Ανοικτή επιστολή από τον πατέρα παιδιού που βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού – Το παράπονο του από το κράτος και η χρονοτριβή τεσσάρων ετών
Αναφέρεται σε χρονοτριβή στο να του παραδοθούν αντίγραφα των προσωπικών δεδομένων του παιδιού του και εκφράζει δημοσίως το παράπονο του. «Το κράτος είναι υπόχρεο να στηρίζει και να διαφυλάσσει την διαφάνεια και να δίνει ανεξαιρέτως σε όλους τους πολίτες του (αν ζητηθεί από αυτούς), γραπτές ενημερώσεις για όλες τις υπηρεσίες που τους παρέχει, και το ΥΠΑΝ δεν μπορεί να εξαιρείται από αυτόν τον κανόνα» αναφέρει μεταξύ άλλων και αναπτύσσοντας το ζήτημα ο πατέρας.
Αυτούσια η επιστολή του:
Είμαι πατέρας παιδιού με ειδικές ανάγκες που βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού και φοιτά στην Γ΄τάξη του δημοτικού σε σχολείο στην επαρχία Λευκωσίας. Ο λόγος που σας γράφω αυτή την επιστολή είναι για να εκφράσω δημόσια το παράπονο μου για την απαράδεκτη χρονοτριβή τεσσάρων ετών, αλλά και την άρνηση του ΥΠΑΝ, κατά παράβαση του Ευρωπαϊκού Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ) (ΕΕ) 2016/679, να μου παραδώσει συγκεκριμένα αντίγραφα των προσωπικών δεδομένων του παιδιού μου. Τα αρχεία αυτά, αρχειοθετούνται στο ΥΠΑΝ και η Επαρχιακή Επιτροπή Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΕΕΕΑΕ) Λευκωσίας τα επεξεργάζεται για να βγάλει αποφάσεις για το ειδικό πρόγραμμα εκπαίδευσης του παιδιού μου. Αντίστοιχος φάκελος αρχειοθετείται και στο σχολείο με αλλά αρχεία όπως τα Ατομικά Προγράμματα Εκπαίδευσης (Α.Π.Ε.), δελτία προόδου, Ετήσια Συμπερασματική Έκθεση Προόδου και αξιολογήσεις. Το αρχικό αίτημα μου στο ΥΠΑΝ για να μου παραδώσει αντίγραφα όλων των προσωπικών δεδομένων του παιδιού μου, που αρχειοθετούνται στο Υπουργείο, εκκρεμεί από τον Ιούλιο 2019 και αντίστοιχα το αίτημα μου για αντίγραφα ολοκλήρου του φακέλου που αρχειοθετείται στο σχολείο εκκρεμεί από τον Σεπτέμβριο 2022. Η άρνηση του ΥΠΑΝ να μου παραδώσει όλα τα αντίγραφα των προσωπικών δεδομένων του παιδιού μου κατά παράβαση του ΓΚΠΔ είναι διαχρονική και κατά επανάληψη, αγνοώντας όλα τα πολλαπλά αιτήματα μου, τις γραπτές παρεμβάσεις της Επίτροπου Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και της Επίτροπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, και μέχρι σήμερα που γραφώ αυτή την επιστολή δεν έχω λάβει αντίγραφα των ζητουμένων αρχείων.
Στης 5 Οκτώβριου 2022, μετά από γραπτή καταγγελία που έκανα το Ιούνιο 2022 στη Επίτροπο Προσωπικών Δεδομένων, κυρία Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαΐδου για την άρνηση του ΥΠΑΝ να μου δώσει τα προσωπικά αρχεία του παιδιού μου, η ΕΕΕΑΕ με κάλεσε και είχα συνάντηση στο ΥΠΑΝ με αξιωματούχο της, που είχε αναλάβει το ρολό της «μανούλας» διαβάζοντας μου το περιεχόμενο του προσωπικού φακέλου του παιδιού μου (χωρίς να μπορώ να αγγίξω τα έγραφα αυτά λες και ήμουν κανένας λεπρός και θα τα μόλυνα με τα χέρια μου) σε αντίθεση με το ζητούμενο που ήταν να μου δοθούν αντίγραφα των αρχείων του φακέλου όπως προνοεί ο ΓΚΠΔ. Στην συνάντηση η αξιωματούχος της ΕΕΕΑΕ με ενημέρωσε ότι στο φάκελο του παιδιού μου υπάρχει απόφαση της ΕΕΕΑΕ για μείωση του αριθμού των μαθητών στην τάξη αλλά και των ωρών της δασκάλας της τάξης για να έχει την ευχέρεια να προετοιμάζετε για το εκπαιδευτικό πλαίσιο του παιδιού μου εν ώρα ένταξης. Αυτή η απόφαση ποτέ δεν μου κοινοποιήθηκε και εκκρεμεί η υλοποίηση της για