Κάποιοι πιστεύουν ότι χρόνος επουλώνει τις πληγές και ότι είναι σύμμαχος της λησμονιάς. Είναι όμως κάποια γεγονότα που το διαψεύδουν. Μπορεί να μειώνεται ο πόνος αλλά είναι εκεί. Μαθαίνεις απλά να ζεις με την απουσία. Απουσίες που προκλήθηκαν βίαια όταν το αεροσκάφος προσέκρουσε στο έδαφος. Και το ταξίδι έγινε ακόμη πιο μακρινό. Δεν έφτασε ποτέ στην Αθήνα. Ούτε και στην Πράγα. Εκεί στο βουνό του Γραμματικού, 121 ψυχές άφησαν στη μέση το καλοκαιρινό τους ταξίδι και ξεκίνησαν προς αυτό της αιωνιότητας, «μαυρίζοντας» τη Μεγαλόνησο.
Της Γεωργίας Μιχαήλ
17 χρόνια μετά και ο Αντιδήμαρχος Μαραθωνίου δε μπορεί να σβήσει από τη μνήμη του τα όσα αντίκρισε. Ήταν ένας από αυτούς που είχαν δει τις τελευταίες στιγμές του αεροσκάφους στον ουρανό αλλά και από τους πρώτους που έφθασαν στο σημείο της τραγωδίας.
«Η 14η Αυγούστου 2005, παραμονή της εορτής της Κοιμήσεως της Παναγίας, έχει μείνει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη μου. Έζησα το τραγικό συμβάν της συντριβής του αεροσκάφους της Helios Airways και ως Αντιδήμαρχος Μαραθώνος και ως απλός Έλληνας πολίτης και πραγματικά συγκλονίστηκα. Κάτι τέτοιο δεν έχω ξανά δει στη ζωή μου», ανέφερε ο Αντιδήμαρχος Μαραθωνίου Χρήστος Στάμου μιλώντας στη Cyprus Times.
«Βρισκόμουν στην παραλία… Είδα το αεροσκάφος να πετάει πολύ χαμηλά»
Ήταν ένα αυγουστιάτικο πρωινό Κυριακής που δεν προμήνυε τι θα επακολουθούσε. Ο κύριος Στάμος, όπως και πολλοί άλλοι συμπολίτες του, απολάμβαναν το μπάνιο τους στην παραλία όταν είδε κάτι που τους φάνηκε ασυνήθιστο.
«Βρισκόμουν στην παραλία Σχινιά του Μαραθώνα. Σε κάποια στιγμή είδα το αεροσκάφος της εταιρείας Ήλιος, να πετάει σε πολύ χαμηλό ύψος και να το συνοδεύουν δύο μαχητικά. Τόσο το ύψος του όσο και η παρουσία των μαχητικών, προξένησε εντύπωση τόσο σε εμένα όσο και σε άλλους λουόμενους».
Οι σκέψεις τους όμως κράτησαν ελάχιστα καθώς το κακό είχε γίνει και το αντίκρισαν από χιλιόμετρα μακριά. «Λίγο μετά είδαμε ένα τεράστιο σύννεφο μαύρου καπνού να βγαίνει από το βουνό. Ήταν η στιγμή που κατέπεσε το αεροσκάφος και ξέσπασε η φωτιά. Από την παραλία στην οποία βρισκόμουν μέχρι και το σημείο όπου έγινε η συντριβή, αν θεωρήσουμε ότι είναι μία ευθεία γραμμή, πρόκειται για μία απόσταση λίγο περισσότερων των δέκα χιλιομέτρων».
Από τους πρώτους στο σημείο της τραγωδίας – «Είδα πράγματα που με διέλυσαν»
Στη θέα του καπνού αρκετοί λουόμενοι είχαν αντιληφθεί το τι είχε γίνει. Ένας εξ αυτών και ο κύριος Στάμου, χωρίς δεύτερη σκέψη, ανέβηκε στη μηχανή του και όδευσε προς την περιοχή όπου φαινόταν να βγαίνει ο καπνός.
