Η Άλωση της Βασιλεύουσας, η παρακμή , η πολιορκία, η κατάκτησή της και οι θρύλοι για τον μαρμαρωμένο βασιλιά, το χρονικό του τέλους της Αυτοκρατορίας
Τον Απρίλιο του 1453 ο Μωάμεθ Β’ ζητά την παράδοση της Πόλης. Στις 6 Απριλίου μετά την απόρριψη της πρότασής του αρχίζει η πολιορκία της. Θα κρατήσει μέχρι τις 29 Μαΐου του 1453. Η Πόλη, η Βασιλεύουσα και σύμβολο της Αυτοκρατορίας πέφτει στα χέρια των Τούρκων. Αν ανατρέξουμε πίσω, στην ιστορία , η Βυζαντινή Αυτοκρατορία παραμονές της πολιορκίας της δε θύμιζε τίποτα από το ένδοξο παρελθόν της. Περιορισμένη γεωγραφικά, με τις θρησκευτικές έριδες, τις εμφύλιες διαμάχες, τις σταυροφορίες και την εμφάνιση κάθε τόσο πανίσχυρων εχθρών, η παλιά Αυτοκρατορία είναι ένα φάντασμα του εαυτού της. Το ένδοξο παρελθόν έχει περάσει ανεπιστρεπτί.
Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος πιστεύοντας στη βοήθεια της καθολικής Ευρώπης προσπαθεί να κρατήσει απόρθητα τα οχυρά της. Θα είναι ο τελευταίος υπερασπιστής της πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας. Στην τελευταία του ομιλία κάλεσε το λαό να αντισταθεί γενναία και είπε ότι οι Τούρκοι υποστηρίζονται από όπλα, ιππικό, πυροβολικό και αριθμητική υπεροχή εμείς όμως στηριζόμαστε πρώτα στο Θεό και Σωτήρα μας.
Ο Μωάμεθ προετοιμαζόταν για την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τις αρχές του 1453, με έδρα την Ανδριανούπολη, στρατό 150.000 ανδρών και ναυτικό 400 πλοίων. Ξεχώριζε το πυροβολικό του, που ήταν ό,τι πιο σύγχρονο για εκείνη την εποχή και ιδιαίτερα το τεράστιο πολιορκητικό κανόνι, που είχαν φτιάξει Σάξωνες τεχνίτες. Στις 7 Απριλίου, ο σουλτάνος έστησε τη σκηνή του μπροστά από την Πύλη του Αγίου Ρωμανού και κήρυξε επίσημα την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης. Ο αγώνας ήταν άνισος για τους Βυζαντινούς που είχαν μόλις 7.000 άνδρες. 2.000 από αυτούς είναι μισθοφόροι, κυρίως Ενετοί και Γενουάτες. Η πόλη κατοικείται από 50.000 κατοίκους με προβλήματα σίτισης, στο όριο του λιμού.
Τρίτη βράδυ, 29 Μαΐου, εκδηλώθηκε η τελική επίθεση των Τούρκων από τρεις πλευρές, τις δύο κατάφεραν να αποκρούσουν στην τρίτη όμως στην Πύλη του Ρωμανού, εκεί που βρισκόταν ο αυτοκράτορας, δόθηκε σκληρή μάχη. Οι Τούρκοι ρίχνουν στη μάχη τους τρομερούς Γενίτσαρους.
Ο τραυματισμός του Ιουστινιάνη έδωσε θάρρος στους Οθωμανούς, οι οποίοι πραγματοποίησαν νέα έφοδο, κερδίζοντας τα τείχη. «Έγινε τόσο μεγάλο το πλήθος των εχθρών που ανέβηκε πάνω, ώστε διασκόρπισε τους δικούς μας…έτσι είχαν τα πράγματα όταν από μέσα και από έξω και από τα μέρη του λιμανιού ακούστηκε κάποια φωνή: “έπεσε το φρούριο και πάνω στους πύργους έστησαν τα εμβλήματα και τις σημαίες τους!” Αυτή η φωνή έτρεψε σε φυγή τους δικούς μας και έδωσε θάρρος στους εχθρούς».
Επρόκειτο για το γνωστό «εάλω η Πόλις». Κάτι που συνδέεται με την πικρή μνήμη της Κερκόπορτας η οποία φέρεται να είχε χρησιμοποιηθεί για εξόδους/ επιδρομές εναντίον των πολιορκητών και, αν και είχε φρουρούς, είχε ξεχαστεί ανοιχτή. Κατά την επίθεση, φέρεται να βρέθηκε από μια ομάδα Οθωμανών στρατιωτών, οι οποίοι μπήκαν, σκότωσαν τους φρουρούς και κατέλαβαν τον κοντινότερο πύργο, προκαλώντας πανικό, ενώ ταυτόχρονα έμπαιναν και άλλοι εισβολείς μέσα, που προσπάθησε να σταματήσει μάταια ο Λουκάς Νοταράς.
Ο ιστορικός Κριτόβουλος καταγράφει εκτεταμένες λεηλασίες και σφαγές, μόλις οι εχθροί πατούν το πόδι τους στη Βασιλεύουσα.
Δεν υπήρχε οίκτος, γράφει. Η Πόλη ερημώθηκε, καθώς ο Μωάμεθ Β’ – ο πλέον Πορθητής- άφησε τα στρατεύματά του για ένα διάστημα να επιδοθούν σε πλιάτσικο ως ανταμοιβή για την κατάκτηση της Πόλης. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, επρόκειτο για την Πόλη η οποία προοριζόταν για πρωτεύουσα μιας νέας αυτοκρατορίας, οπότε μετά την Άλωση, ο ίδιος έλαβε μέτρα για την αναζωογόνησή της. Η Κωνσταντινούπολη- «Ιστανμπούλ» πλέον, για την Οθωμανική Αυτοκρατορία, θα παρέμενε πρωτεύουσα, ενός νέου κράτους, ως το 1922, ενώ η Άλωση θα έμενε χαραγμένη στις μνήμες και τις παραδόσεις του Ελληνισμού. Παραδόσεις με κυρίαρχη τη μορφή του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, του μαρμαρωμένου βασιλιά, που αναδείχτηκε σε μια αθάνατη, θρυλική φιγούρα, τροφοδοτώντας μύθους και την προσμονή του πληρώματος του χρόνου για να αναστηθεί η Πόλη.