περισσότερο από ένα χρόνο. Επιπρόσθετα, η αξιωματούχος με ενημέρωσε ότι όταν η μέση εκπαίδευση ανάλαβε την διοίκηση της ΕΕΕΑΕ (η διοίκηση της ΕΕΕΑΕ εναλλάσσετε μεταξύ Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης από ότι έχω καταλάβει), βρήκε 900 ανεξέταστες εκκρεμούσες υποθέσεις παιδιών με ειδικές ανάγκες που είχε αφήσει η προηγουμένη υπηρεσία (η δημοτική εκπαίδευση). Επίσης υπήρχαν 50 παραπομπές παιδιών για εξέταση των ειδικών τους αναγκών που εκκρεμούν τα τελευταία 3 χρονιά και η φετινή χρονιά τους (2022-2023) θα ήταν η τελευταία γιατί θα αποφοιτούσαν από το λύκειο. Αυτό το γεγονός λέχθηκε από την αξιωματούχο για να μου εξηγήσει την αδυναμία του υφιστάμενου περιορισμένου προσωπικού να αξιολογήσει σωστά τις ειδικές ανάγκες των παιδιών και που είναι και ο λόγος που αυτές εξετάζονται με συνοπτικές διαδικασίες (και όχι επί της ουσίας), συμπεριλαμβανομένης και του δικού μου παιδιού διαχρονικά. Όπως ανάφερε η αξιωματούχος, αν η ΕΕΕΑΕ έδινε την αρμόζουσα σημασία στην κάθε υπόθεση του κάθε παιδιού με ειδικές ανάγκες, λόγο της έλλειψης προσωπικού θα μένανε όλες οι υποθέσεις ανεξέταστες. Ίσως να πρέπει και εγώ να περιμένω να τελειώσει το παιδί μου το Δημοτικό για να γίνει η μείωση του αριθμού των παιδιών της τάξης του και να υλοποιηθεί η απόφαση της ΕΕΕΑΕ. Ποιο όμως από αυτά τα 900 παιδιά είναι το δικό σας παιδί; Τι έγινε με τα 50 παιδιά που είχαν παραπεμφθεί για εξέταση των ειδικών αναγκών τους τα τελευταία τρία χρόνια; Έστειλε το ΥΠΑΝ στους γονείς αυτών των παιδιών την εξασέλιδη τυποποιημένη και εμπεριστατωμένη και σωστά αιτιολογημένη έκθεση των ειδικών αναγκών τους και πως αυτές εξυπηρετούνται όπως προνοεί η νομοθεσία; Με αυτήν την προσέγγιση των συνοπτικών διαδικασιών που διαχρονικά ακολουθά το ΥΠΑΝ, δεν αφήνει περιθώριο για να αναγνωριστούν εξατομικευμένα οι ιδιαίτερες ειδικές ανάγκες του κάθε παιδιού ξεχωριστά. Φυσικό επακόλουθο, είναι το ΥΠΑΝ να μπορεί να προσφέρει μόνο γενικευμένες εύλογες προσαρμογές στα παιδιά με ειδικές ανάγκες, σε αντίθεση με τις προβλεπόμενες από την νομοθεσία εξατομικευμένες εύλογες προσαρμογές, για εξυπηρέτηση των ατομικών ιδιαίτερων ειδικών αναγκών του κάθε παιδιού ξεχωριστά. Αποτέλεσμα αυτής της ΔΙΑΚΡΙΣΗΣ του να μην έχουν τα παιδιά με ειδικές ανάγκες τις αρμόζουσες εξατομικευμένες εύλογες προσαρμογές που τους αναλογούν, είναι να τους στερείτε το δικαίωμα να έχουν όλες τις ευκαιρίες για ισότιμη εκπαίδευση.
Στης 3 Ιουνίου 2022 με γραπτό αίτημα μου, ζήτησα από το σχολείο γραπτή ενημέρωση για την σχολική πρόοδο του παιδιού μου, αλλά και απαντήσεις σε συγκεκριμένα ερωτήματα από την Δασκάλα της τάξης του. Μέχρι σήμερα το ΥΠΑΝ αρνείται και στερεί το δικαίωμα του παιδιού μου αλλά και όλων των παιδιών ανεξαίρετος για γραπτή ενημέρωση από την δασκάλα τους και δεν εναρμονίζεται με τις ξεκάθαρες υποδείξεις και γνωματεύσεις της Επίτροπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, Κυρίας Δέσπω Μιχαηλίδου που είναι η πλέον ειδική στα θέματα που αφορούν τα δικαιώματα των παιδιών. Εδώ θέλω να σας ενημερώσω ότι επανειλημμένα το ΥΠΑΝ αποφεύγει να απαντήσει και στην ουσία του γραπτού ερωτήματος που έθεσα αρχικά στης 15 Ιουνίου 2022, και μεταγενέστερα στης 7 Ιουλίου 2022, 14 Ιουλίου 2022, 19 Ιουλίου 2022, 12 Σεπτέμβριου 2022, 27 Οκτώβριου 2022 και που είναι αν το ΥΠΑΝ αναγνωρίζει ή όχι το δικαίωμα των παιδιών για να λάβουν γραπτή ενημέρωση από τους δασκάλους τους.
