Δίκη Πισπιρίγκου: «Έπρεπε το παιδί να ζήσει, κλαίγαμε όλοι», κατέθεσε ο αναισθησιολόγος του Καραμανδανείου

Σήμερα κατέθεσε ο αναισθησιολόγος του Καραμανδανείου Νοσοκομείου Παίδων Πατρών, Ιωάννης Χασαπόπουλος, ο άνθρωπος που, μετά από υπεράνθρωπη προσπάθεια, κατάφερε να επαναφέρει στη ζωή το παιδί μετά την ανακοπή καρδιάς που υπέστη το απόγευμα της 11ης Απριλίου 2021.

Ο πολύπειρος επιστήμονας θεωρείται από τους πλέον βασικούς μάρτυρες της υπόθεσης στην εξέταση της απόπειρας ανθρωποκτονίας για την οποία κατηγορείται η 34χρονη.

Η κατάθεση του

Την ημέρα εκείνη 11/4 πραγματοποιούσα εφημερία μικτή. Ήταν Κυριακή και είχα ένα τριήμερο εφημερίας. Μικτή εφημερία σημαίνει ότι είσαι στο νοσοκομείο μέχρι το μεσημέρι και μετά συνεχίζεται η εφημερία στο σπίτι ως ετοιμότητα.

Δέχθηκα επείγουσα κλήση να πάω στο νοσοκομείο για επείγον περιστατικό. Μέσα σε 5’, και κυριολεκτώ όταν λέω 5’, γιατί το σπίτι μου είναι δίπλα, βρισκόμουν στον δεύτερο όροφο. Όρμησα μέσα στον θάλαμο και είδα ένα παιδί με ανακοπή. Ήταν νεκρό. Δεν είχε αναπνοή κυκλοφορία, ήταν ωχρό, τα χείλη του μελανά, οι κόρες των ματιών σε διαστολή. Τα χεράκια του ακούνητα και τα δαχτυλάκια του. Οι συνάδελφοι ήδη είχαν ξεκινήσει ΚΑΡΠΑ. Θωρακικές πιέσεις και τεχνητή αναπνοή Αμπού.

Από τη στιγμή που πήγα ανέλαβα την ευθύνη την ομάδας από την κ. Δημητρόπουλου που ήταν με γιατρούς και νοσηλευτές πάνω στο κρεβατάκι του παιδιού. Προχώρησα σε διασωλήνωση και ζήτησα τον απινιδωτή. Συνεχίσαμε ΚΑΡΠΑ δίνοντας ανά τακτά διαστήματα δόσεις αδρεναλίνης.

Δεν μπορώ να περιγράψω την ένταση της στιγμής. Το άγχος, το στρες. Μόνο αν ζήσεις τέτοιο περιστατικό… και πάλι δεν μπορείς να το περιγράψεις. Είναι μια δύσκολη κατάσταση για έναν γιατρό να έχει μπροστά του ένα παιδάκι.

Τότε ρώτησα τους γιατρούς γιατί νοσηλεύεται; Λένε έκανε αναφερόμενους σπασμούς. Ρώτησα αν έκανε συνεχείς σπασμούς, αυτό λέγεται στάτους. Όχι μου λένε. Αλλά ξέρετε ποιο είναι αυτό το παιδί; Είναι της οικογένειας που έχει χάσει αλλά στο παιδιά. Τότε έγινε μια έκρηξη στον εγκέφαλο μου. Πριν λίγες ημέρες είχαμε υποδεχτεί το μικρό αδερφάκι, την Ίριδα.

Λέω αυτό το παιδάκι πρέπει να ζήσει. Κάναμε τεράστια προσπάθεια όλοι. Όλα επαναλαμβανόμενα. Έπρεπε το παιδί να ζήσει!!

Παρακαλούσα το παιδί και της έλεγα: μη φύγεις δε θα πεθάνεις κι εσύ! Είχαν περάσει τρία τέταρτα, τρομερή ώρα. Ήμασταν απελπισμένοι και εξαντλημένοι, θα το αφήναμε το περιστατικό. Τότε είδα στο μόνιτορ μια μικρή ηλεκτρική δραστηριότητα. Και τότε όλοι αναθαρρήσαμε και λέμε να κάτι συμβαίνει!!! Συνεχίζουμε συνεχίζουμε!

