Τυχόν μη επανέναρξη των συνομιλιών θα είναι αρνητικότατη εξέλιξη τονίζει ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης και ξεκαθαρίζει ότι η δική μας πλευρά παραμένει προσηλωμένη στις προσπάθειες αναζήτησης λύσης. «Δεν είναι εποικοδομητικό να επιχειρείς να ξεκινήσει ή να συνεχιστεί μια προσπάθεια και ταυτόχρονα να σκέφτεσαι και να μιλάς για σχέδιο Β», δηλώνει σε συνέντευξη στη Cyprus Times. «Εμείς είμαστε προσηλωμένοι αποκλειστικά σε αυτό το στόχο και σε αυτό το σχέδιο. Δεν υπάρχει κάτι άλλο στο μυαλό μας», αναφέρει χαρακτηριστικά και παραπέμπει για περισσότερα στην ενημέρωση που θα έχει από τον ίδιο τον ΓΓ του ΟΗΕ ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τον ερχόμενο μήνα.
Θεωρείτε ότι υπάρχουν τα δεδομένα για επανέναρξη των συνομιλιών; Ή καλύτερα, η δική μας πλευρά ετοιμάζεται για το ενδεχόμενο επανέναρξης των συνομιλιών;
Είναι σημαντικό ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η αποστολή της κυρίας Λουτ. Ήταν κάτι που επιδιώκαμε εδώ και καιρό γιατί ακριβώς η προσέγγισή μας στο Κυπριακό εστιάζεται στο ότι η παρούσα κατάσταση πραγμάτων είναι επικίνδυνη για το σύνολο του Κυπριακού λαού και ως τέτοια δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να αποτελέσει τη λύση του Κυπριακού. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στη συνάντηση του με την κυρία Λουτ είχε μια πολύ εποικοδομητική συζήτηση, κατά τη διάρκεια της οποίας εξέφρασε την ετοιμότητά μας για επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί που διακόπηκαν στο Κρανς Μοντάνα. Μπορώ να σας αναφέρω ότι αν η κα Λουτ ακούσει και από τους άλλους συνομιλητές της, το τι άκουσε από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, τότε ναι υπάρχουν οι προοπτικές επανέναρξης ουσιαστικών συνομιλιών.
Έχετε πληροφόρηση ή ενδείξεις για τη στάση της Τουρκοκυπριακής και ιδιαίτερα της Τουρκικής πλευράς από τις επαφές της απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Τζέιν Λουτ;
Όχι, δεν υπάρχει η όποια ενημέρωση από πλευράς Ηνωμένων Εθνών, και για να είμαι απόλυτα ειλικρινής μαζί σας, δεν αναμένουμε την όποια ενημέρωση, προτού ολοκληρωθούν οι συναντήσεις της κας Λουτ και ενημερώσει σχετικά τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Εκτιμώ ότι θα ενημερωθούμε διεξοδικά για όλα όσα προκύπτουν και, πιο συγκεκριμένα, για την προσέγγιση και τις απόψεις της τουρκοκυπριακής και τουρκικής πλευράς κατά τη διάρκεια της συνάντησης του Πρόεδρου της Δημοκρατίας με τον ΓΓ των ΗΕ κατά την τελευταία εβδομάδα Σεπτεμβρίου, μέσα στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.
Πολλές φορές η Ελληνοκυπριακή πλευρά, διά στόματος Προέδρου της Δημοκρατίας, έχει καταστήσει σαφές ότι είναι έτοιμη για επιστροφή στις διαπραγματεύσεις στη βάση του πλαισίου του ΓΓ του ΟΗΕ, από το σημείο στο οποίο διακόπηκαν, στο Κραν Μοντάνα. Ωστόσο η άλλη πλευρά αξιώνει χρονοδιάγραμμα και αλλαγή της διαδικασίας, με σαφές χρονοδιάγραμμα και έμμεση επιδιαιτησία.
Δύο συνταγές που δοκιμάστηκαν στο παρελθόν και απέτυχαν να φέρουν θετικό αποτέλεσμα. Αν πραγματικά υπάρχει θέληση και βούληση ούτε χρονοδιαγράμματα ούτε επιδιαιτησία χρειαζόμαστε. Λαμβάνοντας υπόψη πόσο κοντά φτάσαμε σε λύση κατά τη διάρκεια της τελευταίας διαπραγματευτικής διαδικασίας και τι ήταν εκείνο που τελικά δεν επέτρεψε να επιτευχθεί η λύση του κυπριακού, θεωρώ ότι αν επιδειχθεί η απαιτουμένη βούληση από πλευράς Τουρκίας και έχει ληφθεί από πλευράς κ. Ερτογάν η πολιτική απόφαση για επίλυση του κυπριακού, αυτό μπορεί να επιτευχθεί πολύ σύντομα. Είναι επίσης σημαντικό να αναφέρω ότι ο ΓΓ των ΗΕ δεν έθεσε ποτέ ούτε θέμα χρονοδιαγραμμάτων ούτε επιδιαιτησίας. Το ίδιο και η κα Λουτ.
