Ο οίκος αξιολόγησης Fitch έγινε ο δεύτερος οίκος μετά τον Standard and Poor’s που αναβαθμίζει την Κύπρο στην επενδυτική κατηγορία. Ο οίκος αναβάθμισε χθες βράδυ την μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα της κυπριακής οικονομίας κατά μία βαθμίδα στο ΒΒΒ- από το ΒΒ+ αναθέτοντας σταθερή προοπτική.
Ο Fitch διατηρούσε την κυπριακή αξιολόγηση στην κατηγορία σκουπίδια από τον Ιούνιο του 2012.
Στο αιτιολογικό της αξιολόγησης, ο οίκος επικαλείται τα αυξημένα κρατικά έσοδα που σε συνδυασμό με την συνετή δημοσιονομική πολιτική διατηρούν υψηλά δημοσιονομικά πλεονάσματα, την ισχυρή οικονομική ανάπτυξη, την πτωτική πορεία του δημοσίου χρέους, καθώς και τα αποφασιστικά βήματα που έγιναν για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων (ΜΕΧ), σημειώνοντας ωστόσο πως η ποιότητα των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών παραμένει αδύναμη.
«Η Κύπρος επωφελείται από ισχυρή οικονομική ανάκαμψη με το πραγματικό ΑΕΠ να φτάνει στα προς της κρίσης επίπεδα», σημειώνει ο Fitch, ο οποίος εκτιμά πως η οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 4% το 2018 και 3,8% το 2019, ενισχυμένη από μεγάλα κατασκευαστικά έργα που χρηματοδοτούνται από το εξωτερικό, τον τουρισμό και ισχυρή ιδιωτική κατανάλωση.
Σύμφωνα με τον Fitch, τα ισχυρά κρατικά έσοδα και η συνετή δημοσιονομική πολιτική σημαίνουν ότι η Κύπρος θα καταγράψει δημοσιονομικό πλεόνασμα 2,7% του ΑΕΠ το 2019, σε σύγκριση με τον στόχο του 1,8% στο επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας του 2018.
Ο οίκος αναμένει ότι τα δημοσιονομικά πλεονάσματα θα παραμείνουν υψηλά στο 2,4% και 2,2% το 2019 και το 2020 αντίστοιχα σε σύγκριση με 3,1% και 2,9% που ήταν στόχος του στο προσχέδιο προϋπολογισμού για το 2019.
«Η ισχυρή οικονομική ανάπτυξη θα ενισχύσει τα δημόσια έσοδα, ενώ το πάγωμα των προσλήψεων και οι συλλογικές συμφωνίες (στον ευρύτερο δημόσιο τομέα) είναι πιθανόν να περιορίσουν την αύξηση του κρατικού μισθολογίου», εκτιμά ο οίκος.
Ο Fitch θεωρεί πως το ακαθάριστο δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ θα διατηρηθεί σε σταθερά πτωτική τροχιά, παρά την αναμενόμενη μεμονωμένη αύξησή του το 2018, λόγω της έκδοσης κρατικών ομολόγων €3,19 δις, που αντιστοιχεί στο 15,5% του ΑΕΠ για τη διευκόλυνση της εξαγοράς του Συνεργατισμού από την Ελληνική Τράπεζα, ενέργεια που θα αυξήσει την αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ στο 104,4% από 95,7% το 2017.
«Ωστόσο, αναμένουμε ότι τα μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα, η ισχυρή ανάπτυξη και τα περιορισμένα ονομαστικά επιτόκια θα περιορίσουν την αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ στο 70% μέχρι το 2027», προσθέτει ο οίκος.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Fitch, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα διευρυνθεί στο 6,7% του ΑΕΠ το 2019 και στο 7,2% το 2019 σε σύγκριση με τον μέσο όρο της βαθμίδας «ΒΒΒ» που είναι το 1,6%, καθώς η ισχυρή εγχώρια ζήτηση, ιδιαίτερα στον κατασκευαστικό τομέα, τροφοδοτεί τις εισαγωγές.
Για τον τραπεζικό τομέα, ο οίκος σημειώνει ότι η αναλογία των ΜΕΧ υποχώρησε στο 40,3% των συνολικών δανείων ο πρώτο εξάμηνο του 2018 από 44% στο τέλος του 2017, υποβοηθούμενη εν μέρει από την τιτλοποίηση ΜΕΧ ύψους €2,7 δισεκατομμυρίων από την Τράπεζα Κύπρου, που τελεί υπό την έγκριση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Παράλληλα, σημειώνει ότι η εξαγορά των καλών περιουσιακών στοιχείων της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας (ΣΚΤ) από την Ελληνική Τράπεζα και η μεταφορά των ΜΕΧ της ΣΚΤ ύψους €5,5 δις στον φορέα διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων εκτιμάται ότι θα μειώσει περαιτέρω τα ΜΕΧ στο 30% τον Σεπτέμβριο του 2018.
«Αυτό», επισημαίνει ο Fitch, «θα υποστηρίξει τη σημαντική μείωση των έκτακτων ενδεχόμενων υποχρεώσεων, που προκύπτουν από τον τραπεζικό τομέα, παρόλο που αυτές παραμένουν μεγάλες».
Χαρακτηρίζει επίσης αποφασιστικά τα μέτρα που λήφθηκαν από την Κυβέρνηση αναφορικά με την μείωση των συσσωρευμένων προβλημάτων στον τραπεζικό τομέα. Ειδικότερα, αναφέρεται στην θέσπιση των νομοθετικών τροποποιήσεων για τη διευκόλυνση της τιτλοποίησης και πώλησης δανείων, την ενίσχυση των εργαλείων για τις εκποιήσεις και την αφερεγγυότητα.