Και σε λίγη ώρα ξεκινάει το παιδί να έχει φυσιολογικό καρδιολογικό σφυγμό. Αποκαταστάθηκαν οι σφίξεις η πίεση και επανήλθε το χρώμα στο προσωπάκι της. Και προσπαθούσε να πάρει ανάσα το παιδάκι. Αρχίσαμε να κλαίμε!

Ακόμα και εγώ που είμαι πολύ έμπειρος, 40 χρόνια γιατρός, έκλαιγα! Δεν μπορούσα να κρατηθώ που το παιδί ξαναγύρισε στη ζωή!

Τότε αποφασίσαμε ότι πρέπει να το διακομίσουμε στη Μονάδα Παίδων του Ρίου. Ειδοποιήσαμε το ΕΚΑΒ και ενημέρωσα τους γονείς.

Τότε τους είδα για πρώτη φορά όταν άνοιξε η πόρτα και τους είπα ότι το παιδί θα διακομιστεί. Τους είπα να κάνουν κουράγιο και υπομονή. Εγώ ο ίδιος συνόδευσα το παιδάκι και το παρέδωσα στους συναδέλφους και στον κύριο Ηλιάδη που ήταν εκεί.

Του είπα τι είχαμε κάνει και μετά αποχώρησα. Τότε είδα πάλι τους γονείς έξω από τη μονάδα τους είπα δυο λόγια παρηγοριάς τους είπα να κάνουν κουράγιο κ ότι η κατάσταση είναι ακόμα σοβαρή και πρέπει να δούμε την εξέλιξη της. Αυτή ήταν η δίκη μου παρέμβαση.

Ένταση Κούγια-εισαγγελέα: «Τέτοιες ερωτήσεις περιμένουν τα παπαγαλάκια που είναι εδώ»

ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Η υποξαιμία, αν υπάρχει απόφραξη, μπορεί να οδηγήσει σε ανακοπή. Είναι η κυριότερη αιτία θανάτου σε τέτοια περιστατικά. Όλοι οι ασθενείς που βρίσκονται υπό γενική αναισθησία διασωληνώνονται.
Υπάρχει κάποιο βαλιτσάκι που έχει μαζί του ο αναισθησιολόγος για ανάνηψη;
Ναι έχουμε ένα βαλιτσάκι πρώτων βοηθειών για να έχουμε αυτονομία. Για να έχουμε μαζί μας τα απαραίτητα.

Τι έχει μέσα;
Οτιδήποτε χρειάζεται για αναζωογόνηση. Φάρμακα, καθετήρες, όρους, Αμπού, διαλυτές για τα φάρμακα, οτιδήποτε χρειάζεται. Από φάρμακα έχει όλα τα φάρμακα της επείγουσας. Δηλαδή αδρεναλίνη, ατροπίνη, καρδιοτονωτικά ινότροπα φάρμακα, κορτιζόνες, μπορεί να υπάρχουν κ κατασταλτικά για σπασμούς ηρεμιστικά αναισθητικοί παράγοντες, μυοχαλαρωτικά…

Εσείς γνωρίζετε τι είναι η κεταμίνη;
Φυσικά είναι ένα αναισθησιολογικό κυρίως φάρμακο.

Ποια είναι η λειτουργία του και σε τι δοσολογία χρησιμοποιείται σε παιδιά;
Χρησιμοποιείται και στα παιδιά και στους ενήλικες. Είναι στην αναισθησιολογική φαρέτρα που μπορεί να επιλέξει ο κάθε αναισθησιολόγος ανάλογα την περίπτωση. Είναι για χειρουργική αναισθησία δλδ σε αναισθησία ώστε να μην αντιδρά ο ασθενής. Η κεταμίνη έχει κάποια ειδικά χαρακτηριστικά: εκτός από αν αισθητική δράση έχει πολύ ισχυρή αναλγητική δράση.

Υπήρχε αυτό το φάρμακο στο βαλιτσάκι σας;
Ναι υπάρχει όπως και αλλά αναισθητικά.

