Τον κώδωνα του κινδύνου για το απόθεμα αλιευμάτων στη Μεσόγειο αλλά και τα σχέδια της ΕΕ για την αντιστροφή της αρνητικής τάσης αποκαλύπτει με αποκλειστική του συνέντευξη στο ΚΥΠΕ ο αρμόδιος για την αλιεία Επίτροπος Καρμένου Βέλα. Ο Επίτροπος εξηγεί τις προκλήσεις και καλεί όλα τα ενδιαφερόμενα μέλη σε άμεση συνεργασία.
Συγκεκριμένα, κληθείς να σχολιάσει το γεγονός ότι χρόνια τώρα ΜΚΟ και ψαράδες προειδοποιούν για την κατάσταση των αποθεμάτων αλιευμάτων στη Μεσόγειο αλλά και το τι θα κάνει η ΕΕ για να ανατρέψει την κατάσταση, ο Επίτροπος απάντησε: «Τα αποθέματα αλιευμάτων στη Μεσόγειο βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση. Οι επιστήμονες μας προειδοποιούν συνεχώς ότι πάνω από το 90% των αποθεμάτων που έλεγξαν υπεραλιεύονται. Αυτή η μείωση θέτει σε κίνδυνο το μέλλον πάνω από 300.000 ανθρώπων, των οποίων η διαβίωση εξαρτάται από τα αλιεύματα αυτά. Στην Κύπρο μόνο υπάρχουν περίπου 1000 αλιευτικά σκάφη. Η Ελλάδα έχει μια ακτογραμμή 13.000 χιλιόμετρα και έχει έναν από τους μεγαλύτερους αλιευτικούς στόλους στη Μεσόγειο με 15.000 μικρά σκάφη (κάτω των 12 μέτρων) που αποτελούν το 1/5 του συνόλου του στόλου στη Μεσόγειο. Ωστόσο δεν θα έπρεπε να είμαστε μοιρολάτρες. Υπάρχει δυνατότητα ανάκαμψης των Μεσογειακών αποθεμάτων, η οποία είναι ακόμη μεγάλη.
Η ΕΕ εργάζεται για να προστατεύσει το περιβάλλον της Μεσογείου προωθώντας την πράσινη και τη γαλάζια ανάπτυξη μέσω της περιφερειακής συνεργασίας. Ένας πιο βιώσιμος αλιευτικός στόλος θα οδηγήσει σε υγιέστερα αποθέματα αλιευμάτων και περισσότερες δουλειές, καινοτομία και επενδύσεις στη γαλάζια οικονομία. Στην ΕΕ, η δυναμική για δράση στη Μεσόγειο αυξάνεται από τις αρχές του 2016. Συγκαλέσαμε μία σύσκεψη υψηλού επιπέδου για την κατάσταση των αποθεμάτων στην Κατάνια τον Φεβρουάριο του 2016 και μια υπουργική διάσκεψη στις Βρυξέλλες τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου, όπου οι μεσογειακές χώρες συμφώνησαν να αυξήσουν τις προσπάθειες και τη συνεργασία τους για να αποκαταστήσουν τα αποθέματα αλιευμάτων σε υγιή επίπεδα. Τα αποτελέσματα τα οποία έχει επιτύχει η διεθνής επιτροπή για την διατήρηση του τόνου του Ατλαντικού στην προώθηση της ανάκαμψης του γαλαζόπτερου τόνου και το σχέδιο ανάκαμψης για τον ξιφία της Μεσογείου αποδεικνύουν ότι όταν δουλεύουμε μαζί μπορούμε να πετύχουμε να διαχειριστούμε τα αποθέματα προς όφελος όλων των παράκτιων κοινοτήτων. Στο επίπεδο των κρατών μελών πιέζουμε επίσης για την εφαρμογή μιας αναθεωρημένης κοινής πολιτικής για την αλιεία. Πρόσφατα υιοθετήσαμε ένα σχέδιο απορρίψεων ψαριών για ορισμένους τομείς της λεγόμενης βενθικής αλιείας (Δεκέμβριος 2016) και προτείναμε και ένα σχέδιο πολυετούς εφαρμογής για τα μικρή πελαγική αλιεία στην Αδριατική (Μάρτιος 2017)».