«Ήμουνα από τους πρώτους που έφθασαν στο σημείο της τραγωδίας, πριν ακόμη απαγορευθεί στους πολίτες να προσεγγίζουν την περιοχή. Ήταν μία πραγματική τραγωδία. Καταστροφή. Η άτρακτος και ο κύριος όγκος του αεροσκάφους είχαν πέσει μέσα στη χαράδρα. Η άτρακτος είχε κοπεί στα δύο. Όταν οι πυροσβέστες έσβησαν τη φωτιά και έφυγε ο πολύς καπνός αποκαλύφθηκε ο εφιάλτης. Θρήνος. Διαμελισμένα και διασκορπισμένα πτώματα. Είδα πράγματα που με διέλυσαν τελείως. Είδα εικόνες που πραγματικά δε θέλω να τις φέρνω καθόλου στο μυαλό μου. Ακόμη και τώρα που μιλάω γι’ αυτά, 17 χρόνια μετά, αισθάνομαι ένα τεράστιο πόνο γι’ αυτούς τους ανθρώπους που χάθηκαν τόσο άδικα. Οικογένειες ξεκληρίστηκαν, μικρά παιδιά, νεαροί άνθρωποι. Πήγαιναν για διακοπές όλοι μαζί και τελικά πέθαναν τόσο βίαια στην Πτήση 522 της Helios Airways».
Ήταν εκεί από τους πρώτους, όταν οι πυροσβέστες «πάλευαν» με τις φλόγες αλλά και όταν κατάφεραν να τις δαμάσουν. Ο ίδιος δεν είχε δει κανέναν από τους επιβαίνοντες ζωντανό όπως κάποιοι από τους κατοίκους της περιοχής ισχυρίστηκαν αργότερα. «Έτσι όπως είδα το αεροσκάφος πως είχε γίνει αλλά και την πυρκαγιά που ξέσπασε μετά, δε νομίζω ότι υπήρχε επιζών μετά την πτώση. Είχαν την ατυχία όχι απλά να πεθάνουν αλλά και να καούν».
«Κάθε χρόνο πάω στο μνημόσυνο…»
Κάθε χρόνο, την ίδια ημέρα ο κύριος Στάμος ανηφορίζει στην περιοχή όπου ανεγέρθηκε το μικρό παρεκκλήσι της Κοιμήσεως Θεοτόκου στη μνήμη των 121 θυμάτων.
«Όποτε πάω σε εκείνο το παρεκκλήσι, νιώθω ένα ρίγος συγκίνησης αλλά και βαθύτατου πόνου. Ξυπνάνε οι τραγικές μνήμες. Εκεί έξω βρίσκονται όλες οι φωτογραφίες και τα ονόματα των θυμάτων. Άτομα με τα ίδια επώνυμα που μαρτυρούν ακόμη περισσότερο την τραγικότητα του συμβάντος. Κάθε χρόνο που πάω στο μνημόσυνο που τελείται στο παρεκκλήσι, ταράζομαι».
Ευρισκόμενος κάθε χρόνο στα μνημόσυνα συναντήθηκε αρκετές φορές με συγγενείς των θυμάτων. Μεταξύ αυτών, και ο πατέρας του αεροσυνοδού Αντρέα Προδρόμου. «Γνώρισα τον πατέρα του Αντρέα Προδρόμου, που φέρεται να ήταν και ο μοναδικός που είχε τις αισθήσεις του κατά την πτώση, και αναπτύξαμε μία καλή σχέση. Σκέφτομαι τι πρέπει να βίωσε αυτός ο άνθρωπος. Έκανε τη δική του υπερπροσπάθεια. Η κάθε ιστορία συγκλονίζει. Όταν καθίσεις πραγματικά και το σκεφτείς είναι ανθρωπίνως αδιανόητο. Το ακόμα πιο συνταρακτικό είναι όταν μετά την επιμνημόσυνη δέηση οι συγγενείς μαζεύονται περίπου στο σημείο όπου οι αγαπημένοι τους πέθαναν και τελείται τρισάγιο».
Καθ’ όλη τη διάρκεια της «κατάθεσης» της μαρτυρίας του κυρίου Στάμου, ο τόνος αλλά και η ένταση της φωνής του μαρτυρούσαν πως όντως ήταν από τους ανθρώπους που έφθασαν πρώτοι στο Γραμματικό και είδε εικόνες που δε θα ήθελε πραγματικά να δει. Ζει το δράμα αυτών των οικογενειών κι ας τους χωρίζουν χιλιάδες χιλιόμετρα.
Θέλησε, μάλιστα, να κάνει εκ νέου έκκληση προς την ελληνική πολιτεία για να ανατρέψει τα σχέδια δημιουργίας Χώρου Υγειονομικής Ταφής Αποριμμάτων στην περιοχή. «Δεν είναι μόνο περιβαλλοντική καταστροφή, είναι το άκρο άωτο της αναλγησίας και της ασέβειας προς τη μνήμη αυτών των ανθρώπων που χάθηκαν τόσο τραγικά. Δε σβήνονται οι μνήμες όσα χρόνια κι αν περάσουν. Πιστεύω ακράδαντα στη φράση ότι “οι άνθρωποι πεθαίνουν μόνο όταν τους ξεχάσουμε”. Εμείς αυτές τις 121 ψυχές δε θα τις ξεχάσουμε ποτέ».