Χρησιμοποιήθηκε από εσάς εκείνη την ώρα της ανάνηψης;
Όχι! Δεν χρησιμοποιήθηκε και δεν υπήρχε και λόγος! Το παιδί ήταν νεκρό! Δεν υπήρχε λόγος να δοθεί κατασταλτικός παράγοντας! Όταν η Τζωρτζίνα επανήλθε και άρχισε να έχει αντανακλαστικά, τότε της έδωσα ένα φάρμακο για να διακομιστεί, ένα κατασταλτικό κ ένα μυοχαλαρωτικό για να μπορεί να ανέχεται τον σωλήνα και να μην αντιδρά για να είναι ήσυχη.

Αν ένας γιατρός κρίνει ότι πρέπει να χορηγήσει κεταμίνη σε παιδί τέτοιες ηλικίας ποια είναι η ενδεδειγμένη ποσότητα;
Έχει να κάνει με την ηλικία και το βάρος του παιδιού. Επιλέγεις το φάρμακο ανάλογα με το τι θες να πετύχεις. Αν θες χειρουργικό βάθος αναισθησίας θα χρησιμοποιήσει ανάλογη ποσότητα. Τα φάρμακα μας δεν είναι θεραπευτικά, θέλουμε να πετύχουμε αποτέλεσμα αναισθησίας δλδ να μπορεί ο ασθενής να υποστεί τα επώδυνα της εγχείρησης χωρίς να αντιδρά. Η κεταμίνη δίνεται ανάλογα με το βάρος και με το είδος της επέμβασης που θα υποστεί ο ασθενής.

Σε αυτό το παιδί ποια θα ήταν η δόση;
Η κεταμινη έχει μια μοναδικότητα. Μπορεί να δοθεί από διάφορες οδούς: από το στόμα, από τη μύτη, ενδομυϊκά, ενδοφλέβια. Θα την έδινα από τη μύτη αν ήθελα να κάνω στο παιδί προ- νάρκωση, δλδ να το ηρεμήσω για να πάει στο χειρουργείο. Αν επιλέξω να κοιμίσω το παιδί θα τη δώσω ενδοφλέβια για να έχω γρήγορο αποτέλεσμα. Στην περίπτωση που το δώσεις ενδοφλέβια η δόση είναι 1-2 mg ανά κιλό βάρος. Ενδομυϊκά 5-8 mg ανά κιλό βάρους. Από το γαστρεντερικό οι δόσεις θα είναι πολύ μεγαλύτερες γιατί εξουδετερώνεται ο μηχανισμός του φαρμάκου. Πάντα όμως οι δόσεις είναι ασφαλείας. Δηλαδή αν χορηγήσεις πολύ μεγαλύτερη δόση, αν ο ασθενής βρίσκεται σε γιατρό, δε θα πάθει τίποτα, άντε να κοιμηθεί λίγο περισσότερο.

Θέλω να μου πείτε πως λειτουργούν πι ουσίες που δίνουμε στον οργανισμό κατά τη διάρκεια της ανάνηψης, αν ανιχνεύονται μετά και με ποιες εξετάσεις; Υπάρχουν εξετάσεις που βρίσκουν στη συνέχεια, είτε νεκρός είτε ζωντανός, τι ουσίες δόθηκαν;
Γενικά για την κατανομή την απορρόφηση και την εξουδετέρωση των φαρμάκων η επιστήμη που ασχολείται είναι η φαρμακολογία. Στα προσπέκτους των φαρμάκων αναφέρονται κάποια στοιχεία για το πως δρουν και πως εξουδετερώνονται. Όλα τα φάρμακα ακολουθούν μια οδό μεταβολισμού και τα όργανα που συμμετέχουν σε αυτό είναι το έντερο και το συκώτι, οι νεφροί και η χολή. Έτσι μπορούν να προσδιοριστούν τα φάρμακα αυτά ή οι μεταβολίτες τους. Αν το περιστατικό επιβιώσει μετά την ανακοπή, θα έχει μεταβολισμό άρα θα βρούμε και μεταβολίτες. Αν δεν επιβιώσει δε θα βρούμε μεταβολίτες, αλλά στο αίμα του θα δούμε το ίδιο το φάρμακο. Αν το περιστατικό δεν επιβιώσει δε θα έχουμε μεταβολίτες γιατί δε θα πηγαίνει η ουσία στα όργανα αυτά.