Το ΚΥΠΕ ρώτησε τον Επίτροπο Βέλα γιατί η Μεσόγειος απέτυχε ως τώρα να διαχειριστεί την αλιεία αποτελεσματικά: “Η Μεσόγειος Θάλασσα είναι πολύ διαφορετική από τις άλλες θαλάσσιες λεκάνες και η διαχείριση της είναι πολύπλοκη. Διαθέτει μια μεγάλη βιοποικιλότητα και ένα εύθραυστο θαλάσσιο οικοσύστημα, το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπο με το πρόβλημα των χωροκατακτητικών ειδών. Από την άποψη της διαχείρισης της αλιείας, έχουμε ένα μεγάλο αριθμό κοινών αποθεμάτων, μια μεγάλη περιοχή στα διεθνή ύδατα (ανοιχτή θάλασσα) εκτός της εθνικής δικαιοδοσίας, παράκτια κράτη μέλη ή όχι της ΕΕ, καθώς και μια σειρά από διεθνείς οργανισμούς (όπως η Γενική Επιτροπή Αλιείας για τη Μεσόγειο και ICCAT) που συμμετέχουν στη διαχείριση της αλιείας στην περιοχή. Η σύνθεση του στόλου είναι επίσης πολύ διαφορετική από εκείνη των άλλων θαλάσσιων λεκανών. Η συντριπτική πλειοψηφία του στόλου είναι μικρής κλίμακας, με αλιεύματα διαφόρων ειδών και τα σκάφη επιστρέφουν στα λιμάνια κάθε μέρα. Τέλος, υπάρχουν ενδείξεις μιας προοδευτικής επιδείνωσης των οικονομικών επιδόσεων του, με προφανείς συνέπειες για την επιβίωση και την ευημερία των κοινοτήτων αλιέων. Ο μόνος βιώσιμος δρόμος για την προστασία της Μεσογείου, ώστε οι παράκτιες κοινότητες να συνεχίσουν να ευημερούν, είναι η συνεργασία μεταξύ όλων των παράκτιων χωρών γύρω από τη Μεσόγειο Θάλασσα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καταστήσει τη βελτίωση της διαχείρισης των ωκεανών ως κορυφαία προτεραιότητα και αυτό απαιτεί στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τρίτες χώρες και περιφερειακούς οργανισμούς.”
Στις 29-30 Μαρτίου Υπουργοί από κράτη της Μεσογείου θα συναντηθούν στη Μάλτα για να συζητήσουν την κατάσταση της αλιείας στη Μεσόγειο. Ο Επίτροπος, καλείται να απαντήσει σε ό, τι κάνει αυτό το Συνέδριο διαφορετικό, δήλωσε: “Έχουμε συγκαλέσει αυτή την υπουργική διάσκεψη για την αλιεία στη Μεσόγειο όπου θα υπογράφει κοινή δήλωση (η MedFish4Ever) για το μέλλον της αλιείας στη Μεσόγειο. Δεκατρία χρόνια μετά τη δήλωση της Βενετίας, είναι καιρός να καθοριστεί ένα πολιτικό σχέδιο που θα φέρει εις πέρας την αλλαγή. Η Μεσόγειος χρειάζεται μια νέα στρατηγική για τα επόμενα 10-15 χρόνια. Αυτό είναι κοινή ευθύνη όλων των χωρών της Μεσογείου. Με την αποκατάσταση των αποθεμάτων θα εξασφαλίσει επίσης η ανταγωνιστικότητα, η οικονομική ανάπτυξη και οι σταθερές θέσεις εργασίας στον τομέα της αλιείας. Το σχέδιο δράσης για την αειφόρο ανάπτυξη της αλιείας της Μεσογείου θα πρέπει να εγκριθεί σε πολιτικό επίπεδο στη Μάλτα με βάση τις επιστημονικές συστάσεις.
Η Διακήρυξη είναι ένα φιλόδοξο, αλλά ρεαλιστικό έγγραφο που θέτει στόχους και απαιτεί επείγουσα δράση, σύμφωνα με το διεθνές νομικό πλαίσιο, ανά σημαία, ανά το λιμάνι, ανά ακτή και αγορά. Θέλουμε ίσους όρους ανταγωνισμού για όλους τους τύπους αλιείας στη Μεσόγειο. Θέλουμε να βελτιώσουμε την κατάσταση της αλιείας μικρής κλίμακας. Θέλουμε να ενισχυθεί η καταπολέμηση της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας. Θέλουμε να βελτιώσουμε τη συλλογή δεδομένων και την επιστημονική γνώση. Θέλουμε να εφαρμόσουν αποτελεσματικά μέτρα προστασίας. Θέλουμε να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις άλλων ανθρωπίνων δραστηριοτήτων (π.χ. ρύπανση, μεταφορές) επί των αλιευτικών πόρων. Θέλουμε να στηρίξουμε την άμεση και έμμεση απασχόληση στον τομέα της αλιείας και θέλουμε να διαφοροποιήσουμε τις γαλάζιες δραστηριότητες της οικονομίας. Τέλος, θέλουμε επίσης να ενισχύσουμε την αλληλεγγύη σε όλη τη Μεσόγειο και να βοηθήσουμε τις τρίτες χώρες να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και να μεταρρυθμίσουν την πολιτική τους προς όφελος των παράκτιων κοινοτήτων και των αλιέων, με προσφορά τεχνικής βοήθειας για την στοχευμένη ανάπτυξη ικανοτήτων στα παρόχθια κράτη της Νότιας Μεσογείου.”