Παραμένει κόκκινη γραμμή για την πλευρά μας το θέμα της άρσης των εγγυήσεων και της αποχώρησης του κατοχικού στρατού;
Η θέση μας για το συγκεκριμένο Κεφάλαιο που καθορίστηκε από κοινού με την Ελληνική κυβέρνηση είναι τερματισμός του αναχρονιστικού θεσμού των εγγυήσεων και των όποιων παρεμβατικών δικαιωμάτων, καθώς επίσης χρονοδιάγραμμα πλήρους αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων. Το πιο σημαντικό με την εν λόγω προσέγγιση είναι ότι γίνεται κατανοητή από τη διεθνή κοινότητα αλλά και από τον ίδιο τον ΓΓ των ΗΕ, όπως προκύπτει και μέσα από το πλαίσιο που υπέβαλε στο Κρανς Μοντάνα. Δεν μπορούμε εν έτη 2018 να μιλάμε για κανονικό κράτος, που μάλιστα είναι Κράτος Μέλος της ΕΕ, και να υπάρχουν εγγυητικά ή/και παρεμβατικά δικαιώματα από τρίτα κράτη και παρουσία ξένων στρατευμάτων επί του εδάφους της.
Στο δημόσιο διάλογο επανέρχεται το ερώτημα κατά πόσον υπάρχει ή όχι σχέδιο Β για την πλευρά μας σε περίπτωση που ο ΓΓ του ΟΗΕ δεν κρίνει ότι υφίστανται οι συνθήκες για την επανέναρξη της προσπάθειας για αναζήτηση λύσης.
Σίγουρα, τυχόν μη επανέναρξη των συνομιλιών ως αποτέλεσμα των επαφών της κας Λουτ θα είναι αρνητικότατη εξέλιξη, ειδικά για εμάς, Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους, το σύνολο του Κυπριακού λαού. Σας έχω προαναφέρει την προσέγγιση μας και την άποψή μας για την παρούσα κατάσταση πραγμάτων, και ευελπιστούμε να υπάρξουν θετικές εξελίξεις. Δεν πρέπει να προτρέχουμε πριν καν ολοκληρωθεί η αποστολή της κας Λουτ. Όταν ξεκίνησε η τελευταία διαπραγματευτική διαδικασία, πολύ λίγοι πίστευαν πραγματικά ότι θα φτάναμε στο παρά ένα της λύσης. Και όμως φτάσαμε πολύ κοντά. Λαμβάνοντας υπόψη τα όσα έχουν επιτευχθεί, πιστεύω, όπως προανέφερα, ότι αν υπάρξει πολιτική βούληση από πλευράς Τουρκίας μπορούμε σύντομα να πετύχουμε ένα θετικό αποτέλεσμα. Δεν είναι εποικοδομητικό να επιχειρείς να ξεκινήσει ή να συνεχιστεί μια προσπάθεια και ταυτόχρονα να σκέφτεσαι και να μιλάς για σχέδιο Β. Σε μια τέτοια περίπτωση σίγουρα δεν θα επιτύχεις το πρωταρχικό σου σχέδιο. Και εμείς είμαστε προσηλωμένοι αποκλειστικά σε αυτό το στόχο και σε αυτό το σχέδιο. Δεν υπάρχει κάτι άλλο στο μυαλό μας.
