Πριν τη σύγκρουση προηγήθηκε μια δεκαετία «άβολης συνύπαρξης», κατά την οποία οι κυβερνήσεις συνασπισμού υπό την ηγεσία του Νετανιάχου και οι επικεφαλής της Χαμάς βρήκαν ο ένας τον άλλον χρήσιμο για τους δικούς τους λόγους
To 2009, όταν ο Μπενιαμίν Νετανιάχου επέστρεψε στην εξουσία αναλαμβάνοντας για δεύτερη φορά τον πρωθυπουργικό θώκο στο Ισραήλ, ένα αξίωμα που κατείχε έκτοτε συνεχώς, βρέθηκε αντιμέτωπος με μια σημαντική αλλαγή στην ευρύτερη περιοχή: Τρία χρόνια νωρίτερα, η Χαμάς, μια μαχητική παλαιστινιακή σουνιτική οργάνωση, είχε εκλεγεί στην εξουσία στη Λωρίδα της Γάζας.
Από την αρχή, η Χαμάς ορκίστηκε να καταστρέψει το Ισραήλ και, στην προεκλογική του εκστρατεία το 2009, ο Νετανιάχου δεσμεύτηκε με τη σειρά του να εξοντώσει τη σουνιστική οργάνωση.
Ωστόσο, αυτό που συνέβη ήταν μιάμιση δεκαετία «άβολης συνύπαρξης», κατά την οποία οι κυβερνήσεις συνασπισμού υπό την ηγεσία του Νετανιάχου και οι επικεφαλής της Χαμάς βρήκαν ο ένας τον άλλον χρήσιμο για τους δικούς τους λόγους.
Η περίεργη συμβίωση διήρκεσε -μέσω ετών κλιμάκωσης της έντασης, ελπίδες για ηρεμία και περιόδους χάους – μέχρι τώρα, όταν τόσο η Χαμάς όσο και ο Νετανιάχου βρέθηκαν αντιμέτωποι πιθανότατα ένα βήμα πριν την αποχώρησή τους από την εξουσία.
Οι ηγέτες της παλαιστινιακής σουνιτικής οργάνωσης, αφότου ενορχήστρωσαν την αιφνιδιαστική επίθεση της 7ης Οκτωβρίου που οδήγησε στον θάνατο τουλάχιστον 1.200 Ισραηλινών και ξένων υπηκόων, δέχονται βομβαρδισμούς και πυρά από έναν ισραηλινό στρατό που έχει δεσμευτεί ότι η σουνιτική ομάδα δεν θα κυβερνήσει ποτέ ξανά στη Γάζα.
Εν μέσω της αιματοχυσίας στον παλαιστινιακό θύλακα, σύμφωνα με Παλαιστίνιους αξιωματούχους, ακόμη και ορισμένοι πολίτες στη Γάζα έκαναν το πρωτοφανές βήμα να επικρίνουν δημοσίως τη Χαμάς για την επίθεση του Οκτωβρίου αφήνοντας τον άμαχο πληθυσμό εκτεθειμένο σε εχθροπραξίες. Πάντως, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός έχει δεσμευτεί για την επιστροφή όλων των ομήρων που βρίσκονται στα χέρια της Χαμάς.
Ο Νετανιάχου, ο οποίος συμφώνησε τον περασμένο μήνα να μοιραστεί τις εξουσίες έκτακτης ανάγκης για τον πόλεμο με τον κύριο πολιτικό του αντίπαλο, αντιμετωπίζει αυτή τη φορά μία πρωτοφανή δημόσια οργή για την αποτυχία του να αποτρέψει την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν το δυσμενές σε βάρος του κλίμα. Το 75% των Ισραηλινών ζητούν την άμεση παραίτησή του ή την αντικατάστασή του όταν σταματήσουν οι εχθροπραξίες.
«Στο Ισραήλ αυτή τη στιγμή κυβερνά μια παράξενη κυβερνητική συμμαχία που προσπαθεί να συνυπάρξει», επισημαίνει ο Ισραηλινός ιστορικός Adam Raz, ο οποίος έχει εκπονήσει μελέτη για τη σχέση μεταξύ του πρωθυπουργού και της παλαιστινιακής σουνιτικής οργάνωσης. «Η Χαμάς δεν θα είναι η κυβέρνηση στη Γάζα. Και νομίζω ότι ο Νετανιάχου πλησιάζει στο τέλος της πολιτικής του καριέρας», εκτιμά ο Ισραηλινός επιστήμονας.
Οι συνθήκες στην περιοχή αλλάζουν ραγδαία και η τύχη του Νετανιάχου και της Χαμάς είναι αβέβαιη. Μια τετραήμερη εκεχειρία που συμφώνησαν Ισραήλ και Χαμάς, που ξεκίνησε την Παρασκευή, δεν ξέρουμε που θα οδηγήσει.
Ο πρώτος από τους 50 Ισραηλινούς ομήρους που βρισκόταν στα χέρια της Χαμάς, αφέθηκε ελεύθερος την ίδια μέρα στο πλαίσιο της συμφωνίας για κατάπαυση του πυρός. Ο Νετανιάχου έχει υποσχεθεί ότι μετά την εκεχειρία , θα συνεχίσει τον αγώνα με στόχο την «εξάλειψη της Χαμάς».
