεία δημοσκοπήσεων YouGov προβλέπει ότι η Τερέζα Μέι θα κερδίσει 304 έδρες. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα μπορεί να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση καθώς απέχει πολύ από τις 326 έδρες που απαιτούνται. Παρότι, ουδείς λησμονεί ότι οι δημοσκοπήσεις έπεσαν έξω στην περίπτωση του Brexit, οι δηλώσεις πολιτών σε βρετανικά δίκτυα και διεθνή πρακτορεία είναι χαρακτηριστικές του κλίματος που επικρατεί. Όπως, για παράδειγμα, αυτές στο Ρόιτερς:
«Το βασικό μου θέμα είναι η τρομοκρατία, υπάρχουν πολλοί αλλοδαποί στο Ηνωμένο Βασίλειο οπότε ανησυχώ περισσότερο για την τρομοκρατία», λέει η 50χρονη κρεοπώλης Σούζαν Σορτ.
«Δεν συμπαθώ την Τερέζα Μέι. Τις τελευταίες βδομάδες έχουμε δει πόσο αδύναμη είναι σε ότι αφορά την τρομοκρατία. Μέχρι πριν από λίγο καιρό δεν θεωρούσα ότι αυτό είναι το βασικό μας θέμα. Τώρα ανησυχώ για την ασφάλεια των παιδιών μου. Η Μέι μείωσε τους αστυνομικούς και έκανε την χώρα μας λιγότερο ασφαλή» λέει η 55χρονη Μαίρη Τάλμποτ.
Ο 40χρονος Γουίλιαμ Βάγκνερ θα αποφασίσει όταν βρεθεί πάνω από την κάλπη. Το μόνο που ξέρει μέχρι στιγμής είναι ότι δεν θα στηρίξει τους συντηρητικούς: «Το ζητούμενο είναι να σταματήσουμε άμεσα την τρομοκρατία.»
Οι συγκυρίες αλλά και το πρόγραμμα που παρουσίασε ο Τζέρεμι Κόρμπιν του έδωσαν πόντους στην συνείδηση των πολιτών.
Μετά από 7 χρόνια λιτότητας και διακυβέρνησης από τους Συντηρητικούς, ο επικεφαλής των Εργατικών υποσχέθηκε να καταργήσει τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια, να στηρίξει το δημόσιο σύστημα υγείας, οι σιδηρόδρομοι και η ύδρευση να περάσουν στον έλεγχο του κράτους, να φορολογηθούν οι πλούσιοι.
Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα οι Εργατικοί στις δημοσκοπήσεις να καταγράψουν άνοδο και εκτιμάται ότι θα συγκεντρώσουν 266 έδρες.
Με την δημοτικότητα της να πέφτει, η Βρετανίδα πρωθυπουργός επιχείρησε, παραμονές των εκλογών, ν’ αλλάξει την πολιτική ατζέντα παίζοντας το δυνατό της χαρτί, δηλαδή το Brexit.
«Νομίζω ότι οι επιλογές και τα ερωτήματα στα οποία οι πολίτες καλούνται να απαντήσουν είναι ακριβώς τα ίδια με αυτά που είχαν τεθεί στην αρχή της προεκλογικής εκστρατείας. Και το πρώτο ερώτημα είναι ποιον εμπιστεύεστε ότι θα είναι ένας ισχυρός και σταθερός ηγέτης ο οποίος θα μπορέσει να επιτύχει την καλύτερη συμφωνία για την Βρετανία με την Ευρώπη» δήλωσε χθες η Τερέζα Μέι.
Οι απογοητευμένοι ψηφοφόροι
Η εκλογική μάχη στο βόρειο τμήμα της χώρας δείχνει ότι θα είναι ανάμεσα στο Συντηρητικό και στο Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας (SNP) το οποίο είναι κατά της εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και πάλι, όμως, στο σύνολο της επικράτειας η αντιφατικότητα είναι εκείνη η οποία κυριαρχεί στις περισσότερες δημοσκοπήσεις. Οι πολίτες εμφανίζονται μπερδεμένοι κάτι το οποίο δεν βοηθάει στην αποτύπωση ασφαλούς εκτίμησης αποτελέσματος.