Θυμάστε κάτι αξιοσημείωτο όταν μπήκατε στον θάλαμο κ είδατε το παιδί;
Ένα νεκρό παιδί. Χλωμό και με μελανά άκρα. Αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι ότι το στόμα του παιδιού ήταν γεμάτο με σάλια! Αυτό δημιούργησε δυσκολία στη διασωλήνωση. Μας εμπόδιζαν οι πολλές εκκρίσεις, πολλά σάλια. Δεν ξέρω τι είχε προηγηθεί….

Γνωρίζετε να μας πείτε τι σημαίνει η απώλεια ούρων που είδε η νοσηλεύτρια. Σε πόσο χρόνο μπορεί να έμεινε το παιδί νεκρό για να προκληθεί αυτή η απώλεια ούρων;
Η απώλεια ούρων μπορεί να έχουμε σε κάθε περιστατικό με απώλεια συνείδησης. Ακόμα και στη λιποθυμία. Όταν υπάρχει απώλεια συνείδησης εχουμε ταυτόχρονα και απώλεια ούρων.
Μας είπατε ότι η προσπάθεια ανάνηψης κράτησε περίπου 50 λεπτά. Αυτός ο χρόνος έχει κάποια σύνδεση με το πόση ώρα πριν ο ασθενής ήταν χωρίς λειτουργία της καρδιάς;
Όσο περνάει ο χρόνος είναι επιβαρυντικό. Μετά τα δέκα λεπτά δυσκολεύει πάρα πολύ η επαναφορά της καρδιάς. Κάθε λεπτό που περνάει μετά τα 10’ μειώνεται κατά 10% η πιθανότητα να πάρει μπροστά η καρδιά. Δηλαδή στα 20’ οι πιθανότητες εξαντλούνται και στα 30’ μηδενίζονται. Εμείς κάναμε υπεράνθρωπη προσπάθεια να πάρει μπροστά η καρδιά!

Θυμάστε πότε τελείωσε η ανάνηψη και άρχισε να έχει σφυγμό;
Δεν κοιτούσαμε ρολόγια… δεν μπορώ να πω με ακρίβεια…

ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ

Κάνατε 55’ ΚΑΡΠΑ. Σε μια υγιή καρδιά ενός 8χρονου παιδιού, το πρωτόκολλο της ΚΑΡΠΑ πόση ώρα διαρκεί;

Σε ένα περιστατικό εντός του νοσοκομείου πρέπει να προσπαθήσουμε περισσότερο. Σε ένα παιδί πρέπει να προσπαθήσουμε περισσότερο. Δεν υπάρχει πρωτόκολλο συγκεκριμένο που να λέει πότε να σταματήσουμε. Σπάνια υπάρχουν περιστατικά ότι κάποιος επιβίωσε ακόμη και μετά από 2 ώρες, υπάρχουν τέτοια, είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε μέχρι εξαντλήσεως κάθε πιθανότητας.

Η νοσηλεύτρια που είδε πρώτη το παιδί μας είπε ότι το παιδί ήταν στη μέση του κρεβατιού με απώλεια ούρων και ωχρό. Αυτή η μετακίνηση του παιδιού προς τα κάτω μπορεί να εξηγηθεί; Γιατί το παιδί είχε ρινικό οξυγόνο κ ήταν στην πάνω πλευρά του κρεβατιού.

Δεν μπορώ να το εξηγήσω ιατρικά. Πριν από κάποια καρδιακή ανακοπή υπάρχουν πρόδρομα σημεία. Σχεδόν ποτέ δεν έχω ακούσει κάποιο περιστατικό τόσο αιφνίδιο για να πεθάνει σε κλάσματα δευτερολέπτου. Αυτά τα πρόδρομα σημάδια είναι ορατά σε κάποιον που βρίσκεται δίπλα στο παιδί. Το παιδί δεν ξέρουμε πως αντέδρασε. Η μητέρα θα μας περιγράψει τι συνέβη που ήταν η μοναδική που βρισκόταν δίπλα του. Τι έκανε το παιδί; Είχε άγχος θανάτου; Είχε σπασμούς; Δεν το ξέρουμε.