Ο Adam Raz όπως και και άλλοι εμπειρογνώμονες κατέστησαν σαφές ότι ο Νετανιάχου δεν περίμενε την επίθεση της Χαμάς και τη σύλληψη περίπου 240 Ισραηλινών στις 7 Οκτωβρίου, την πιο αιματηρή ημέρα για τους Εβραίους από το Ολοκαύτωμα.
Ωστόσο ισχυρίζονται ότι, μόλις ανέλαβε και πάλι τα ηνία ο Νετανιάχου —ο οποίος ως υποψήφιος είχε δεσμευτεί να «χτυπήσει την κυριαρχία της Χαμάς στη Γάζα»— ακολούθησε σε μεγάλο βαθμό μια στρατηγική που δεν διατάραξε το «status quo» ενός διχασμένου παλαιστινιακού πληθυσμού αφήνοντας τη Χαμάς να κυβερνά στη Γάζα και την αντίπαλό της, την Παλαιστινιακή Αρχή, στη Δυτική Όχθη. Αυτό το σχίσμα εξυπηρετούσε τους σκοπούς του Νετανιάχου και των αντιπάλων του για διαπραγματευτική λύση δύο κρατών, παρακωλύοντας την ικανότητα των Παλαιστινίων να αντιταχθούν στην κατοχή του Ισραήλ, όπως διατείνονται διεθνείς αναλυτές.
«Χωρίς μία ενωμένη κυβέρνηση, ο «Bibi» (όπως είναι το παρατσούκλι του Νετανιάχου) υποστήριξε ότι δεν κατάφερε να προχωρήσει στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις», υπογράμμισε από την πλευρά της, η Dallia Scheindlin, Ισραηλινή δημοσκόπος και πολιτική αναλύτρια. Η κατάσταση αυτή επέτρεψε στον Νετανιάχου να παραμερίσει σε μεγάλο βαθμό το «παλαιστινιακό ζήτημα», ένα θέμα που είχε στιγματίσει τη θητεία των Ισραηλινών ηγετών τις προηγούμενες τέσσερις δεκαετίες. Αντιθέτως, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ εστίασε το ενδιαφέρον του στο Ιράν και σε άλλες απειλές όπως επίσης και στην ανάπτυξη της χώρας του σε μια οικονομική δύναμη, σύμφωνα με τον βιογράφο του Νετανιάχου, Anshel Pfeffer.
Με το πέρασμα του χρόνου, τα διαδοχικά υπουργικά συμβούλια υπό την ηγεσία του Νετανιάχου ενέκριναν κινήσεις που είχαν ως αποτέλεσμα την άμβλυνση της πίεσης στη Χαμάς: το Ισραήλ συμφώνησε σε απελευθερώσεις κρατουμένων, μεταφορά χρημάτων από το Κατάρ για την πληρωμή δημοσίων μισθών στη Γάζα, βελτίωση υποδομών και, όπως ισχυρίζονται οι επικριτές, χρηματοδότηση των στρατιωτικών επιχειρήσεων της σουνιτικής οργάνωσης.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ήλπιζε να αποτρέψει οποιαδήποτε συμφιλίωση μεταξύ της Χαμάς και της Παλαιστινιακής Αρχής, ακόμη και όταν οι δύο πλευρές έφτασαν κοντά σε συμφωνία το 2018.
«Την τελευταία δεκαετία, ο Νετανιάχου επικεντρώθηκε στην εξόντωση της Χαμάς στη Γάζα», υποστηρίζει ο Ισραηλινός ιστορικός Adam Raz.
Αν και το πρωθυπουργικό γραφείο δεν προέβη επισήμως σε σχόλιο, ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος, υπό καθεστώς ανωνυμίας, αρνήθηκε ότι ο Νετανιάχου ακολούθησε την πολιτική παραμονής της Χαμάς στην εξουσία.
«Δεν νομίζω ότι θα βρείτε ούτε μια δήλωσή του που να ασκεί πίεση για την ενίσχυση της Χαμάς», τόνισε ο αξιωματούχος προσθέτοντας: «Το αντίθετο μάλιστα. Χτύπησε τη Χαμάς πιο δυνατά από κάθε πρωθυπουργό στην ιστορία του Ισραήλ.Ο Νετανιάχου ξεκίνησε τρεις μεγάλης κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά της παλαιστινιακής σουνιτικής οργάνωσης το 2012, το 2014 και το 2021»… Δεν κατέστρεψε ο ίδιος τη Χαμάς δίνοντας αυτή την εντολή στο πολεμικό του υπουργικό συμβούλιο να το πράξουν οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) μετά τις φρικαλεότητες της 7ης Οκτωβρίου». Aυτό κάνουν οι (IDF) αυτή τη στιγμή».
Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, η Χαμάς συνέχισε να εκτοξεύει ρουκέτες προς το Ισραήλ, οι περισσότεροι από τους οποίες, αναχαιτίστηκαν από εξελιγμένα συστήματα αεράμυνας. Ξέσπασαν συγκρούσεις, που κατέληγαν σε κατάπαυση του πυρός κατόπιν διαπραγματεύσεων. Η Χαμάς παρέμεινε στην εξουσία και οι ελπίδες αναπτερώνονταν με την σουνιτική ομάδα να εξελίσσεται σ’ ένα πιο αξιόπιστο κυβερνητικό όργανο, επικεντρωμένο στην οικοδόμηση της Γάζας αντί σε ολοκληρωτικό πόλεμο.
Ο Νετανιάχου δεν ήταν ο μόνος που είδε τα οφέλη αυτής της κατάστασης. Οι μετριοπαθείς Ισραηλινοί άρχισαν να οραματίζονται ένα μέλλον έχοντας δίπλα τους μια σταθεροποιημένη Γάζα με καλύτερο βιοτικό επίπεδο.
Οι επιχειρήσεις επικροτούσαν τις βελτιωμένες σχέσεις του Ισραήλ με τους Άραβες γείτονες που είναι πρόθυμοι να σφυρηλατήσουν ισχυρότερους δεσμούς με το εβραϊκό κράτος. Οι εξαγωγές από τη Γάζα αυξήθηκαν. Και τα τελευταία χρόνια, τόσο ο Νετανιάχου όσο και μια 18μηνη κυβέρνηση υπό την ηγεσία λιγότερο συντηρητικών κομμάτων της αντιπολίτευσης, χορήγησαν στους πολίτες της Γάζας αυξανόμενους αριθμούς αδειών για εργασία στο Ισραήλ.
Ο αριθμός αυτός είχε ξεπεράσει τις 18.000 μέχρι τις 7 Οκτωβρίου, όταν η η Χαμάς επιτέθηκε στη Γάζα.
Τώρα, ο θυμός σε όλο το πολιτικό φάσμα έχει οδηγήσει στην κατρακύλα της δημοτικότητας του Μπενιαμίν Νετανιάχου. Μόλις το 25% των Ισραηλινών ψηφοφόρων πιστεύουν ότι είναι ο καταλληλότερος πολιτικός για τον πρωθυπουργία, σύμφωνα με την πολιτική αναλύτρια Scheindlin.
«Οι δεξιοί Ισραηλινοί εύχονταν ο Νετανιάχου να είχε εξαφανίσει τη Χαμάς και οι κεντρώοι όπως και οι αριστεροί ήλπιζαν να μην είχε εγκαταλείψει τον δρόμο των διαπραγματεύσεων», τόνισε η Ισραηλινή δημοσκόπος.
Στη Γάζα, όπου δεν έχουν διεξαχθεί εκλογές από το 2006, είναι πιο δύσκολο να αποτιμηθεί η υποστήριξη των κατοίκων προς τη Χαμάς. Τώρα, οι εχθροπραξίες, ο εκτοπισμός των κατοίκων και η ολιγοήμερη εκεχειρία Ισραήλ- Χαμάς καθιστούν σχεδόν αδύνατη την εκλογική διαδικασία. Ορισμένες πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι συνεχίζεται η υποστήριξη προς τη Χαμάς, καθώς η οργή για το Ισραήλ «φουντώνει» καθώς εντείνονται οι στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Ωστόσο, οι περισσότεροι κάτοικοι της Γάζας εμφανίζονται πρόθυμοι να επικρίνουν τη Χαμάς στα social media και σε συνεντεύξεις στην εφημερίδα «Washington Post». «Δεν φοβάμαι να το πω: Δεν θέλουμε τη Χαμάς, και όχι μόνο εξαιτίας του πολέμου, αλλά και τα τελευταία χρόνια», δήλωσε ο 44χρονος Ahmad, φαρμακοποιός από το Deir al-Balah στην κεντρική Γάζα. «Η έλλειψη ικανής διακυβέρνησης μας έχει βυθίσει στη φτώχεια και τη δυστυχία, που επιδεινώνονται από αυτόν τον καταστροφικό πόλεμο», προσθέτει.
Από την πλευρά του, ο 39χρονος Μotaz υποστηρίζει ότι η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ τον τρομοκράτησε αφήνοντας την οικογένειά του εκτεθειμένη σε ισραηλινές επιθέσεις που κατέστρεψαν το παντοπωλείο του στο Χαν Γιουνίς τον περασμένο μήνα. Ο ίδιος δεν θεωρεί ότι η Χαμάς μπορεί να επιβιώσει. Αλλά δεν βλέπει ποια θα είναι η διαφορά για τους πολίτες εάν υπήρξε αλλαγή ηγεσίας στη Γάζα.
«Ακόμα κι αν η Χαμάς παραμείνει στην εξουσία, τι θα μείνει για εμάς εδώ;» διερωτάται ο Motaz και προσθέτει: «Δεν υπάρχουν σπίτια για να ζήσουμε, ούτε δουλειά για να μας συντηρήσει. Εγώ έχασα τη μοναδική μου πηγή επιβίωσης».
Πηγή: Πρώτο Θέμα
