Οι απανωτές αυξήσεις ως αποτέλεσμα της πανδημικής κρίσης και οι επιπτώσεις – Ο αποσυντονισμός της εφοδιαστικής αλυσίδας πως η πανδημία επηρεάζει και τις δημόσιες συμβάσεις – Ανάγκη αναπροσαρμογής συμβολαίων επισημαίνει το Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο
Της Μύριας Αβρααμίδου
Οι δραματικές επιπτώσεις από την συνεχιζόμενη πανδημική κρίση δε λένε να κοπάσουν, «πυροδοτώντας μία βόμβα» στα θεμέλια των οικονομιών διεθνώς. Από τη μία οι υπέρογκες αυξήσεις στις τιμές των πρώτων υλών και στο κόστος παραγωγής και από την άλλη τα ναυτιλιακά ναύλα έχουν προκαλέσει μεγάλο «αποσυντονισμό» και στην κυπριακή οικονομία.
«Αυτό είναι φαινόμενο παγκόσμιο και δεν παρατηρείται μόνο στην Κύπρο» ξεκαθαρίζει κληθείς από τη Cyprus Times να σχολιάσει την κατάσταση όπως εξελίσσεται, ο Γενικός Γραμματέας του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Μάριος Τσιακκής.
«Για τις ελλείψεις προϊόντων, τελικών προϊόντων, πρώτων υλών ή και ενδιάμεσων προϊόντων, που χρησιμοποιούνται δηλαδή στην παραγωγή τελικών προϊόντων, είναι τρία τα βασικά προβλήματα. Το πρώτο είναι η μεγάλη αύξηση των τιμών και αυτό προκαλείται λόγω της διαφοράς που υπάρχει μεταξύ της ζήτησης και της προσφοράς σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο. Η προσφορά υπολείπεται πολύ της ζήτησης άρα αυτό σπρώχνει τις τιμές προς τα πάνω. Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι έχουν αυξηθεί πολύ τα κόστη παραγωγής όπως είναι ο ηλεκτρισμός, τα καύσιμα κλπ άρα και τα προϊόντα και οι πρώτες ύλες έχουν αυξηθεί. Και το τρίτο είναι τα μεταφορικά, που έχουν αυξηθεί παγκοσμίως και προστίθεται και αυτό στο κόστος των προϊόντων. Άρα έχουμε από τη μία, μια φοβερή αύξηση του κόστους πρώτων υλών εταιρικών προϊόντων και την ίδια στιγμή έχουμε πολλές ελλείψεις πλέον» λέει ο κύριος Τσιακκής.
Εξηγώντας ότι οι χώρες που παράγουν προϊόντα δεν είναι σε θέση να παράξουν και να προμηθεύσουν την αγορά με τόσα προϊόντα, όση η ζήτηση που έχουν. «Αποτέλεσμα είναι να στέλνουν μειωμένες παραδόσεις στους πελάτες τους. Και καταλαβαίνετε ότι η Κύπρος λόγω του μικρού της μεγέθους είναι σε δυσμενέστερη θέση όσον αφορά την εξυπηρέτηση παραγγελιών σε σχέση με μια μεγάλη αγορά όπως είναι η Γερμανία, η Αγγλία κλπ και σίγουρα ο καθένας θα δει τον μεγαλύτερο του πελάτη».
Ερωτηθείς πως βλέπει να εξελίσσεται αυτή η κατάσταση και κατά πόσον για να υπάρξει βελτίωση θα πρέπει πρώτα να ξεπεραστεί εντελώς ο σκόπελος της πανδημίας, ο κύριος Τσιακκής απαντά θετικά. «Η λύση σε αυτό το πρόβλημα δεν είναι διότι υπάρχει έλλειψη πρώτων υλών ή οτιδήποτε. Είναι καθαρά ο αποσυντονισμός της εφοδιαστικής αλυσίδας λόγω της πανδημίας. Ενόσω λοιπόν η πανδημία βρίσκεται στον πλανήτη ολόκληρο, αυτή η ανισορροπία θα συνεχίσει να υπάρχει. Και δυστυχώς θα μας επηρεάζει. Και η έξαρση της Όμικρον κάνει χειρότερα τα πράγματα γιατί όπως βλέπουμε και στη χώρα μας, με την Όμικρον νοσούν πολύ πιο εύκολα περισσότεροι άνθρωποι. Και αυτοί οι άνθρωποι που νοσούν βγαίνουν εκτός της παραγωγικής διαδικασίας. Άρα αποσυντονίζεται ακόμα περισσότερο τη εφοδιαστική αλυσίδα. Ενόσω λοιπόν δεν φεύγει η πανδημία, η ανησυχία είναι ότι θα οξύνεται το πρόβλημα των ελλείπων παραδόσεων ή καθυστερημένων παραδόσεων προϊόντων στην αγορά.
Η πανδημική κρίση επηρεάζει και τις δημόσιες συμβάσεις
Η πανδημία όμως, αποδεικνύεται ότι πλήττει και τις δημόσιες συμβάσεις.
