Προβληματισμό προκαλούν στη Λευκωσία οι ισραηλινές διεκδικήσεις στο κοίτασμα Αφροδίτη και η διαφορά των δύο πλευρών για τις ποσότητες του φυσικού αερίου που ενδεχομένως εμπίπτουν εκατέρωθεν στον ορίων της οικονομικής τους ζώνης.
Η ισραηλινή εταιρεία που έχει λάβει αδειοδότηση για το γειτονικό κοίτασμα «Ισάι» του Ισραήλ θεωρεί ότι η εκμετάλλευση του «Αφροδίτη» στο οικόπεδο 12 της κυπριακής ΑΟΖ θα οδηγήσει σε εξόρυξη ποσοτήτων αερίου που ανήκουν και στο Ισραήλ. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι αξιώσεις της εταιρείας ανέρχονται στο ένα δέκατο από το κοίτασμα της «Αφροδίτης».
Ο Υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης δήλωσε πρόσφατα ότι Κύπρος και Ισραήλ συμφώνησαν ότι θα προχωρήσουν σε επιδιαιτησία, αν δεν βρεθεί μια διευθέτηση μεταξύ των εταιρειών που διεκδικούν δικαιώματα από το κοίτασμα «Αφροδίτη». Το εν λόγω θέμα δεν τέθηκε στην τριμερή Κύπρου-Ισραήλ και Ελλάδας που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη στη Λευκωσία, αλλά είναι γεγονός ότι έχει επηρεάσει αρνητικά τις εξαίρετες σχέσεις της Λευκωσίας με το Τελ Αβίβ. Η ουσία του προβλήματος έγκειται στο ότι παρά το γεγονός ότι οι δύο χώρες έχουν καταλήξει σε συμφωνία για οριοθέτηση των ΑΟΖ τους από το 2010, εντούτοις δεν έχουν καταλήξει σε συμφωνία συνεκμετάλλευσης, η οποία θα ρυθμίζει αυτά τα ζητήματα, όπως είναι οι ποσότητες του φυσικού αερίου της κάθε πλευράς εκατέρωθεν στον ορίων της οικονομικής ζώνης. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η καθυστέρηση στην υπογραφή της συμφωνίας οφείλεται σε δυστοκία και από τις δύο πλευρές, οι οποίες παρά την διακηρυγμένη βούληση για στρατηγική συνεργασία εκ των πραγμάτων είναι και ανταγωνιστικές.
Η Κύπρος είχε ως στόχο να γίνει κόμβος μεταφοράς του Ισραηλινού φυσικού αερίου στην Αίγυπτο αλλά την ίδια ώρα και η ίδια θέλει να πωλήσει δικό της φυσικό αέριο στην Αίγυπτο. Από την άλλη το Ισραήλ βρίσκεται πολύ κοντά σε απευθείας συνεργασία με την Αίγυπτο για πώληση του αερίου του. Την ίδια ώρα οι χαμηλές τιμές του φυσικού αερίου και του πετρελαίου δεν ευνοούν το κλείσιμο συμφωνιών για πώληση του φυσικού αερίου από το κοίτασμα Αφροδίτη σε συμφέρουσες τιμές. «Τα δεδομένα όντως είναι αρνητικά ή σε κάθε περίπτωση δεν είναι ευνοϊκά» σημειώνει έγκυρη διπλωματική πηγή στη Λευκωσία.
Σε θετική τροχιά βρίσκονται οι επαφές της Λευκωσίας με το Κάιρο για κατάληξη σε διακρατική συμφωνία για την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού που θα συνδέει τα κοιτάσματα της Κύπρου με τις ακτές της Αιγύπτου. Μια τέτοια συμφωνία θα αποτελέσει το καθοριστικό βήμα για την κατάληξη σε συμφωνία για πώληση του φυσικού αερίου από την «Αφροδίτη» σε ένα από τα δύο τερματικά της Αιγύπτου, όπως δήλωσε και ο αρμόδιος υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης μετά τις συνομιλίες που είχε στο Κάιρο με τον πρωθυπουργό της Αιγύπτου και τέως υπουργό Πετρελαίου της γειτονικής χώρας. «Είμαστε πολύ κοντά στο να καταλήξουμε σε συμφωνία όσον αφορά την διακρατική συμφωνία του υποθαλάσσιου αγωγού, μία απαραίτητη συμφωνία για να μπορέσουν να προχωρήσουν οι εμπορικές διαπραγματεύσεις», είπε.
Σημαντική από κάθε πλευρά είναι η πολιτική συμφωνία μεταξύ Κύπρου, Ισραήλ, Ελλάδας, που ελήφθη σε ανώτατο επίπεδο κατά την τριμερή Αναστασιάδη, Νετανιάχου, Τσίπρα για τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed. Οι τρεις ηγέτες επαναβεβαίωσαν την πρόθεσή τους για υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας πριν από την εκπνοή του 2018. Τεχνοκράτες από τις τρεις χώρες και την Ιταλία ανέλαβαν να ετοιμάσουν το προσχέδιο της διακρατικής συμφωνίας. Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς, ο αγωγός θα έχει μήκος 2 χιλιάδες χιλιόμετρα και θα συνδέει η λεκάνη της λεβαντίνης με την κεντρική Ευρώπη μέσω Ελλάδος και Ιταλίας.