Η διεθνής διπλωματία δοκιμάζεται το τελευταίο διάστημα, με την προσοχή να στρέφεται στην αντιπαράθεση ΗΠΑ-Τουρκίας. Πιστεύετε ότι σ’ αυτή τη συγκυρία ο Ταγίπ Ερντογάν θα έχει λόγους να προβεί σε κινήσεις καλής θέλησης στο Κυπριακό ή αντιθέτως θα επιχειρήσει επιδείνωση του κλίματος;
Καταρχάς θεωρώ ότι δεν έχει ολοκληρωθεί το πάζλ σε σχέση με το πώς διαμορφώνονται πλέον οι σχέσεις Τουρκίας και ΗΠΑ. Στη διπλωματία χρειάζεται πολλή υπομονή και ξεκάθαροι στόχοι. Όσον αφόρα στην ενδεχόμενη αντίδραση του κ. Ερτογάν, τίποτα δεν θα πρέπει να αποκλείεται αν κρίνουμε από τη συμπεριφορά του και τον τρόπο που κινήθηκε από την πρώτη μέρα ανάδειξής του στην εξουσία. Οι πλείστες των αναλύσεων που βασίζονται στην παρούσα συγκυρία εκτιμούν ότι η κατάσταση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων δεν επιτρέπει στην Τουρκία να ανοίξει νέα μέτωπα και ενδεχομένως να στρέψει τον κ. Ερτογάν προς την Ευρώπη, αποζητώντας μια πιο σταθερή και στενή σχέση με την ΕΕ. Κάποιοι, μάλιστα, ερμηνεύουν και την απελευθέρωση των Ελλήνων στρατιωτών μέσα από αυτό το πλαίσιο. Θα δούμε πώς θα εξελιχθεί η όλη κατάσταση. Εμείς παρακολουθούμε πολύ στενά τις εξελίξεις, είμαστε σε επαφή και ανταλλαγή σχετικών με το θέμα απόψεων με γειτονικά κράτη και εταίρους μας στην ΕΕ, και είμαστε έτοιμοι να δράσουμε συγκεκριμένα όταν και εφόσον κρίνουμε ότι κάτι τέτοιο θα είναι προς το συμφέρον της Κυπριακής Δημοκρατίας, και πολύ περισσότερο του υπ´ αριθμό ένα στόχου μας που είναι η επίλυση του Κυπριακού.
Με φόντο μια ασταθή και απρόβλεπτη Τουρκία πόσο ανησυχούν την Κυβέρνηση οι απειλές της σε περίπτωση που η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίσει τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της;
Η εν λόγω συμπεριφορά της Τουρκίας, όπως κατ’ επανάληψη έχει αποδειχθεί, δεν είναι προϊόν μιας ασταθούς και απρόβλεπτης Τουρκίας. Την εν λόγω συμπεριφορά την έχουμε διαχρονικά από πλευράς Τουρκίας και είναι και αυτός ένας επιπλέον λόγος που θέλουμε να επιλύσουμε το Κυπριακό και να φύγει η Τουρκία από την Κύπρο. Είναι ακριβώς λόγω αυτής της διαχρονικής συμπεριφοράς που η σημερινή απαράδεκτη κατάσταση πραγμάτων δεν μπορεί να αποτελεί τη λύση του Κυπριακού και εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για το σύνολο του Κυπριακού λαού. Κίνδυνοι οι οποίοι θα ενισχύονται με την πάροδο του χρόνου και θα είναι ό,τι αρνητικό για Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους. Και αν το δούμε διαχρονικά υπάρχουν πολλά δείγματα γραφής.
Όσον αφορά στους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας, συνεχίζονται κανονικά σε όλα τα επίπεδα και πράττουμε ό,τι είναι δυνατό και εφικτό μέσα από συγκεκριμένες ενέργειες και προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις για να μην επηρεαστούν από ενδεχόμενες ενέργειες ή/και συμπεριφορές της Τουρκίας. Σίγουρα η απρόσκοπτη συνέχιση και υλοποίηση των ενεργειακών μας σχεδιασμών είναι κάτι που ενδιαφέρει, και είναι και προς το συμφέρον, αρκετών και σημαντικών δρώντων του διεθνούς συστήματος που παρακολουθούν προσεκτικά τις εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο.