Το ΚΕΒΕ από το Νοέμβριο είχε κρούσε τον κώδωνα κινδύνου σε Γενικό Λογιστήριο και Υπουργείο Οικονομικών, καταθέτοντας μάλιστα και σειρά προτεινόμενων μέτρων για επίλυση των προβλημάτων που ανακύπτουν. Ειδικότερη αναφορά -σε επιστολή προς τον Κωνσταντίνο Πετρίδη- έγινε στον κατασκευαστικό και οικοδομικό τομέα που έχουν επηρεαστεί σημαντικά από τις αυξήσεις στις τιμές των πρώτων υλών όπως ο χάλυβας, ο χαλκός, η ξυλεία κλπ, επιφέροντας ελλείψεις στον εφοδιασμό, καθυστερήσεις στις παραδόσεις λόγω αυτών των ελλείψεων και αναπόφευκτα αυξανόμενες τιμές.
«Αυτή την περίοδο πολλές εταιρείες που ανέλαβαν την εκτέλεση έργων του Δημοσίου είναι αντιμέτωπες με υπερβολικές αυξήσεις στις τιμές των πρώτων υλών και των μεταφορικών» αναφερόταν στην σχετική επιστολή, επισημαίνοντας την ανάγκη αναπροσαρμογής συμβολαίων.
Σε σχέση με το θέμα των δημόσιων συμβάσεων, το ΚΕΒΕ μεταξύ άλλων εισηγήθηκε όπως:
Οι δημόσιες αναθέτουσες αρχές θα πρέπει να απέχουν από την απαίτηση για σύναψη συμβάσεων με σταθερές τιμές προκειμένου να αποφευχθεί η έκθεση των επιχειρήσεων σε μεγάλους οικονομικών κινδύνους και να προτείνουν συμβάσεις με αναθεωρήσιμες τιμές έτσι που να λαμβάνεται υπόψη η εξέλιξη των τιμών των πρώτων υλών. Για τις υφιστάμενες δημόσιες συμβάσεις θα πρέπει να εφαρμόζεται η πρακτική της ανώτερης βίας, εάν υπάρχει ζήτημα που σχετίζεται με τις πρώτες ύλες. Επίσης όπως οι δημόσιες συμβάσεις επιδέχονται αναπροσαρμογή τιμών με βάση την χρονολογική εξέλιξη τους και να μην επιβάλλονται κυρώσεις για καθυστέρηση σε περίπτωση έλλειψης πρώτων υλών που δεν επιτρέπουν την έγκαιρη εκτέλεση καθώς και τον διορισμό διαμεσολαβητή επιχειρήσεων σε περίπτωση ανάγκης αναθεώρησης των όρων των συμβάσεων.
«Είχα και επικοινωνία με το γραφείο του Γενικού Λογιστηρίου, οι οποίοι με διαβεβαίωσαν ότι είδαν με μεγάλη κατανόηση το πρόβλημα, όπως το περιγράψαμε στην επιστολή μας και ότι σε συνεργασία με την Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων, που είναι ο αρμόδιος φορέας που χειρίζεται τις διαφοροποιήσεις επί των συμβάσεων, σε συνεργασία με τους φορείς που προκηρύσσουν τις συμβάσεις, βλέπουν θετικά και προσπαθούν στον βαθμό που μπορούν να μελετούν τις περιπτώσεις αυτές και να είναι βοηθητικοί προς τους προσφοροδότες. Δηλαδή ξεκινώντας από τις ελλιπείς παραδόσεις, δίνουν αυτό το πλεονέκτημα ή ανοχή διότι καταλαβαίνουν και οι ίδιοι ότι ο προσφορδότης δεν φταίει που δε μπορεί να τηρήσει τη δέσμευση και να φέρει συγκεκριμένο αριθμό από ένα προϊόν για παράδειγμα ή καθυστερεί στο χρονοδιάγραμμα λόγω έλλειψης πρώτων υλών. Δείχνουν κατανόηση» αναφέρει ο κύριο Τσιακκής. Αυτό είναι το πρώτο κομμάτι, που αφορά την ομαλή εξέλιξη μιας δουλειάς, τις παραδόσεις κλπ, εξηγεί.
«Το δεύτερο κομμάτι που μας είπαν ότι βλέπουν με κατανόηση είναι το κόστος. Όπως περιγράψαμε και πιο πριν για πολλά πράγματα έχουν αυξηθεί πάρα πολύ τα κόστη και οι τιμές τους σε σχέση με το τι είχε καταθέσει κάποιος στην προσφορά του και βλέπουν και αυτό με κατανόηση.
Ερωτηθείς κατά πόσον έχει υπόψιν του περιπτώσεις κατά τις οποίες έγινε αναπροσαρμογή συμβολαίων, εξέφρασε άγνοια, σημειώνοντας πάντως ότι δεν υπήρξαν ενώπιον του ΚΕΒΕ παράπονα από μέλη, άρα φαίνεται πως όντως υπάρχει κατανόηση για διευθέτηση του ζητήματος.