«Από τη μια κλίνουν προς τους συντηρητικούς ενώ στην πραγματικότητα οι πολιτικές τις οποίες επιθυμούν είναι αυτές που προτείνουν οι εργατικοί», λέει η Άντζελα Δημητρακάκη, συγγραφέας, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, η οποία τονίζει ότι καθοριστικό ρόλο στο εκλογικό αποτέλεσμα θα παίξει η συμμετοχή των νέων:
«Οι νέοι σε μεγάλη πλειοψηφία περιμένουμε ότι θα στηρίξουν τους Εργατικούς αλλά πολύ συχνά οι νέοι άνθρωποι δεν ψηφίζουν. Νομίζω ότι πολλοί φοιτητές φυσικά θα ψηφίσουν. Πάρα πολλοί άνθρωποι, όμως, οι οποίοι πιστεύουν ότι δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα στη ζωή τους, με όποιο κόμμα και αν ανέβει στην εξουσία, δεν θα πάνε. Ένα μεγάλο ποσοστό από αυτούς τους ανθρώπους είναι νέοι, οι οποίοι δεν έχουν πρόσβαση σε τριτοβάθμια εκπαίδευση.»
Δεύτερη ευκαιρία & Bremain
Με τις ζυμώσεις στο σκωτσέζικο κοινοβούλιο να συνεχίζονται σε ό,τι αφορά την διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της χώρας από το Ηνωμένο Βασίλειο (η Σκωτία, ως γνωστόν, δεν συμφωνεί με το Brexit) οι φωνές για ένα δεύτερο δημοψήφισμα σε όλη την χώρα ολοένα και πληθαίνουν.
Σενάριο πρώτο: Πλειοψηφία Συντηρητικών με 100+ έδρες
Αν στόχος των εκλογών είναι να αποκτήσει η Μέι μια «απόρθητη θέση για τα επόμενα πέντε χρόνια», τότε αυτό θα μετρούσε ως μία ολοκληρωμένη αποστολή και θα έκλεινε τα στόματα των επικριτών της που την κατηγόρησαν για ανεπαρκή απόδοση στην προεκλογική εκστρατεία.
Σε περίπτωση επαλήθευσης αυτού του σεναρίου, η Μέι μπορεί να εφαρμόσει τη δική της εκδοχή του Brexit, γνωρίζοντας ότι οι επερχόμενοι βουλευτές των Τόρις θα πρέπει να είναι πιστοί σε αυτή. Ναι, έχει προειδοποιήσει ότι είναι πρόθυμη να απομακρυνθεί από μια «κακή» συμφωνία και ότι ο έλεγχος της μετανάστευσης αποτελεί προτεραιότητα, αλλά μία μεγαλύτερη πλειοψηφία τής δίνει επίσης χώρο να κάνει συμβιβασμούς σε ζητήματα όπως τα χρήματα, ώστε να κερδίσει ένα μετα-Brexit εμπορικό πακέτο και μία μεταβατική περίοδο.
«Με αυτή την πλειοψηφία το κόμμα μπορεί να πει “λάθη έγιναν, αλλά το αποτέλεσμα είναι πολύ θετικό”», δήλωσε ο Wyn Grant, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Warwick University. «Κάνει ένα σκληρό Brexit πολύ πιο πιθανό», συμπλήρωσε.
Σενάριο δεύτερο: Πλειοψηφία Συντηρητικών με 50+ έδρες
Αυτό θα είναι ένα απογοητευτικό αποτέλεσμα για την «ομάδα της Τερέζα Μέι» και θα καταστήσει την κυρία Μέι ευάλωτη απέναντι σε μια αμφισβήτηση της ηγεσίας της κατά τη διάρκεια των δύο ευαίσθητων χρόνων των πολύπλοκων διαπραγματεύσεων για την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όσον αφορά στο σχέδιό της για το Brexit, σε αυτή την περίπτωση θα βρισκόταν στο έλεος των ευρωσκεπτικιστών που ακολουθούν σκληρή γραμμή, περιορίζοντας το περιθώριό της να κάνει τις παραχωρήσεις που η ΕΕ μπορεί να ζητήσει για μία εμπορική συμφωνία ή για την μεταβατική περίοδο. Από την άλλη, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι μπορεί να διαισθανθούν την αδυναμία της και να επιδιώξουν να τη χρησιμοποιήσουν εναντίον της.
«Οτιδήποτε λιγότερο από μια πλειοψηφία των 50 εδρών μοιάζει με στοίχημα που δεν έχει αποπληρωθεί και θα ήταν λιγότερο πιθανό να διαγωνιστεί (σ.σ.: η Μέι) στις επόμενες εκλογές», δήλωσε ο Andrew Russell, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.
Σενάριο τρίτο: Πλειοψηφία Συντηρητικών με λιγότερες από 10 έδρες
Αν η χώρα ξυπνήσει το πρωί της Παρασκευής με τη Μέι σε χειρότερη θέση από αυτή που ήταν όταν ανακοίνωσε τις εκλογές, οι μέρες της στην εξουσία θα μοιάζουν μετρημένες. Θα εξακολουθεί να χρειάζεται την υποστήριξη των βουλευτών που έκαναν καμπάνια για το Brexit, μειώνοντας την πιθανότητα να εξομαλύνει την έξοδο πραγματοποιώντας συναλλαγές με την ΕΕ.