Καθώς Μεσόγειος διαδραματίζει σημαντικό οικονομικό ρόλο για την παράκτια κράτη της, ο Επίτροπος ερωτηθείς για το τι προτίθεται να κάνει για να συμβιβάσει την προστασία των οικοσυστημάτων και την εκμετάλλευση αυτής της πλούσιας θαλάσσιας και ναυτιλιακής κληρονομιάς της ΕΕ, απάντησε: “Ο ανταγωνισμός για τον θαλάσσιο χώρο – για την προστασία του περιβάλλοντος, της αλιείας, του τουρισμού, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της υδατοκαλλιέργειας και άλλα τονίζει την ανάγκη να γίνει η διαχείριση των υδάτων μας πιο συνεκτική. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ΕΕ έχει θεσπίσει νομοθεσία για τη δημιουργία ενός κοινού πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό στην Ευρώπη. Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός (ΘΧΣ) λειτουργεί πέραν των συνόρων και τους τομείς για να εξασφαλίσει ανθρώπινες δραστηριότητες στη θάλασσα που λαμβάνουν χώρα με ένα αποτελεσματικό, ασφαλές και βιώσιμο τρόπο. Διαθέτει πολλαπλά οφέλη. Για παράδειγμα, μπορεί να μειώσει τις συγκρούσεις μεταξύ των τομέων και να δημιουργήσει συνέργειες. Μπορεί να ενθαρρύνει τις επενδύσεις με τη δημιουργία μια σαφέστερη δέσμη κανόνων, και με τη δημιουργία της προβλεψιμότητας και της διαφάνειας. Μπορεί να αυξήσει τη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των χωρών της ΕΕ για την ανάπτυξη κοινών ενεργειακών δικτύων, λωρίδες ναυτιλίας, των αγωγών, υποβρύχια καλώδια, αλλά και για το σχεδιασμό συνεκτικών δικτύων προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών. Τέλος, μπορεί να προστατεύσει το περιβάλλον, μέσω της έγκαιρης αναγνώρισης των επιπτώσεων και των ευκαιριών για πολλαπλή χρήση του χώρου. Εκτός από την επίβλεψη της εφαρμογής της οδηγίας για τον ΘΧΣ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε ένα μηχανισμό αρωγής για την παροχή διοικητικής και τεχνικής υποστήριξης σε χώρες της ΕΕ κατά την εφαρμογή της. Το έργο διαχειρίζεται ένα δικτυακό τόπο που διαθέτει πληροφορίες σχετικά με τις υφιστάμενες πρακτικές ΘΧΣ, τις διαδικασίες και τα έργα, μια υπηρεσία ερωτήσεων και απαντήσεων, τεχνικές μελέτες και μια υπηρεσία που εστιάζει στις χώρες της ΕΕ. Επιπλέον, η Κομισιόν χρηματοδοτεί διασυνοριακά έργα που έχουν σχεδιαστεί για να διευκολύνουν τη συνεργασία μεταξύ των χωρών της ΕΕ για τη διαχείριση του θαλάσσιου χώρου και, από το 2015, για να υποστηρίξει την εφαρμογή της νομοθεσίας ΘΧΣ.
Τέλος, ο Επίτροπος κλήθηκε να διευκρινίσει πώς πρόκειται να προωθήσει την ατζέντα για καλύτερη διακυβέρνηση των ωκεανών, μετά από τις περσινές ανακοινώσεις της Υπάτης Εκπροσώπου Μογκερίνι. Ο Επίτροπος είπε: Τον Ιανουάριο, παρουσίασα την κοινή ανακοίνωση σχετικά με τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και και ελήφθη από τους συμμετέχοντες βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των θαλάσσιων και τα άλλα ενδιαφερόμενα μέρη εξαιρετικά θετικά. Η Κομισιόν εργάζεται αυτή τη στιγμή με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη πάνω σε αυτή την ατζέντα. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με τους ενδιαφερόμενους φορείς για την προώθηση του διαλόγου σχετικά με τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών η εμπειρία τους είναι πολύτιμη και αξιόλογη. Ωστόσο, η επιτυχής διαχείριση των ωκεανών αποτελεί κοινή ευθύνη και η ΕΕ χρειάζεται τους διεθνείς εταίρους της να συμμετάσχουν στην προσπάθεια. Σε αυτό το πνεύμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα φιλοξενήσει το 4ο του συνέδριο για τους Ωκεανούς στη Μάλτα στις 5-6 Οκτώβρη. Αυτή θα είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για την παγκόσμια κοινότητα να συναντηθεί και να δεσμευτεί για μια ασφαλή, καθαρή και αειφόρο διαχείριση των ωκεανών.
Πηγή: ΚΥΠΕ