Αναφέρεται επίσης στην πρόθεση της Κυβέρνησης για την εφαρμογή του σχεδίου ΕΣΤΙΑ για μη εξυπηρετούμενους δανειολήπτες τον Ιανουάριο του 2019, που θα υποβοηθήσει τις αναδιαρθρώσεις δανείων με κρατική χορηγία ως κίνητρο για την αποπληρωμή δανείων.
Σημειώνει ωστόσο ότι μέχρι τώρα η χρήση των εργαλείων για τις εκποιήσεις ήταν αμελητέα και ο βαθμός υλοποίησης του σχεδίου και η εφαρμογή του νέου νομοθετικού πακέτου παραμένει αβέβαια.
Ο Fitch επισημαίνει ακόμη ότι πρόσθετα δημοσιονομικά έξοδα μπορεί να προκύψουν από την ενεργοποίηση του σχεδίου εγγύησης περιουσιακών στοιχείων, που καλύπτουν μη αναμενόμενες απώλειες δανείων της ΣΚΤ ύψους €2,6 δις που αποκτήθηκαν από την Ελληνική Τράπεζα, στο πλαίσιο της συναλλαγής για την μεταφορά της καλής ΣΚΤ.
Εκτιμά ότι το αυξημένο κόστος για την Κυβέρνηση λόγω της κρατικής χορηγίας που σχετίζεται με το ΕΣΤΙΑ και του αυξημένου κόστους εξυπηρέτησης του χρέους μετά την κρατική στήριξη στην ΣΚΤ αποτιμάται στο 0,5% του ΑΕΠ, προσθέτοντας ότι αυτό έχει περιληφθεί στις προβλέψεις του οίκου.
Αδύναμη ποιότητα στοιχείων ενεργητικού στις τράπεζες
Ο οίκος θεωρεί πως η πολύ αδύναμη ποιότητα των στοιχείων ενεργητικών των τραπεζών και οι υψηλές ΜΕΧ συνεχίζουν να επιβαρύνουν τις νέες δανειοδοτήσεις και την κερδοφορία.
Η εξαγορά της ΣΚΤ από την Ελληνική, θεωρεί ο Fitch, θα οδηγήσει σε περαιτέρω συγκέντρωση του τραπεζικού τομέα μεταξύ των δύο μεγάλων τραπεζών, με τα συνολικά περιουσιακά στοιχεία να αντιστοιχούν στο 336% του ΑΕΠ στο τέλος του πρώτου μισού του 2018 σε σύγκριση με 352% στο τέλος του 2017.
Τα μη εξασφαλισμένα δάνεια για την Τράπεζα Κύπρου και την Ελληνική θα υποχωρήσουν στα €3,8 δις μετά την συναλλαγή της ΣΚΤ και την πώληση δανείων της Τράπεζας Κύπρου, αλλά θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κεφαλαιακό έλλειμμα, αν αποκρυσταλλωθούν απώλειες και πραγματοποιηθούν υψηλότερες από τις αναμενόμενες απομειώσεις στις αξίες των εξασφαλίσεων, προσθέτει.
«Αυτό το επίπεδο των μη εξασφαλισμένων ΜΕΧ είναι σημαντικό σε σχέση με τα κύρια κεφάλαια κατηγορίας 1 των τραπεζών, υπογραμμίζοντας την ευπάθειά τους σε κλυδωνισμούς στα στοιχεία ενεργητικού», τονίζει ο οίκος.
Σύμφωνα με τον οίκο το χρέος του ιδιωτικού τομέα και τα ΜΕΧ παραμένουν υψηλά στο 226% και 97% του ΑΕΠ αντίστοιχα και περιορίζουν την πιστωτική επέκταση.
Το χρέος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων ανέρχεται στο 105% και 121% του ΑΕΠ αντίστοιχα, σύμφωνα με τον Fitch, ενώ μεγάλο μέρος της πρόσφατης μείωσης του χρέους προήλθε κυρίως από την υψηλή ανάπτυξη, τις ανταλλαγές ακινήτων έναντι χρέους, τις διαγραφές δανείων αντί από τις αποπληρωμές δανείων.
Αναμένουμε ότι η απομόχλευση του ιδιωτικού τομέα θα επιταχυνθεί λόγω της εφαρμογής των νομοθετικών μεταρρυθμίσεων, της βελτίωσης των εσόδων και της ανάκαμψης των τιμών των ακινήτων, που θα υποβοηθήσουν τις αποπληρωμές χρέους, σημειώνει.
Εκτιμά ωστόσο ότι η οικονομική ανάπτυξη είναι πιθανόν να παραμείνει ανθεκτική σε μια ταχύτερη μείωση των ΜΕΧ, καθώς οι αυξανόμενοι μισθοί, μια δυναμική αγορά εργασίας και οι υψηλές αποταμιεύσεις των νοικοκυριών θα βοηθήσουν στη διατήρηση του διαθέσιμου εισοδήματος και της ομαλής κατανάλωσης.
Τέλος, οίκος σημειώνει ότι η ευελιξία χρηματοδότησης της Κύπρου έχει βελτιωθεί σημαντικά μετά την έξοδο της χώρας από το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής τον Μάρτιο του 2016. Αναφέρεται στην βελτιωμένη πρόσβαση στις αγοράς με την έκδοση ευρωπαϊκών ομολόγων τον Ιούνιο του 2017 και τον Σεπτέμβριο του 2018, καθώς και τη συσσώρευση ενός μεγάλου αποθεματικού ρευστών διαθεσίμων που αντιστοιχεί στο 11% του ΑΕΠ και καλύπτει τις μικτές χρηματοδοτικές ανάγκες για τους επόμενους εννέα μήνες.
Πηγή: ΚΥΠΕ