Το κράτος είναι υπόχρεο να στηρίζει και να διαφυλάσσει την διαφάνεια και να δίνει ανεξαιρέτως σε όλους τους πολίτες του (αν ζητηθεί από αυτούς), γραπτές ενημερώσεις για όλες τις υπηρεσίες που τους παρέχει, και το ΥΠΑΝ δεν μπορεί να εξαιρείται από αυτόν τον κανόνα. Είναι αυτονόητο ότι το ΥΠΑΝ παραβιάζει και στερεί αυτό το δικαίωμα των παιδιών για να λάβουν γραπτή ενημέρωση από τους δάσκαλους τους για την σχολική τους πρόοδο. Είναι πασιφανές ότι δεν υπάρχει κανένας επίσημος κρατικός μηχανισμός που να μπορεί να επιβάλει στο ΥΠΑΝ να εναρμονιστεί με αυτές τις υποδείξεις της Επίτροπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού εκτός από το ίδιο το ΥΠΑΝ. Είναι επίσης λυπηρό το γεγονός ότι το ΥΠΑΝ λειτουργεί εκτός ενός πλαίσιού κράτους δίκαιου, αφού δεν εναρμονίζετε με τα βασικά δικαιώματα των παιδιών που υπηρετά όσον αφορά την διαφάνεια του εκπαιδευτικού τους πλαισίου. Ένα κράτος που δεν σέβεται τους ιδίους τους θεσμούς του, όπως είναι και ο θεσμός της Επίτροπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού αλλά και ο θεσμός της Επίτροπου Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, δεν διανοείται να σέβεται ούτε και τα Δικαιώματα των ιδίων των πολίτων του.
Το ΥΠΑΝ απαξιώνει να εναρμονιστεί με τις υποδείξεις της Επίτροπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού και δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα των παιδιών για να λάβουν γραπτή ενημέρωση από τους δασκάλους τους. Το ΥΠΑΝ αρνείται να εναρμονιστεί με τον Ευρωπαϊκό ΓΚΠΔ και τις υποδείξεις της Επίτροπου για τα Προσωπικά Δεδομένα και δεν δίνει αντίγραφα των προσωπικών δεδομένων των παιδιών που διαχειρίζεται (λες και έχει επιλογή να μην το πράξει). Εδώ θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι στης 14/3/2023 έχω προβεί σε γραπτή καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για παραβίαση του Ευρωπαϊκού Κανονισμού για τα προσωπικά δεδομένα (ΕΕ) 2016/679 από το ΥΠΑΝ, που αρνείται να παραδώσει αντίγραφα των προσωπικών δεδομένων των παιδιών από τους προσωπικούς φακέλους τους, δικαιολογώντας την άρνηση αυτή με την πρόνοια της (εθνικής νομοθεσίας) Κ.Δ.Π. 186/2001 που απαγορεύει το δικαίωμα λήψης αντίγραφου των αποφάσεων της ΕΕΕΑΕ που αφορούν τα παιδία με ειδικές ανάγκες και αρχειοθετούνται στο ΥΠΑΝ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ανοίξει σχετική υπόθεση και εκκρεμεί η εξέταση της. Όπως είναι αυτονόητο οι Ευρωπαϊκές νομοθεσίες υπερτερούν όλων των εθνικών νομοθεσιών, αλλά από ότι φαίνεται το ΥΠΑΝ δεν έχει ενταχθεί ακόμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και γι’ αυτό δεν ιδρώνει το αυτί του. Προτού όμως προβώ σε αυτήν την καταγγελία αποτάθηκα γραπτώς σε όλους τους 56 βουλευτές που είναι οι αρμόδιοι για να τροποποιήσουν μια εθνική νομοθεσία αλλά κανένας από αυτούς δεν ανταποκρίθηκε στην επιστολή μου. Το μεγάλο ερώτημα μου είναι με πια λογική και σε τι αποσκοπεί αυτή η στερητική πρόνοια της νομοθεσία που επικαλείται την εμπιστευτικότητα για να αποτρέψει ένα παιδάκι με ειδικές ανάγκες να έχει πρόσβαση στα ιδιά τα προσωπικά του δεδομένα; Ντροπή σε αυτούς που σκαρφιστήκαν αυτήν την στερητική πρόνοια πριν 20+ χρόνια, σε εκείνους που την υιοθετήσαν, σε εκείνους που την ψήφισαν το 2001 και σε εκείνους που δεν την αλλάζουν σήμερα. Αυτή η στερητική πρόνοια υποδεικνύει απλά ότι από την αρχή της ψήφισης της νομοθεσίας το 1999 δεν υπήρχε καμία βούληση από το κράτος να δοθούν τα απαιτούμενα κονδύλια για να γίνει σωστή δουλεία στη ειδική εκπαίδευση και γι’ αυτό υπήρχε η μεγάλη ανάγκη να μπει μια νομικίστικη δικλίδα που θα απότρεπε την διαφάνεια στους γονείς των παιδιών με ειδικές ανάγκες.
Παρακαλώ δείτε επισυναπτόμενες γνωματεύσεις Επίτροπου Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού και Επίτροπου για τα Προσωπικά Δεδομένα.
Με Εκτίμηση,
Ένας Αγανακτισμένος Γονιός Παιδιού με Ειδικές Ανάγκες