Η μητέρα περιγράφει «ξύπνησε κάνοντας έναν ήχο, προσήλωσε τα μάτια και έκανε τινάγματα άκρων». Αυτή η περιγράφει που εμπίπτει από όσα μας είπατε;
Πραγματικά δεν μπορώ να το εξηγήσω. Δεν μπορώ να εξηγήσω αυτά που περιγράφει η μητέρα. Δεν μου φαίνονται ιατρικά. Δεν ξέρω πως αλλιώς να το πω. Δεν έχω δει τέτοιου είδους θάνατο. Συγνώμη που θα το πω αλλά όλο αυτό μου φαίνεται λίγο… θεατρικό!

Είπατε ότι η υποξαιμία οδηγεί σε ανακοπή. Περιγράψτε μας τον μηχανισμό που δημιουργεί υποξαιμία και σε τι μέγεθος. Το ρωτώ γιατί οι γιατροί είχαν υποψία εισρόφησης από σάλιο που ίσως να ξεκινούσε βρογχοπνευμονία. Μπορεί να δημιουργηθεί υποξαιμία από σάλια και να φτάσουμε σε μια τέτοια ανακοπή;

Αν υπήρχε μια λοίμωξη σοβαρή, ναι θα μπορούσε.

Ενώ το παιδί ήταν με αντιβίωση, είχε κάνει εισπνεόμενα και ήταν σε ρινικό οξυγόνο, αυτή η λοίμωξη δεν θα ήταν σε καταστολή; Με την αντιμετώπιση των γιατρών δε θα είχαν αρχίσει να υποχωρούν τα συμπτώματα που θα οδηγούσαν στην υποξαιμία;

Για να κάνει υποξαιμία πρέπει να είναι μια πάρα πολύ σοβαρή λοίμωξη. Δε θα κάνει υποξαιμία τη μια και μετά να βελτιώνεται. Θα έπρεπε να ήταν σταθερή. Αυτό το… σκαμπανέβασμα είναι λίγο περίεργο. Δλδ από τη μια έχεις κανονικό οξυγόνο και μετά ξαφνικά δεν έχεις… δεν μπορώ να εικάσω πράγματα γιατί δεν γνωρίζω…

Όλη την ημέρα ο κορεσμός του οξυγόνου ήταν 99 και 100%. Θα μπορούσε να είχε τέτοια υποξαιμία;

Φυσικά και όχι…

Κούγιας (γελώντας) μα είχε μάσκα οξυγόνου! Τι είναι αυτά; Τέτοια ερώτηση δείχνει προκατάληψη!

Πρόεδρος: Κύριε Κούγια τι είναι αυτά;! Τι είναι αυτά;

Κούγιας: Από πλευράς δικαστών και εισαγγελέων γίνονται όργια. Αυτά τα παπαγαλάκια που βλέπετε εδώ θα γράψουν όργια! Τι επιδιώκετε κύρια πρόεδρε; Αυτά εδώ τα παπαγαλάκια που βλέπετε εδώ να πουν καλά λόγια για εσάς;!

Πρόεδρος: τι εννοείτε κύριε Κούγια;! Τι είναι αυτά που λέτε;! Τι είναι αυτά;!

Κούγιας: την ερώτηση που κάνει δεν έπρεπε να την κάνει καθόλου! Θα το δούμε σε λίγο… τι είναι αυτά που ρωτιούνται

Πρόεδρος: δεν έχετε τον λόγο! Παρεμβαίνατε στη διαδικασία αντιδικονομικά! Μέσα στο ακροατήριο δεν θα γελάει κανείς όταν μιλάει κάποιος δε θα γελάει κανείς!

Κούγιας: μη μου χτυπάτε εμένα το χέρι! Εμένα μου χτυπάτε το χέρι;! Έχω πρόβλημα με την κυρία εισαγγελέα! Όταν εδώ έχουμε θεσμικό ρόλο και με τις ερωτήσεις μας δεν βοηθάμε τη διαδικασία και ρωτάμε μόνο ότι μπορεί να δημιουργήσει σκέψεις εναντίον της κατηγορούμενης, τότε έχουμε προκατάληψη!