Με την αξιοπιστία της να έχει δεχθεί πλήγμα στη Βρετανία, οι διαπραγματευτές στις Βρυξέλλες θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν τη θέση της στη χώρα, γνωρίζοντας ότι μπορούν να πάρουν περισσότερα από αυτά που θέλουν ή ότι πιθανότατα θα αντιμετωπίσουν έναν διαφορετικό αντίπαλο σύντομα.
«Μπορεί να επανέλθει από αυτό; Όχι. Θα μοιάζει με τραυματισμένο ζώο», δήλωσε ο Steven Fielding, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ. «Ο κόσμος θα αντιδράει σε αυτό, θα κάνει ερωτήσεις για την ηγεσία της. Δεν είναι μία ήττα σε αριθμούς, αλλά δεν είναι εντολή», συνέχισε.
Σενάριο τέταρτο: Καμία πλειοψηφία
Αυτό το σενάριο ανοίγει την πόρτα για μία πιθανή συμμαχία κομμάτων ώστε να πάρουν αρκετές έδρες για να αντικαταστήσουν την κυβέρνηση των Συντηρητικών -η «συμμαχία του χάους» που η Μέι προειδοποίησε επανειλημμένως τους ψηφοφόρους να απορρίψουν. Για το Brexit, πιθανότατα σημαίνει ότι πρέπει να ξεχάσουμε τις διαπραγματεύσεις που ξεκινούν τη μεθεπόμενη εβδομάδα, καθώς η πολιτική τάξη της χώρας θα βυθιστεί σε μια εσωτερική κρίση, με τις δύο πλευρές να προσπαθούν να σχηματίσουν έναν συνασπισμό.
«Θα υπάρξει κατάρρευση», λέει ο Russel, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. «Θα σήμαινε κι άλλες εκλογές μέσα σε μερικούς μήνες και ολόκληρη η στρατηγική του Brexit θα κατέρρεε».
Οι πιθανότητες ενός πιο ήπιου Brexit θα αυξηθούν σε αυτή την περίπτωση, καθώς η Μέι θα ήταν απίθανο να οδηγήσει τους Τόρις σε άλλες εκλογές και ο Κόρμπιν θα προσπαθούσε να σχηματίσει κυβέρνηση με τους φιλοευρωπαίους Φιλελεύθερους Δημοκράτες. Ξαφνικά, η επιλογή της διαμονής στην ενιαία αγορά και η άρση της μετανάστευσης θα γίνουν εύλογες.
Οι κίνδυνοι είναι ότι στις αγορές ενδεχομένως να κυριαρχήσει η αβεβαιότητα, ενώ οι διαφορές μεταξύ των κομμάτων θα καταστήσουν δυσκολότερη την επίτευξη μιας συμφωνίας με την ΕΕ.
Σενάριο πέμπτο: Πλειοψηφία των Εργατικών
Αυτό θα ήταν ένα σοκ, το οποίο θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά την κατεύθυνση του Brexit. O Κόρμπιν έχει πει ότι δέχεται το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, αν και κατά καιρούς έχει αποφύγει να είναι τόσο σαφής. Σε μια άμεση βραχυπρόθεσμη βάση, οι συνομιλίες ενδέχεται να μετατεθούν. Οι κυβερνήσεις της ΕΕ ενδέχεται επίσης να πεισθούν να καθυστερήσουν την ημερομηνία εξόδου της Βρετανίας από τον Μάρτιο του 2019, για να δώσουν χρόνο στον Κόρμπιν να προχωρήσει σε κάποιον σχεδιασμό. «Το Brexit θα καθυστερήσει, ενώ οι Εργατικοί θα εργαστούν πάνω στο τι στο καλό θα κάνουν», δήλωσε ο Grant, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Warwick University.
Aν και ο Kόρμπιν έχει δημιουργήσει ομάδα Brexit -και ο Keir Starmer θα είναι πιο φιλικό πρόσωπο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων από τον David Davis- το ερώτημα είναι πώς θα σχηματίσει κυβέρνηση, με δεδομένο πόσοι πολλοί από τους βουλευτές του ήθελαν να φύγει πριν από έναν χρόνο.
Μετά από μια περίοδο αβεβαιότητας, οι αγορές -σε περίπτωση επαλήθευσης αυτού του σεναρίου- ενδέχεται τελικά να ανασυνταχθούν στην προοπτική μιας κυβέρνησης που θέλει να διατηρήσει τα οφέλη της ενιαίας αγοράς, να εγγυηθεί τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ που ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο από την «πρώτη μέρα» και να μην κάνει τον έλεγχο της μετανάστευσης «κόκκινη γραμμή» όπως η Μέι.
Πηγή: CNN Greece, iefimerida