Στη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου την Τρίτη έγινε μια ανασκόπηση του πρώτου εξαμήνου της νέας Κυβέρνησης Αναστασιάδη. Θα θέλαμε μια προσωπική αποτίμηση για την παρουσία σας στο ΥΠΕΞ. Ποιες είναι οι προτεραιότητες που ιεραρχείτε;
Έχοντας ως βασικό στόχο τη διαμόρφωση και προώθηση μιας πολυθεματικής εξωτερικής πολιτικής, καλούμαστε σε καθημερινή βάση να ανταποκριθούμε σε προκλήσεις που έχουν σχέση, μεταξύ άλλων, με την κυριαρχία και την εδαφική μας ακεραιότητα, αλλά και να δημιουργήσουμε και να αξιοποιήσουμε ευκαιρίες για ανάπτυξη εταιρικών σχέσεων με τρίτες χώρες για προώθηση των στρατηγικών μας συμφερόντων και των γεωπολιτικών μας προτεραιοτήτων σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Όλα αυτά προς εξυπηρέτηση και του υπ’ αριθμόν ένα στόχου μας που είναι η επίλυση του Κυπριακού. Αυτό είναι το γενικότερο πλαίσιο που κινούμαστε. Υπάρχουν συγκεκριμένοι στόχοι που θα επιδιωχθούν στο αμέσως επόμενο διάστημα, μέσα από την προώθηση δράσεων στο πλαίσιο της εξωτερικής μας πολιτικής και λαμβάνοντας υπόψη τους τρεις πυλώνες της εν λόγω πολιτικής. Στόχοι που σχετίζονται με τη δράση μας στην ανατολική Μεσόγειο, στην ΕΕ, τις σχέσεις μας με τα Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, για παράδειγμα, κατά την εξάμηνη παρουσία μου στο Υπουργείο Εξωτερικών, έκρινα αναγκαίο να επισκεφθώ αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων μου, όλες τις χώρες της περιοχής, ούτως ώστε να αξιοποιηθεί και να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο το υφιστάμενο δίκτυο συνεργασιών και να μου δοθεί η ευκαιρία να ανταλλάξω με διαδραστικό τρόπο απόψεις με τους ομολόγους μου με στόχο την άμεση προώθηση σημαντικών ζητημάτων αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Σίγουρα θα έχουμε εξελίξεις που αφορούν τις συνεργασίες μας με τα γειτονικά κράτη. Ένας στόχος, για παράδειγμα, που συνδέεται και με το δίκτυο των τριμερών συνεργασιών αποτελεί η συγκέντρωση όλων των συνεργασιών μας σε ένα άτυπο περιφερειακό φόρουμ, το οποίο να μετεξελιχθεί σε σημαντικό μοχλό διασφάλισης της ασφαλείας και συνεργασίας στην περιοχή.
Και στο δεύτερο πυλώνα της εξωτερικής μας πολιτικής εργαζόμαστε μεθοδικά για να έχουμε ενεργό ρόλο στην ΕΕ. Για παράδειγμα, ήταν σημαντικό ότι αναγνωρίστηκε και σε επίπεδο ΕΕ και σε επίπεδο γειτονικών κρατών ο ρόλος που πρόσφατα διαδραματίσαμε για συζήτηση του θέματος που προέκυψε με την κατάσταση στην Ιορδανία στο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών και στη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων από πλευράς ΕΕ.
Σε σχέση με τον τρίτο πυλώνα της εξωτερικής μας πολιτικής, την αναβάθμιση δηλαδή των σχέσεών μας με τα Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, έγινε αρκετή προεργασία και ευελπιστούμε σύντομα να προχωρήσουμε σε συγκεκριμένες ανακοινώσεις. Και για τους τρεις πυλώνες, υπάρχουν διάφορα παραδείγματα που θα μπορούσα να αναφέρω και που δείχνουν τη συγκεκριμένη κατεύθυνση της εξωτερικής μας πολιτικής. Πέραν των πιο πάνω θεωρώ σημαντικό και άξιο αναφοράς το ότι για παράδειγμα α) στο πλαίσιο της προσπάθειας μας για καθορισμό του οράματος του Υπουργείου αλλά και επαφής του με την Κυπριακή κοινωνία, έχουμε ήδη θεσμοθετήσει το διάλογο με την κοινωνία των πολιτών που στόχο έχει να καταστεί ο κάθε πολίτης εταίρος και κοινωνός της δράσης και του οράματος του Υπουργείου Εξωτερικών. Πραγματοποιήθηκε ήδη η πρώτη δημόσια διαβούλευση, ενώ αναμένεται να ακολουθήσει σειρά διαβουλεύσεων με συγκεκριμένες θεματικές, β) έχουμε θέσει ως προτεραιότητα την περαιτέρω ανάπτυξη της Οικονομικής Διπλωματίας, με σκοπό, αφενός, την αποτελεσματικότερη υποστήριξη των οικονομικών συμφερόντων της Κύπρου στο εξωτερικό και, αφετέρου, τη διευκόλυνση της εξωστρέφειας των κυπριακών επιχειρήσεων, γ) στο πλαίσιο της προσπάθειας για πιο άμεση ενημέρωση του κοινού για τις δράσεις και δραστηριότητες του Υπουργείου προχωρούμε στο διορισμό Εκπροσώπου Τύπου του Υπουργείου, δ) αποφασίστηκε το άνοιγμα πρεσβείας της Δημοκρατίας στην Ιαπωνία, τόσο για προώθηση των διπλωματικών δεσμών όσο και των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων των δύο χωρών. Υπάρχει συγκεκριμένος σχεδιασμός και πλάνο και εργαζόμαστε με μεθοδικότητα για να υπάρχουν αποτελέσματα.