Πρόεδρος: εδώ ρωτάμε τα πάντα και σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται οι ερωτήσεις της εισαγγελέως. Συνεχίστε κυρία εισαγγελέα…

Εισαγγελέας: το παιδί εκείνη την ημέρα είχε 100% οξυγόνο και ήταν σε αγωγή αντιβίωσης και είχε ρινικό οξυγόνο στα δυο λίτρα. Ένας τέτοιος ασθενής που δεν έχει αναπνευστική δυσχέρεια, πως θα μπορούσε να του προκληθεί υποξαιμία για να φτάσουμε σε ανακοπή;

Κούγιας: να συμπληρώσω κάτι;

Εισαγγελέας: όχι κύριε συνήγορε! Να την κάνετε εσείς την ερώτηση μετά! Πως μπορεί να προκληθεί υποξαιμία κύριε μάρτυρα με αυτήν την εικόνα για να φτάσουμε σε ανακοπή;

Μάρτυρας: δεν μπορώ να το γνωρίζω αυτό.

• Αν η καρδιά του παιδιού είχε κάποιο πρόβλημα αυτό θα δυσκόλευε τη διαδικασία ανάνηψης;
• Ναι. Αν είχε καρδιολογική πάθηση σοβαρή η καρδιά μπορεί να μην έπαιρνε μπροστά καθόλου. Η αν έπαιρνε μπροστά θα βλέπαμε προβλήματα. Αρρυθμίες, όχι καλή πίεση κτλ
• Η υποξαιμία που οδηγεί σε ανακοπή είναι αιφνίδιο; Δλδ από εκεί που έχουμε φυσιολογικό σφυγμό ενώ το παιδί κοιμάται θα πέφταμε κατευθείαν στο μηδέν;
• Ιατρικά αυτό δεν μπορώ να το εξηγήσω!
• Η χορήγηση κεταμίνης από άνθρωπο που δεν είναι γιατρός τι μπορεί να προκαλέσει σε έναν οργανισμό;
• Ανακοπή. Όλα τα κατασταλτικά μπορούν να προκαλέσουν καταστολή αναπνοής και μετά υποξαιμία και τελικά καρδιακή ανακοπή. Η κεταμίνη είναι ένα τέτοιο φάρμακο.

ΣΥΝΕΔΡΟΣ

• θα μπορούσατε να επιλέξετε την κεταμίνη όταν το παιδί ανέκτησε την καρδιακή του λειτουργία;
• Όχι. Δεν ενδείκνυται.
• Αν κάποιος άλλος επέλεγε την κεταμίνη για να ανεχθεί το παιδί τον σωλήνα, ποιες δόσεις θα χρησιμοποιούσε;
• Το ερέθισμα του σωλήνα είναι πολύ επώδυνο και έντονο. Οπότε το βάθος που θα επιδιώξει ο γιατρός να έχει είναι το χειρουργικό βάθος της αναισθησίας. Στην ίδια δόση δηλαδή με αναισθησία.
• Η εικόνα που περιγράφουν όσοι είδα το παιδί, μπορεί να συσχετιστεί με το πόσο χρόνο πριν επήλθε η ανακοπή; Και αν ναι το διάστημα είναι αυτό;
• Δεν μπορούμε απόλυτα να το προσδιορίσουμε αυτό. Συνήθως είναι 3’ με 5’.

ΕΝΟΡΚΟΣ

• η κεταμίνη είναι μόνο σε υγρή μορφή; ή και σε στερεά;
• Σε υγρή μόνο.
• Είστε τόσα χρόνια αναισθησιολόγος. Έχετε συναντήσει ξανά περιστατικό τέτοιας ηλικίας που να παίρνει η ανάληψη τόση ώρα;
• Όχι, ποτέ!
• Πόση ώρα παίρνει η καρδιά σε τέτοια ηλικία για να επανέλθει;
• Δεν έχω αντιμετωπίσει ποτέ ξανά τέτοιο περαστικό